Ričerkar
Ričerkar (od ital. ricercare tražiti, ispitivati, istraživati) je jedna od najstarijih vrsta instrumentalne kompozicije, rasprostranjena od XVI do XVIII v. Prvobitno je izraz ričerkar označavao u muzici podešavanje, usklađivanje instrumenata, pa su se s njime uopšteno označavali instrumentalni stavovi uvodnog karaktera. Naziv se u tom smislu susreće prvi put u tabulaturama za lautu F. Spinaćina (1507). Taj je prvobitni tip ričerkara imao pretežno improvizacijsku građu, oblikovanu izrazito instrumentalno; puni akordi smenjivali su se s pasažima; često je prvi deo bio živahan pokretljiviji, a drugi mirnijeg toka. Takav slobodno oblikovani ričerkar komponovao se ne samo za lautu nego i za druge instrumente toga doba: za orgulje, čembalo, violu da gambu, violončelo. Uporedo se, od sredine XVI veka, razvija imitacijski građen ričerkar i to pretežno kao kompozicija za orgulje ili za instrumentalni kamerni sastav. Imitacijski ričerkar prvobitno je komponovan po uzoru na vokalni polifoni oblik moteta pa je imao višedelnu formu, s više tema. Konstrukcija je prema tome bila motetska, ali slog i stil su sve više dobijali izrazito instrumentalni karakter, što se dalo primetiti npr. u intervalima i skokovima, pevački nepodesnim, diminucijama, pasažima i ukrasima, svojstvenima instrumentalnoj tehnici. Prvi imitacijski ričerkari za instrumentalni ansambl nalaze se u zbirci Musica nova accommodata per cantar et sonar (1540).
Literatura
uredi- "Ricercar," "Fugue," "Counterpoint" in The New Grove Dictionary of Music and Musicians, ed. Stanley Sadie. 20 vol. London, Macmillan Publishers Ltd. 1980. ISBN 978-1-56159-174-9.
- Gustave Reese, Music in the Renaissance. New York, W.W. Norton & Co. 1954. ISBN 978-0-393-09530-2.
- Manfred Bukofzer, Music in the Baroque Era. New York, W.W. Norton & Co. 1947. ISBN 978-0-393-09745-0.
- Ursula Kirkendale, "The Source for Bach's Musical Offering," Journal of the American Musicological Society 33 (1980), 99-141.
- The New Harvard Dictionary of Music, ed. Don Randel. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press. 1986. ISBN 978-0-674-61525-0.