Prvi južnomoravski partizanski odred

Prvi južnomoravski narodnooslobodilački partizanski (NOP) odred formiran je 7. februara 1943. u selu Kaluđerce, na planini Kukavici, od Kukavičkog, Jablaničkog i Topličkog odreda. Sa tri bataljona ovaj odred je ubrzo stvorio slobodnu teritoriju u Jablanici, Pustoj Reci i Toplici boreći se protiv okupatora i njegovih saradnika. Nastavio je borbu na Jastrepcu, a posle rušenja postrojenja u rudniku zlata u Lecu razbio dve bugarske čete kod Jovinih livada. Sa četnicima se sukobio kod Devča, Retkocera i Tulara, a zatim u Jablanici i na Radanu. Sredinom godine u odredu su formirana još dva udarna bataljona. Do kraja 1943. borio se sa Nemcima kod Crkvice i Konjuvca, sa Bugarima kod Kosmače, Bogujevca i Rujkovca i sa četnicima kod Barja, Okruglice i Kosančića. Ove borbe nastavljene su i u prvoj polovini 1944. kada je učestvovao i u razbijanju četničke Rasinsko-topličke grupe korpusa. Pored ovoga Odred je vršio diverzije na pruzi Beograd-Niš-Skoplje i Niš-Prokuplje-Kuršumlija, napadao transporte i ometao saobraćaj. Od boraca ovog odreda formirana je Prva južnomoravska brigada. Jedan bataljon je dao za Drugu i tri za Četvrtu južnomoravsku brigadu.