Romologija
Romologija je interdisciplinarna naučna oblast koja se bavi pitanjima u vezi sa životom i poreklom Roma u svetu što uključuje jezik, obrazovanje, kulturu, književnost, istoriju, demografiju i slično.[1] Romologija je postala predmet visokoškolskih i univerzitetskih studija u Evropi i SAD tek krajem XX veka.
Pojam romologije uredi
Naziv romologija izveden je od narodnog imena Rom (Rrom) i grčke reči logos (λογος) koja znači: reč, govor, smisao, načelo, zakon, nauka. U duhu savremenih prevoda, moglo bi se, dakle, reći da je romologija nauka o životu Roma.
Pojava romologije uredi
Potreba za romologijom iskazana je javno krajem šezdesetih godina XX veka. Ta potreba proistekla je, s jedne strane, iz teorijsko-kritičke svesti društvenih i istorijskih nauka i, s druge, iz težnje i kritičke svesti samih Roma, koji su počeli prvi put da se suočavaju sa holokaustom koji su preživeli i sa vlastitim društvenim položajem, ljudskim i kolektivnim pravima i slobodama.
Nemost naučne javnosti prema činjenici da su Romi najveće žrtve rasizma i rasne diskriminacije, i da se kao manjina nalaze u najtežem položaju u svim evropskim državama, iznedrila je potrebu za konstituisanjem romologije. Ta potreba je integralni deo težnji da se prevaziđe nečovečno stanje, odnosno promene svi društveni uslovi i odnosi koji su doveli do toga da egzistencija Roma izgubi društveno, političko, pa čak i ljudsko značenje. U skladu s tim je i osnovno polazište romologije, a to je da su Romi pre svega ljudi, deo čovekovog sveta i ljudskih odnosa. Zajedno s ostalim naukama, romologija je uočila da je svakodnevni život Roma u mnogim evropskim i vanevropskim zemljama upečatljiva slika tradicionalnog istorijskog odnosa prema Romima, zatim postojećeg društvenog stanja i vladajućih društveno-ekonomskih odnosa.
Predmet romologije uredi
Predmet istraživanja romologije jeste život Roma u svim njegovim pojavnim formama (istorija, kultura, društvo, jezik, literatura). To znači da su njen predmet ljudi koji, po svom istorijskom poreklu, etničkim, kulturnim, jezičkim i drugim osobenostima i istorijskoj sudbini i svesti predstavljaju jednu zajednicu. Članovi te zajednice, kao građani mnogih evropskih i vanevropskih država, žive u dvostrukim društvenim sistemima: vladajući, dominantan, koji se najčešće ispoljava kao spoljašnji, i vlastiti sistem koji se pojavljuje kao unutrašnji i smisleniji. Specifičan položaj ogleda se u preplitanju mnogobrojnih neusklađenih i sukobljenih društvenih odnosa i interesa.
Romologija naučno opisuje, objašnjava i razume te odnose i pojave u saradnji s društvenim naukama, naročito istorijom, duhovnim naukama i sociologijom. Zadatak romologije jeste da rekonstruiše razne pojave i događaje iz istorijskog i kulturnog života Roma i determiniše činioce koji su na određenim geografskim i socijalnim prostorima i u određenim istorijskim periodima izazivali konkretne događaje i podsticali procese koji su uticali na istoriju Roma i obeležili njihov društveni i kulturni život, njihove društvene odnose i društvenu svest.
Na osnovu dosadašnjih saznanja, romologija je formulisala princip da sve što ometa socijalnu integraciju Roma treba da bude prevaziđeno. Ti faktori koji ometaju socijalnu integraciju javljaju se i u sferi većinskog društva i njegove države, ali i u sferi života Roma i njihove tradicije.[2]
Interdisciplinarni pristup uredi
Romologija je indoevropska (ako se uzme u obzir Bliski istok, onda indo-arabo-evropska) interdisciplinarna akademska disciplina, čiji se predmet sastoji iz kompleksa istorijskih pitanja i problema, kao i čitavog niza drugih pitanja i problema koji proističu iz procesa praktične interakcije romske zajednice i njenih članova sa svetom, u rasponu od Indije, do Evrope, a potom od Evrope, do vanevropskih zemalja. Interdisciplinarni karakter joj daje neminovna prožetost i saradnja sa različitim naučnim disciplinama.[3]
S obzirom na to da su predmet i metod nerazdvojno povezani, romologija koristi one metode istraživanja koji najviše odgovaraju specifičnostima njenog predmeta proučavanja. Nužno je pritom imati na umu da je u tom predmetu uvek sadržana kompleksna ljudska delatnost i društveno istorijska realnost i da su obe podložne transformaciji.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Škola romologije. Novi Sad: Futura publikacije. 2006. ISBN 86-7188-053-2.
- ^ Đurić, Rajko (2021). Romologija. Tim za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva Vlade Republike Srbije. str. 26—29.
- ^ Vuković, Milovan (2011). „Sociologizacija romologije – prvo identitet, a onda približavanje”. Sociologija. Sociološko naučnno društvo Srbije (3): 374.