Petar Mećava
Petar Mećava (Živaja, kod Kostajnice, 22. jun 1914 — Travnik, 22. oktobar 1944) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| petar mećava | |||
|---|---|---|---|
 Petar Mećava | |||
| Lični podaci | |||
| Datum rođenja | 22. jun 1914. | ||
| Mesto rođenja | Živaja, kod Kostajnice, Austrougarska | ||
| Datum smrti | 22. oktobar 1944. (30 god.) | ||
| Mesto smrti | Travnik, Kraljevina Jugoslavija (dejure) NDH (defakto) | ||
| Profesija | vojno lice | ||
| Delovanje | |||
| Član KPJ od | 1942. | ||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||
| Služba | Vojska Kraljevine Jugoslavije NOV i PO Jugoslavije | ||
| Čin | potpukovnik | ||
| U toku NOB | komandant 10. krajiške divizije | ||
| Heroj | |||
| Narodni heroj od | 27. jula 1945. | ||
| Odlikovanja |
| ||
Biografija uredi
Rođen je 22. juna 1914. godine u selu Živaja, kod Kostajnice. Potiče iz seljačke porodice. Osnovnu školu je završio u rodnom selu, a potom je završio Podoficirsku školu i postao nardenik. Bio je na aktivnoj službi u Jugoslovenskoj vojsci, sve do njene kapitulacije 17. aprila 1941. godine.
Posle kapitulacije vratio se u rodni kraj, gde su ga ustaše uhapsile kao Srbina i bivšeg podnarednika. Posle bega iz ustaškog zatvora, prešao je reku Unu i otišao na Kozaru, gde je stupio u Baljsku četu Drugog krajiškog partizanskog odreda. Najpre je bio običan borac, a zatim vodnik i komandir čete u Četvrtom bataljonu. Učestvovao je u mnogim borbama, a posebno se istakao u borbi na Mrakovici, Jošikovim vodama. U bici na Markovici, 5. decembra 1941. godine, Petar je predvodio dva voda Kostajničke partizanske čete u jurišu na domobrane.
Maja 1942. godine, prilikom prvog oslobođenja Prijedora, Petar je sa svojom četom upao u grad, gde je vodio borbu za svaku kuću. U zgradi gimnazije je uspeo da ubije ustaškog potpukovnika Zlobeca. u toku ove borbe, popeo se na zvonik crkve i zvonjavom najavio oslobođenje grada. U toku fašističke ofanzive na Kozaru u leto 1942. godine, Petar se sa svojom četom, našao izvan neprijateljskog obruča, koji je stezao glavninu partizanskih snaga i narod. On se tada, sa svojim borcima, probio na Kozaru i pomogao opkoljenim jedinicama. U toku najtežih borbi postavljen je za komandanta Trećeg bataljona i zajedno sa članovima Štaba odreda organizovao proboj iz nemačkog obruča. Mnogi borci s Kozare upamtili su njegov poklič u borbi -„Udri! Razbucaj! Rodilo ti žito!“.
Kada je formirana Prva krajiška udarna brigada, postavljen je za komandanta jednog bataljona. Sa Prvom krajiškom brigadom, učestvovao je u borbama u centralnoj Bosni i borbama za Bihać, Suhaču, Bosanski Novi i Sanski Most. U toku Četvrte neprijateljske ofanzive, Petar je postavljen za komandanta Dvanaeste krajiške udarne brigade, sa kojom je učestvovao u prvom napadu na Banjaluku, a zatim u borbama tokom Šeste i Sedme neprijateljske ofanzive. Posle drugog napada na Banjaluku, septembra 1944. godine, postavljen je za komandanta Desete krajiške divizije.
Krajem oktobra 1944. godine, njegova divizija je učestvovala u borbama za oslobođenje Travnika. Kada je, 20. oktobra, u toku tih borbi poginuo Josip Mažar Šoša, načelnik Operativnog odjeljenja Petog udarnog korpusa i junak s Kozare, Petar Mećava se zavetovao - „Za Šošinu smrt, Travnik noćas mora pasti!“. Poginuo je 22. oktobra, u borbama na travničkim ulicama, kada je tenk, u kom se nalazio, pogodila granata iz poslednjeg ustaškog uporišta u kasarni. Posle teških borbi Travnik je oslobođen, a ovde su poginula tri narodna heroja sa Kozare - Josip Mažar Šoša, Lazar Marin i Petar Mećava.
Još za života, 25. septembra 1944. godine, odlukom Predsedništva AVNOJ-a, odlikovan je Ordenom partizanske zvezde prvog reda, a za narodnog heroja, posthumno je proglašen 27. jula 1945. godine.
Petar Mećava je jedan od značajnih figura u sjećanju naroda Potkozarja i Knežpolja, a koji su bili učesnici NOR-a. Da je to tako, svijedoči i činjenica, da Osnovna škola u Kostajnici i dalje nosi njegovo ime, dok postoje ulice sa njegovim imenom kako u Bosni i Hercegovini, tako i u Srbiji, pa tako na primer ima ulica u Banjaluci,[1] na Banovom brdu (deo Beograda),[2] u Zrenjaninu,[3] Futogu kod Novog Sada[4] i u Novim Kozarcima kod Kikinde.[5]
Reference uredi
Literatura uredi
- Vojna enciklopedija (knjiga peta), Beograd 1973. godina
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
