Sablinjski spomenik prirode

Sablinjski spomenik prirode
Sablinjski spomenik prirode
IUCN kategorija III (spomenik prirode)
	Sablinjski vodopad na reci Sablinki
Mjesto	Lenjingradska oblast, Rusija
Najbliži grad	Uljanovka
Koordinate	59° 40′ 01″ N 30° 47′ 47″ E / 59.66694° S; 30.79639° I
Površina	328,8 ha
Osnovano	29. mart 1976.

Sablinjski spomenik prirode (rus. Са́блинский памятник природы) zaštićeno je područje u kategoriji spomenika prirode (MUZP kategorija III) u centralnom delu Lenjingradske oblasti, na severozapadu evropskog dela Ruske Federacije. Administrativno pripada Tosnjenskom rejonu Lenjingradske oblasti.

Osnovne informacije uredi

Spomen krst i ploča Aleksandru Nevskom

Sablinjski spomenik prirode nalazi se na severu Tosnjenskog rejona Lenjingradske oblasti, nedaleko od varošice Uljanovka, na oko 40 kilometara jugoistočno od Sankt Peterburga. Zaštićena zona obuhvata područje površine od 328,8 hektara^[1] i u svoj sastav uključuje kanjone reka Tosne i Sablinke sa jasno izraženim stenama kambrijumske i ordovičke starosti, dva manja vodopada i nekoliko manjih pećina veštačkog porekla. U okviru zaštićenog područja nalazi se i nekoliko istorijskih lokaliteta, među kojima su drevni kurgani (velike grobne humke građene još u bronzanom dobu), lokalitet na kojem se vojska Aleksandra Nevskog pripremala za bitku sa Šveđanima, te nekadašnje imanje grofa Alekseja Tolstoja „Pustinjka” (rus. «Пустынька»).

Sablinjski spomenik prirode ima status zaštićenog područja od 29. marta 1976. godine.^[1]

Vodopadi uredi

U granicama parka nalaze se dva vodopada. Sablinski vodopad (59° 39′ 40″ N 30° 47′ 06″ E / 59.66111° S; 30.78500° I / 59.66111; 30.78500) na reci Sablinki je nešto viši i njegova visina iznosi oko 2,3 metra u proseku. Vodopad na reci Tosni (često nazivan i Gertovski, po obližnjem selu Gertovo) je nešto manje visine koja u proseku iznosi oko 2 metra (59° 38′ 40″ N 30° 48′ 31″ E / 59.64444° S; 30.80861° I / 59.64444; 30.80861). Visina oba vodopada nije konstantna i zavisi od stepena erozije i vodostaja.^[2]

Sablinjski vodopad
Sablinjski vodopad
Tosnjenski vodopad
Tosnjenski vodopad zimi

Sablinjske pećine uredi

U drugoj polovini 19. veka dolazi do intenzivnog razvoja industrijske proizvodnje u Sankt Peterburgu. Grad se ubrzano širi i potrebe za građevinskim materijalima, između ostalog za staklom naglo rastu. Da bi se zadovoljile potrebe brzo rastućeg grada za sirovinama, u njegovoj bližoj i daljoj okolini počinje sa intenzivnim eksploatacijama prirodnih resursa. Jedan od značajnih resursa bio je kvarcni pesak od kojeg se proizvodilo staklo, a koji se nalazio u značajnim depozitima u slojevima srednjokambrijumske starosti na području današnjeg Sablinjskog spomenika prirode. Posledica eksploatacija kvarcnog peska su brojne pećine, uglavnom nastale u drugoj polovini XIX veka i početkom 20. veka. Iako je tokom Prvog svetskog rata i potom revolucija u Rusiji obim proizvodnje u staklarskoj industriji znatno opao, proizvodnja se sporadično nastavila sve do Drugog svetskog rata. Nakon rata eksploatacija kvarcnog peska na tom lokalitetu se upotpunosti obustavlja, a pećine se prepuštaju delovanju prirodnih sila. Usled delovanja erozivnih agenasa pojedini hodnici kolapsiraju i njihove tavanice se urušavaju, a istovremeno se otvaraju i nove pukotine. U novije vreme pećine se nalaze pod zaštitom kao jedinstven istorijski spomenik.

U sadašnje vreme postoje 4 velike i mnoštvo manjih pećina. Pristup turistima omogućen je u 4 najveće pećine: Levoberežnaja (rus. Левобережная), Žemčužnaja (Жемчужная), Štani (Штаны)i Verjovka (Верёвка). Među manjim pećinama ističu se Trjoglaska (Трёхглазка), Pljažnaja (Пляжная), Mečta, Santa Marija (Санта-Мария), Grafski grot (Графский грот) i Lisi nori (Лисьи норы).

U nekim od pećina nalaze se postavke koje prikazuju život ljudskih zajednica u pećinama tokom praistorije, ali i rudare koji su radili na iskopavanjima kvarcnog peska.