Петријин венац (roman)
Petrijin venac je roman srpskog književnika Dragoslava Mihailovića, objavljen 1975. godine u izdanju beogradske izdavačke kuće Srpska književna zadruga. Smatra se jednim od najvažnijih romana takozvane stvarnosne proze ili proze novog stila.
| Autor | Dragoslav Mihailović |
|---|---|
| Zemlja | Jugoslavija |
| Jezik | srpski |
| Žanr / vrsta dela | Roman |
| Izdavanje | |
| Izdavanje | 1975: Srpska književna zadruga |
Roman je ispripovedan u prvom licu i to u formi skaza, to jest, u vidu stilizacije usmenog govora kojim se dočarava narodni govor neobrazovane seljanke Petrije Đorđević, glavne junakinje i pripovjedačice u romanu. Mihailović stvara iluziju odsustva pisca, koji se transformiše u slušaoca i tako biva uvučen u priču glavne junakinje. Petrija traži od slušaoca da uđe u njenu priču i postane njen saučesnik, neko s kim će se ona sjećati prošlosti i gledati stare fotografije. Petrijini motivi kazivanja nisu jasni od samog početka romana. Njeno pripovedanje nosi sva stilska obeležja kosovsko-resavskog dijalekta. Pored intimne ispovesti o teškom životu glavne junakinje, čitalac se upoznaje i sa seoskim običajima, folklornim vjerovanjima, kao i sa odjecima istorijskih događaja predratne, ratne i posleratne Jugoslavije, koji su predočeni iz perspektive marginalnog, rudarskog sela iz okoline Ćuprije.
„Petrijin venac” je adaptiran u istoimeni film 1980. u režiji Srđana Karanovića.
Radnja uredi
Roman je napisan u formi skaza. U ovom djelu Mihailović se suočio sa velikim stvaralačkim izazovom. Petrijin venac priča poluseljanka, Petrija Đorđević iz sela Višnjevica. Mihailović stvara iluziju odsustva pisca, dakle slušalac je uvučen u priču glavnog junaka. Petrija traži od slušaoca da uđe u njenu priču i postane njen saučesnik, neko s kim će se ona sjećati prošlosti i gledati stare fotografije. Petrijini motivi kazivanja nisu jasni od samog početka romana. Tridesetih godina, kao mlada seljanka udaje se za seljaka Dobrivoja. Njegova majka je nije voljela jer je u kuću došla bez miraza. Petrija opširno priča o teškoj bolesti ćerke Milane. Brak je obilježio gubitak njihovog prvorođenog sina, a kasnije u ratu, i ćerke Milane.
Nakon te nesreće, Dobrivoje je pomislio kako ona donosi nesreću u kuću i naređuje joj je da ide iz kuće. Ne želeći da se vrati svojoj kući, zaposlila se kao konobarica kod gostioničara Ljubiše u rudarskom mjestu. Ljubiša predstavlja prvog čovjeka u njenom životu koji je uvažava i iskazuje joj poštovanje. Iako su simpatije među njima obostrane, svjesni su da je on prestar za nju. Ona se upušta u ljubavnu vezu sa mladim rudarom Milosavom koji je sklon čestim odlascima u krčmu. Petrija se u svom pričanju usredsređuje samo na ono što čini krajnju tačku ili presuđuje u ljudskom postojanju. Centralni motivi njene priče i romana su: motiv bolesti, motiv smrti, motiv usamljenosti i napuštenosti. Motiv smrti se provlači kroz roman u cjelini. Roman počinje sa smrću sina i završava se sa istim motivom - Petrija na Mišinom grobu.
Motivi smrti se nalaze u prekretnicama njenog života: smrt žene, smrt muža Miše, a potom i smrt njenog prvog muža i obje svekrve. Smrt je u Petrijinoj priči nešto najgore. Motiv bolesti je usko povezan sa motivom smrti. Bolest je nešto što Petrija ne prihvata, ne miri se s tim i odlučno se bori protiv toga. Ako doktori nisu u mogućnosti da pomognu, pomoći će vračare ili čovjekova jaka volja da se ne preda. Značajan segment Petrijinog života je njena izražena vjera. Ona predstavlja tipičan primjer predstavnika našeg naroda.
Filmska adaptacija uredi
Mihailovićev roman je adaptiran u film „Petrijin venac” 1980. Režiju je potpisao Srđan Karanović. Radnja se odvija u malom rudarskom mestu u Srbiji i obuhvata prederatni, ratni i posleratni period. Priča o tragičnom životnom putu nepismene žene sa sela, o njenom životu sa trojicom ljudi koje je volela. Njen životni put pun trpljenja, samoće, razočaranja, nadanja i ljubavi, prerasta u simbol čovekove pobede.[1]Mladu Petriju je tumačila Mirjana Karanović, dok je ostarelu Petriju igrala naturščik Darinka Živković (1928-2013). Film je nagrađen Zlatnom arenom za najbolji film na Pulskom festivalu.
