Портал:Vojska/Bitka/Arhiva

Septembar 2008.

Bitka kod izbočine Vimi je bila početna bitka u jednom širem britanskom pohodu poznatom pod nazivom „bitka kod Arasa” tokom Prvog svetskog rata. Smatra se velikim događajem u kanadskoj istoriji, zbog toga što su kanadske snage izvele glavni napad i osvojile dotad neosvojivu izbočinu. Vimi se nalazi u severnoj Francuskoj i bio je jedna od najtvrđih tačaka obrane na celom Zapadnom frontu i mislilo se da je neosvojiva tvrđava. Izbočina je bila ključna u Prvom svetskom ratu. Protezala se od grada Vimija do Živanši an Goel i bila je Nemcima ključna za kontrolu velikog dela okolne teritorije. Za saveznike je bila jedina veća barijera, koja ih je zadržavala od otvorene Lens-Dua nizije. Nemačka armija je izbočinu utvrdila sa tunelima, sa tri reda rovova iza bodljikave žice, masivnom artiljerijom i brojnim mitraljeskim gnezdima. Francuzi i Britanci su imali hiljade stradalih u prethodnim pokušajima osvajanja. Francuzi su 1915. tu izgubili 150.000 ljudi . Saveznički komandanti su odlučili da izvrše napad 1917. Zadatak je poveren relativno svežim, ali prethodno uspešnim kanadskim snagama. Po prvi put 4 kanadske divizije kanadskog korpusa su se borile zajedno. Priključene su britanskoj 5. pešadijskoj diviziji. Kanadski komandanti su odlučili da nauče iz prethodnih grešaka, koje su tu napravili Francuzi i Britanci, pa su mesecima proučavali i planirali napad. Napravili su čak i repliku izbočine u svojoj pozadini, tako da su trenirali taktiku korištenja vodova, pa su predavali detaljne mape običnim vojnicima. Svaki vod je dobijao specifičan zadatak, a ne kao do tada neodređene instrukcije od odsutnih generala. Primenili su stare tehnike, kao što je detonacija velikih mina pod nemačkim rovovima.

Dalje, Arhiva

Oktobar 2008.

Bitka za Staljingrad

Staljingradska bitka je bila glavna prekretnica u Drugom svetskom ratu, i smatra se najkrvavijom bitkom u ljudskoj istoriji. Bitku su obeležili brutalnost i nebriga za civilne žrtve sa obe strane. Bitka se sastojala iz nemačke opsade južnog ruskog grada Staljingrada (današnji Volgograd), bitke unutar grada, i sovjetske kontraofanzive u kojoj su konačno bile zarobljene i uništene nemačke i ostale snage sila Osovine oko grada. Ukupni gubici se procenjuju na između 1 i 2 miliona. Sile Osovine su izgubile oko četvrtine ukupnog ljudstva na istočnom frontu, i nikad se nisu oporavile od ovog poraza. Za Sovjete, koji su izgubili preko milion vojnika i civila za vreme bitke, pobeda kod Staljingrada je značila početak oslobođenja Sovjetskog Saveza, i put ka konačnoj pobedi nad Nacističkom Nemačkom, 1945. Dana 22. juna 1941. Nemačka i njene saveznice, sile Osovine, izvršile su invaziju na Sovjetski Savez, brzo napredujući duboko u sovjetsku teritoriju. Trpeći poraz za porazom tokom leta i jeseni 1941, sovjetske snage su izvršile kontranapad velikih razmera iz predgrađa ruske prestonice u Bici za Moskvu, decembra 1941. Nemačka vojska, iscrpljena i slabo opremljena za zimsko ratovanje i sa proređenim linijama za snabdevanje, je odbačena od Moskve.

Nemci su stabilizovali front u proleće 1942. Planovi da se pokrene nova ofanziva ka Moskvi su ipak odbačeni, jer je Armijska grupa Centar bila suviše oslabljena za takav napad. Štaviše, takav napad bi bio „isuviše očigledan”, a ključ uspeha blickriga je bio napad tamo gde neprijatelj najmanje očekuje, tako da bi veliki uspesi mogli da se postignu pre nego što se postavi odbrana. Iz ovog razloga su razmatrane nove ofanzive na severu i jugu.

Dalje, Arhiva

Novembar 2008.

Bitka kod ostrva Savo

Bitka kod ostrva Savo, poznata i kao Prva bitka kod ostrva Savo, ili u japanskim izvorima kao Prva bitka u Solomonovom moru (japanski 第一次ソロモン海戦), dogodila se u noći 8. na 9. avgust 1942. godine. Bila je to mornarička bitka na Pacifiku za vreme Drugog svetskog rata, vođena između japanske carske mornarice i savezničkih mornaričkih snaga. Ova bitka je prva od pet velikih mornaričkih bitaka tokom Gvadalkanalske kampanje.

U bici, grupa japanskih ratnih brodova je iznenadila i porazila savezničke mornaričke snage, potopivši jednu astralijsku i tri američke teške krstarice, dok su u isto vreme sami pretrpeli malo štete. Japanske snage su se sastojale od sedam krstarica i jednog razarača. pod komandom vice-admirala Mikave. Kao odgovor na savezničko amfibijsko iskrcavanje na istočna Solomonova ostrva, Mikava sa svojim brodovima plovi niz „Nova Džordžija prolaz” (poznatim kao Prorez) da napadne savezničku desantnu flotu i njihove zaštitne snage. Zaštitne snage su se sastojale od osam krstarica i petnaest razarača pod komandom britanskog kontra-admirala Viktora Kračlija, ali samo pet krstarica i sedam razarača bilo je stvarno angažovano u borbi. Kao rezultat poraza, ostaci savezničkih ratnih brodova i neiskrcanih desantnih snaga se povlače od Solomonovih ostrva.

Ovo je privremeno dozvolilo Japancima kontrolu mora oko Gvadalkanala. Savezničke kopnene snage su se iskrcale na Gvadalkanal i obližnja ostrva samo dan ranije. Povlačenjem flote oni su ostali u izvesnom opasnom položaju, sa jedva dovoljno municije, opreme i hrane da zadrže njihovo mesto iskrcavanja.

Dana 7. avgusta 1942. godine, savezničke snage (prvenstveno američke) su se iskrcale na ostrva; Gvadalkanal, Tulagi, Gavutu i Tanamboga, sva iz sastava Solomonovih ostrva. Iskrcavanje saveznika na ova ostrva izvedeno je da bi se sprečilo njihovo korišćenje od strane japanaca kao baze za presecanje snabdevačkih puteva iz Sjedinjenih Američkih Država za Australiju i ujedno obezbedili ostrva kao startne tačke za kampanju, čiji bi eventualno cilj bio: izolacija glavne japanske baze na tom delu Pacifiku - luka Rabaul, a u isto vreme, podršaka savezničkoj kampanji na Novoj Gvineji. Ova iskrcavanja su podstakla šesto-mesečnu Gvadalkanalsku kampanju.

Dalje, Arhiva

Decembar 2008.

Bitka za Edsonov greben

Bitka za Edsonov greben, poznata i kao Bitka za krvavi greben i Bitka za greben, je bila kopnena bitka na Pacifičkom frontu u Drugom svetskom ratu, između carske japanske armije i savezničkih kopnenih snaga (većinom američkih marinaca). Bitka se odigrala od 12. do 14. septembra 1942. godine, na ostrvu Gvadalkanal – Solomonova ostrva, i bila je to druga od tri posebne velike japanske kopnene ofanzive tokom Gvadalkanalske kampanje.

U bici, američki marinci, pod opštom komandom američkog general-majora Aleksandra Vandegrifta, odbijaju napade japanske 35. pešadijske brigade, koja je bila pod komandom japanskog general-majora Kijotake Kavagučija. Marinci su branili perimetar Lunga, gde se nalazio aerodrom „Hendersenovo polje”, koji je preuzet od Japanaca odmah nakon savezničkog iskrcavanja na Gvadalkanal 7. avgusta 1942. godine. Kavagučijeva jedinica je poslata ka Gvadalkanalu kao odgovor na saveznička iskrcavanja, sa zadatkom da preotme aerodrom i istera savezničke vojnike sa ostrva. Potcenjujući brojnost savezničkih snaga na Gvadalkanalu, koje su u to vreme brojale oko 12.000 ljudi, Kavagučijevih 6.000 vojnika izvode nekoliko noćnih frontalnih juriša na savezničku odbranu. Glavni japanski napad se dogodio u blizini grebena Lunga, južno od aerodroma „Hendersenovo polje”, gde su se nalazile nekoliko jedinice iz američkog marinskog korpusa, uglavnom trupe iz 1. rejderskog i 1. padobranskog bataljona, koje su bile pod komandom američkog potpukovnika Edsona. Premda je odbrana američkih marinaca gotovo pregažena, Kavagučijev napad je propao sa velikim gubicima japanskih vojnika.

Dalje, Arhiva

Januar 2009.

Boj na Kosovu, Adam Stefanović, 1870, ulje na platnu

Boj na Kosovu ili Kosovska bitka je bitka koja se odigrala između Srba i Turaka na Vidovdan 15. juna 1389. po julijanskom kalendaru, na Kosovu polju. Srpsku vojsku je predvodio knez Lazar Hrebeljanović, a tursku sultan Murat. U ovoj bici su poginula oba vladara, a Srbija je postala turski vazal. Posle pobede u bici na Marici, Turci nisu odmah počeli sa pravim osvajanjima na Balkanu, nego su, učvrstivši svoje položaje, stali da šire svoj uticaj i da stvaraju uporišta za dalje napredovanje.

Turci nisu hteli da upornom borbom izazovu protiv sebe jedan hrišćanski savez pre nego postanu sasvim sigurni, nego su se, za početak, zadovoljavali tim da balkanski vladari priznaju njihovu vrhovnu vlast i da ih nateraju na plaćanje danka, kako bi povećali svoja finansijska sredstva.

Zato oni nisu zauzeli Vukašinovu oblast, nego su pristali da u njoj vlada kao kralj, Vukašinov sin i naslednik Marko. Marko je vladao južnom Srpskom Makedonijom sa sedištem u utvrđenom gradu Prilepu, koji je imao i prirodni položaj vrlo pogodan za odbranu i od starina izgrađivan kao najtvrđe mesto Pelagonije. U severnom delu Vukašinove kraljevine vlast je imao mlađi Markov brat Andrijaš.

Vukašinovi naslednici imali su borbe i sa zapadnim i sa severnim srpskim susedima, koji su se požurili da im, posle očeve pogibije, okrnje posede. Prizren su preoteli Balšići, a Skoplje Vuk Branković. Otimanje oko Kostura postalo je čak i predmet epske pesme. Kao Marko, tursku vlast su priznali i braća Dejanovići, Dragaš i Konstantin, sestrići cara Dušana, koji su gospodarili na levoj obali Vardara, od Kumanova do Strumice. Treći srpski dinast na jugu, Toma Preljubović, držao se u Epiru duže vremena samo kao turski štićenik.

Dalje, Arhiva