Posebni ornitološki rezervat Palud
Posebni ornitološki rezervat Palud zaštićeno je područje južno od Rovinja na poluostrvi Istra u Republici Hrvatskoj. Ovo močvarno područje jedini je ornitološki rezervat u Istri, koji buhvata močvaru, bujnu vegetaciju i slanu vodu u kojoj se okuplja 217 vrsta ptica. Rezervat ima uređene staze i vidikovac sa kojeg se mogu posmatrati ptice. Poseban zaštitni znak ornitološkog rezervata Palud je barski petlovan (Rallus aquaticus).[1]
| Posebni ornitološki rezervat Palud | |
|---|---|
| |
| Pogled na Posebni ornitološki rezervat Palud | |
| Opšte informacije | |
| Osnovan | 1906. |
| Površina | 2 do 20 ha |
| Položaj | Rovinj Hrvatska
|
| Spacifičnost i misija | Prirodno i civilizacijsko područje neizmenjenih prirodnih odlika sa reprezentativnim prirodnim ekosistemima, namenjeno isključivo za očuvanje izvorne prirode, genskog fonda, ekološke ravnoteže, praćenje prirodnih pojava i procesa, naučna istraživanja kojima se ne narušavaju prirodna obeležja, vrednosti, pojave i procesi. |
| Uprava parka | |
| Broj posetilaca | 10.000 |
| Veb stranica | |
Položaj uredi
Ornitološki rezervat Palud nalazi se na močvari, osam kilometara južno od Rovinja, na površini od dvadesetak hektara u kišnom periodu i na oko dva hektara u sušnim periodima, u blizini morske obale i plaža Cisterna i Guštinja.
Prilaz uredi
Do ornitološkog rezervata Palud iz Rovinja se može se putnim pravcem za Pulu. Nakon četiri kilometra od Rovinja skreće se ka naselju Kokuletovica u smeru autokampa Veštar. Nakon nekoliko desetina metara pre ulaza u autokamp treba skrenuti levo na neasfaltirani put. Na raskrsnici pre mini kampa Mon Paradajs skreće se levo i putem uz more stiže do uvale Cisterna, i nakon dva kilometra stiže se do rezervata.[1]
Istorija uredi
Godine 1906., kada je u Barbarigi, postojala austrougarska vojna baza, od močvare do mora prokopan je kanal u dužini od 200 metara, kojim se želeo povećati salinitet vode u močvari i time onemogućio dalji razvoj larvi komaraca koji su u tom istorijskom periodu masovno penosnili malariju.[1]
Spajanjem močvare i mora, Palud je promenio karakteristike staništa i dobio nove stanovnike. Naselili su ga cipli i jegulje, ribe koje vole slane vode, a stariji stanovnici Rovinja navode da se se u močvari mogle naći i druge vrste riba, koje supovremeno dolazile u potrazi za hranom.[1]
Opšte informacije uredi
Bogatstvo vrsta i broja ptica koje borave u Parku stalno ili povremeno najznačajnija je odlika ove močvare. Zbog vlažne mikroklime celo područje Paluda bogato je vegetacijom. Najveći deo pokrivaju močvarne biljke: šaš, trstika i rogoz, a oko močvare su guste šume s lepim primercima hrasta medunca i crnike, a na severnom delu i prave prašume sa ogromnim vrbama koje se lome i trunu u močvarnoj vodi stvarajući hranu za životinje koje tu borave.
Zbog ekstremnih prilika života, u močvari Palud razvila se karakteristična vodena fauna s malim brojem vrsta i velikim brojem jedinki. Bogata je planktonima, a kornjače, jegulje i gambuzije održavaju se tokom cele godine. U gustišu močvarnih biljaka gnezde se brojne močvarne ptice, a neke se vrste zadržavaju na ovom području na kraće vreme tokom migracije ptica.
Temperatura vode je više-manje u ravnoteži s atmosferom, najniža je u januaru (4,8 °C), a najviša u julu kada je dostizala i do 32 °C.[1]
Za močvaru je karakteristično slabo zasićenje kiseonikom, naročito preko leta.
Nivo vode Paluda zavisi od nivoa mora, a dno Paluda se nikada ne isušuje zbog odgovarajućeg i stalnog priliva morske vode u vreme visokog vodostaja, podzemnim pukotinama čiji se otvori nalaze sa južne strane močvare.
Turizam uredi
Ovo specifično močvarno područje cele godine u sebi skriva 219 do danas evidentiranih vrsta ptica. Raznolikost i bogatstvo ornitofaune, a posebno ptica močvarica u vreme njihovog gneždenja, zimovanja i migracijskih kretanja, najvažnije je atrakcije rezervata zbog koje dolaze brojni turisti i ljubitelji biodiverziteta i ornitolozi.[1][2]
Duž označenih staza u parku se nalazi opservatorija (vidikovac) koji omogućava nesmetano posmatranje ptica u njihovom prirodnom okruženju i ponašanje tokom hranjenja, gnežđenja, odmora i socijalizacije. Tu je i info centar sa malom stalnom postavkom fotografija ptica direktno sa Paluda.[2]
Posmatranje ptica podrazumeva posmatranje i proučavanje ptica golim okom i/ili uz pomoć dvogleda, u novije vreme, fotografske i kino opreme sa jakim sočivima. Prolećna seoba ptica traje od kraja februara do kraja aprila. Maj do sredine jula je sezona gnežđenja; pa je u tom periodu praćena migracije mladih močvarnih ptica, najatraktivnijim period za posmatranje ptica. Jesenja seoba traje od septembra do kraja decembra, dok se u januaru u rezervatnom području ptice mogu posmatrati zimi.[2]
.jpg)
Uz malo sreće (ili uz stručno vođenje koje organizuje uprva rezervata), mogu se videti divlje patke, liske, gnjurci,petlovi, grmuše, vuge, detliće, treptaljke, svrake i razne druge vrste ptica.
Poseta posebnom ornitološkom rezervatu Palud – moguć je tokom cele godine, a ulaz je slobodan. Posmatranje ptica uz stručno voženje, organizuje sa za grupe od najviše osam osoba u trajanju od dva sata po dogovaru sa vodičima parka uz prethodnu najavu.[1]
Izvori uredi
Spoljašnje veze uredi
- Poseban ornitološki rezervat Palud (jezik: hrvatski)