Sava II Branković
Sveti Sava II Branković, poznat i kao Sava Erdeljski je bio mitropolit erdeljski u periodu od 1656—1680. godine, sa sedištem u Đuli.
Sava II Branković | |
|---|---|
 Sveti Sava II Branković | |
| Datum rođenja | 1615 |
| Datum smrti | 1681. |
Biografija uredi
Rodio se oko 1620. (1615?) godine u okolini Arada. Njegovo kršteno ime bilo je Simeon. Bio je sin Srba, ugarskih plemića Jovana i Marije Branković iz Jenopolja. Pre nego je izabran za mitropolita bio je protojerej jenopoljaski. Kao udovac zamonašio se Simeon i dobio monaško ime Sava.[1] Stric mu je bio poznati srpski mitropolit Longin Korenić Branković, a brat grof Đorđe Branković, nesuđeni despot srpski, poznati istoriograf i diplomata.
Podvizavao se u mladosti u manastiru Komana (Homan),[2] gde je uz strica Longina, stekao dodatno obrazovanje. Nakon smrti oca, braće i sestre vratio se u Jenopolje gde se oženio i zasnovao porodicu. Po smrti rođaka Georgija Brankovića jenopoljskog paroha, bio na traženje naroda rukopoložen za sveštenika u Trgovištu. Po povratku iz Trgovišta i manastira Komana, zadesila ga je još jedna nesreća; ranije su mu umrla deca, a sada i supruga. Kao udovac protopop služio je više godina u Jenopolju, sav okrenut duhovnom životu.
Krajem 1656. godine izabran je za mitropolita erdeljskog. Stolovao je zatim kao duhovni pastir u Alba Juliji. Potvrdio ga je u tom zvanju kao "episkopa svih Grka, Srba i Vlaha" knez erdeljski Đorđe II Rakoci. Rukopoložen je za mitropolita u Trgovištu, na Krstovdan 1656. godine. Bio je usled neprijateljstva kalvinista 1659-1661. godine smenjen sa motropolijske stolice. Tek aprila 1662. godine dobio je potvrđenje od novog kneza Transilvanije, Mihaila Apafija. Period do 1680. godine ispunjen je stalnim trvenjem jer je odbijao da sarašuje sa knezovima i drugim ličnostima koji su prešli u kalvinizam. Morao je Sava 1668. godine da ode u Rusiju, gde je tražio podršku i pomoć od ruskog cara Alekseja Romanova.[2] Po povratku iz Moskve knez transilvanijski Mihail mu je kao mitropolitu postavio ograničenja.
Zaslužan je mitropolit Sava za Rumune, jer je izdao 1675. godine sinodijalnu zapovest da sveštenici u Erdelju odbace srpski (slovenski) jezik i počnu služiti na vlaškom jeziku. Po Pešti Friđešu mađarskom istoričaru, još tada se kod Rumuna javila namera da se odvoje od pravoslavnih Srba.[3]
Istakao se Sava u odbrani pravoslavne vere i crkve od Kalvinista, zbog čega je mnogo stradao. Tamnovao je u austrijskom zatvoru od 1680. godine. Pušten je tek na zauzimanje vlaškog kneza Šerbana.[4] Ubrzo po izlasku iz tamnice 1681. godine je umro aprila 1683. godine od pretrpljenih muka.
Slave ga pravoslavci Srbi i Rumuni. Pravoslavna crkva spominje svetog Savu Erdeljskog 24. aprila po julijanskom kalendaru ili 7. maja po novom kalendaru.[5]
Napomena: Ovaj članak, ili jedan njegov deo, izvorno je preuzet iz Ohridskog prologa Nikolaja Velimirovića.
Reference uredi
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1905. godine
- ^ a b http://www.sarbatori-crestine.ro/
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 1905.
- ^ Vuković 1996, str. 430.
- ^ "Crkveni kalendar za 2019.", Beograd 2019.
Literatura uredi
- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do 20. veka. Evro, Unireks, Kalenić.
- Ivić, Aleksa (1929). Istorija Srba u Vojvodini od najstarijih vremena do osnivanja potisko-pomoriške granice (1703). Novi Sad: Matica srpska.
- Popović, Dušan J. (1957). Srbi u Vojvodini. Knj. 1: Od najstarijih vremena do Karlovačkog mira 1699. Novi Sad: Matica srpska.
- Ređep, Jelka (1991). Grof Đorđe Branković i usmeno predanje. Novi Sad: Prometej.
- Ređep, Jelka (2004). Geneza Hronika grofa Đorđa Brankovića. Novi Sad: Prometej.
- Ruvarac, Ilarion (1896). Odlomci o grofu Đorđu Brankoviću i Arseniju Crnojeviću patrijarhu. Beograd: Srpska kraljevska akademija.