Pusta reka (pritoka Južne Morave)
Pusta reka je leva pritoka Južne Morave. Njen izvor nalazi se ispod Šopota, najvišeg vrha planine Radan. Nastaje spajanjem Kurtiške, Statovačke i Dragodelske reke u zaseoku Kruškar[1]. Dužina Puste reke iznosi 71 km, a površina sliva 569 km². Pripada Crnomorskom slivu.
| Pusta reka | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Dužina | 71 km |
| Basen | 569 km2 |
| Sliv | Crno more |
| Vodotok | |
| Ušće | Južna Morava |
| Geografske karakteristike | |
| Država/e |  Srbija |
| Naselja | Bojnik, Pukovac, Doljevac |
Dolina Puste reke nije iste širine i dubine na celom njenom toku. Do sela Slavnika teče kroz užu dolinu, duboku 100-150 m. U ovom delu doline ima karakter bujice, sa koritom punim velikih stenovitih blokova. Nizvodno od sela Dragovca dolina joj se širi jer ulazi u Leskovačku kotlinu. U ovom delu doline korito joj je izvijugano i plitko i pri većim vodama ona se izliva i plavi prostrano Bojničko polje.
Među pritokama najduža je Kamenička reka (22 km). Ona Pustoj reci pritiče sa desne strane, u Bojniku, i predstavlja tipičan bujični tok. Najveći deo sliva Puste reke pripada opštinama Bojnik i Doljevac. Ona se uliva u Južnu Moravu kod Doljevca, u blizini ušća Toplice. Pusta reka je 60-ih godina pregrađena u svom gornjem toku, i stvorena je veštačka akumulacija, Brestovačko jezero. Ranije se Pusta reka nazivala Podgora[1]. Na prostoru oko 330 km² oko rečnog toka prostire se istoimena oblast.
Prosečna gustina rečne mreže u slivu Puste reke iznosi 888 m/km² što je manje nego kod ostalih reka Leskovačke kotline, Jablanice i Veternice. Uzroci ovako male gustine rečne mreže su količina padavina u slivu (681 mm), velika energija reljefa u planinskom i znatno rasprostranjenje neogenih jezerskih sedimenata u ostalom delu sliva.[2]
Rečni režim uredi
Osnovna hidrološka osobina Puste reke je neujednačenost njenog režima. Srednji godišnji proticaj iznosi samo 2,3 m³/s , ali se u periodu visokih voda on višestruko povećava. Tako je 6. februara 1963. godine iznosio čak 178 m³/s . U proseku svake sedme godine korito reke presušuje. U celini sliv je siromašan vodom. Od ukupno izlučenih padavina otiče samo 19% vode, odnosno sa 1 km² sliva 4,1 l/s.[2]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b USR NIŠAVA NIŠ - Pusta reka
- ^ a b Gavrilović Lj., Dukić D., (2002.): Reke Srbije, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
Literatura uredi
- Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3.