Ratni logor Derventa
Ratni logor Derventa bio je logor za vrijeme rata u Bosni i Hercegovini kojim je upravljala hrvatska vojska i u kojem su srpski civili držani i mučeni.[traži se izvor] Nalazio se u Derventi, naselju u blizini granice sa Hrvatskom i postojao je u periodu od aprila do juna 1992. godine.[1][2][3][4] Glavni logor bio je smješten u zgradi bivše Jugoslovenske narodne armije u centru Dervente, što je danas Kulturni centar.[3][5] Broj zatvorenika i smrtnih slučajeva još uvijek nije poznat.
Istorija uredi
Rat u Bosni i Hercegovini počeo je u aprilu 1992. godine kada su hrvatske i muslimanske paravojne formacije, kao i Hrvatsko vijeće odbrane, u naseljima od Broda do Dervente u blizini granice sa Hrvatskom, izvršili etničko čišćenje i ratne zločine protiv srpskog civilnog stanovništva.[1][2][3] Mnogi ljudi su deportovani u logore koji su se nalazili u Derventi i okolini.[6] Većina civila deportovana je uglavnom iz naselja Čardak u logor Derventa. Skoro svi stanovnici Čardaka dovedeni su u logor 26. aprila 1992. godine, na pravoslavni Vaskrs, a ostali su ubijeni dok su im kuće paljene.[1][7] Tokom ovog perioda ubijen je 41 Srbin, 36 njih tokom racije na Čardaku i 5 u logorima, uključujući starije ljude, žene i djecu.[7] Ovaj incident smatra se masakrom na Čardaku. Danas, na Čardaku postoji spomen-kompleks "Čardak" koji je podignut 7. jula 2012. godine u spomen žrtvama zločina počinjenog na mjestu gdje je ranije otkrivena masovna gorbnica sa 19 tijela. Spomen-kompleks se sastoji od spomen-ploče, spomenika i spomen-crkve.[7]
Logor je otvoren 12. aprila 1992. godine u zgradi bivše Jugoslovenske narodne armije u centru grada, a današnjem Kulturnom centru, u kom je u početku bilo oko 200 ljudi. U logoru je bilo ubistava, dok su ostali zatvorenici mučeni; između ostalog su bili prebijani dok se ne onesvijeste, primorani da piju benzin i ruke i lice su im paljeni.[1] Ostali zatvorenici su odvedeni u dva obližnja logora Poljari i Rabić, gdje su se dešavali slični incidenti. Danas se ispred zgrade nalazi spomen-ploča.[5]
Azra Bašić, zvana "Azra — dva noža" ili "krvava Azra", poznata je po zločinima u logoru Derventa.[1][2][8] Prema američkim sudskim dokumentima, Azra je počinila ozbiljna zlodjela prema zatvorenicima i ubila je najmanje jednog čovjeka. Dva logoraša su potvrdila da je ubila logoraša Blagoja Đuraša tako što mu je ubola nož u vrat. Đuraš je nezakonito uhapšen i doveden u logor u Derventi. Tu su ga hrvatski i muslimanski vojnici pretukli. Azra je ostale logoraše, koji su bili pretučeni i svezani, vukla za kosu i tjerala da piju Đuraševu krv. Jednom zatvoreniku je odsjekla polni organ. Logoraši su svjedočili i da je Azra zatvorenicima kliještima čupala uši i vrućim žeračima ih hvatala za testise. Neke je skidala i tjerala da pužu po podu punom stakla, a ona bi im sjela na leđa i stavila im uže u usta koje je povlačila rukama.[3]
Suđenje uredi
Azra Bašić je uhapšena 2011. godine nakon duge potjere u SAD i optužena je za ratne zločine.[1]
Bivši pripadnik HVO Ivica Vrdoljak osuđen je na pet godina zatvora zbog zločina počinjenih u okolini Dervente kao i u logorima.[5]
Reference uredi
- ^ a b v g d đ „'Lovely' Ky. woman accused of horrific war crimes”. msnbc.com (na jeziku: engleski). 18. 3. 2011. Pristupljeno 16. 11. 2018.
- ^ a b v „Azra Bašić traži blokadu izručenja BiH”. Al Jazeera Balkans (na jeziku: bošnjački). 30. 8. 2012. Pristupljeno 16. 11. 2018.
- ^ a b v g „Azra dva noža klala srpske civile po Derventi | Glas javnosti”. www.glas-javnosti.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 16. 11. 2018.
- ^ Gay, Malcolm. „Dark Past in Balkan War Intrudes on New Life” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 16. 11. 2018.
- ^ a b v „Derventa: Sjećanje na ubijene srpske logoraše”. Glas Srpske. Arhivirano iz originala 13. 12. 2018. g. Pristupljeno 16. 11. 2018.
- ^ „USA liefern kroatische Kriegsverbrecherin an Bosnien aus - derStandard.at”. DER STANDARD. Pristupljeno 16. 11. 2018.
- ^ a b v Srpska, RTRS, Radio Televizija Republike Srpske, Radio Television of Republic of. „Osveštan spomen-kompleks "Čardak"”. REPUBLIKA SRPSKA - RTRS. Pristupljeno 16. 11. 2018.
- ^ „Wayback Machine” (PDF). 7. 12. 2008. Arhivirano iz originala 7. 12. 2008. g. Pristupljeno 16. 11. 2018.