Prvi anglo-burmanski rat
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Prvi anglo-burmanski rat vođen je od 1824. do 1826. godine između Britanske imperije i Burme.
| Prvi anglo-burmanski rat | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Deo Anglo-burmanskih ratova | |||||
 | |||||
| |||||
| Sukobljene strane | |||||
|
Britanska imperija Britanska istočnoindijska kompanija | |||||
Uvod uredi
Na prelomu 18. i 19. veka Burma se nalazila na vrhuncu moći. Počela je širiti posede prema Indiji. Istovremeno je britanska kolonijalna ekspanzija usmerena iz Indije ka istoku. Došlo je tako do tri rata između Britanske imperije i Burme
Osvajanje Ranguna uredi
Burmanske snage su u januaru 1824. godine posele ostrvo Šapuri, britansku bazu. Vicekralj Indije je na to 5. marta 1824. godine objavio ratno stanje. Cilj Burmanaca bio je Bengal. Sva njihova vojska pod komandom generala Mahabandule nadirala je kroz džunglu prema zapadu i 17. maja osvojila Čitagong na ušću Ganga. Na taj način Rangun je ostao nezaštićen. Da bi to iskoristili, Britanci su ostavili deo snaga (10.000) da spreče nadiranje Burmanaca niz Bramaputru, a 11 000 ljudi pod Arčibaldom Kemblom krenulo je morem na Rangun koji je pao 10. maja 1824. godine. Burmanci su mobilisali veliki broj ljudi, ali i pored sveg patriotizma i hrabrosti nisu uspeli da se odupru izvežbanim i dobro opremljenim britanskim trupama.
Nastavak rata uredi
Burmanci su uzmicali, rušeći i uništavajući sve čime bi se osvajač mogao okoristiti. Burmanska vojska iz Čitagonga je povučena. Britanci u Rangunu ubrzo su se našli u teškom položaju. Boleštine su svele njihovu vojsku na oko 3000 vojnika sposobnih za borbu. Iz Bengala su upućene nove snage pod generalom Morisonom koje su zauzele Arakan, Tenaserim i južnu Burmu. Kada je u oktobru prestao kišni period, Burmanci su pred Rangunom prikupili vojsku od 60.000 ljudi pod Mahabandulom i u novembru preduzeli napad na Rangun. Pošto su svi napadi slabo obučenih i organizovanih burmanskih jedinica odbijeni, Kembl je prešao u protivnapad i odbacio burmanske snage, a zatim ih 2. aprila 1825. godine zauzeo Danubju gde je Mahabandula poginuo. Nastavivši nastupanje, Kembl je 25. aprila zauzeo Prom. U junu su Britanci iz Indije zauzeli Manipur.
Kraj rata uredi
Novoprikupljene burmanske snage, jačine oko 60.000 ljudi upućene su 3. novembra 1825. godine u napad na Prom kojeg je branilo 5000 ljudi. General Kembl je 1. decembra odbio sve napade i Burmanci su se povukli uz reku Iravadi. Otpočeli su pregovori za mir, koji je zaključen 26. 12. 1825. godine. Pošto burmanski kralj nije hteo da ratifikuje ugovor o miru, general Kembl je 19. januara 1826. godine nastavio nadiranje prema Avi. Tada je kralj popustio i mir je zaključen 24. februara 1826. godine. Burma je ustupila Velikoj Britaniji pokrajine Arakan i Tenaserim, odrekla se Asama i Manipura i platila ratnu odštetu.
Vidi još uredi
Izvori uredi
- Vojna enciklopedija, tom 1 (150 strana)
