Savo Drljević
Savo Drljević (Žirci, kod Kolašina, 11. jul 1912 — Beograd, 30. januar 1994) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik JNA i narodni heroj Jugoslavije.
| savo drljević | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Savo Drljević | |||||||||
| Lični podaci | |||||||||
| Datum rođenja | 11. jul 1912. | ||||||||
| Mesto rođenja | Žirci, kod Kolašina, Kraljevina Crna Gora | ||||||||
| Datum smrti | 30. januar 1994. (81 god.) | ||||||||
| Mesto smrti | Beograd, Srbija, SR Jugoslavija | ||||||||
| Profesija | vojno lice | ||||||||
| Porodica | |||||||||
| Supružnik | Milena Trifunac; Mara Naceva | ||||||||
| Delovanje | |||||||||
| Član KPJ od | novembra 1942. | ||||||||
| Učešće u ratovima | Aprilski rat Narodnooslobodilačka borba | ||||||||
| Služba | Jugoslovenska vojska NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941 – 1966. | ||||||||
| Čin | general-pukovnik | ||||||||
| Heroj | |||||||||
| Narodni heroj od | 10. jula 1953. | ||||||||
| Odlikovanja |
| ||||||||
Biografija uredi
Rođen je 11. jula 1912. godine[1] u Žircima, kod Kolašina, u srednje imućnoj seljačkoj porodici. Kao petogodišnjak, sredinom 1917, zajedno s majkom, dedom i još petoro braće i sestara, dospeo je u zloglasni austrougarski logor u Vuksanlekićima. Tu je ostao skoro godinu dana, do bekstva. Kuća njegovog oca, koji se sa svoja četiri brata odmetnuo u komite, postala je okupatorska kasarna.
Osnovnu školu završio je u rodnom mestu, a gimnaziju je učio u Kolašinu i Peći. Tokom školovanja u gimnaziji, upoznao se s revolucionarnim idejama. Po odsluženju vojnog roka u Školi za rezervne oficire, zaposlio se kod Državnih železnica u Batajnici, 1933. godine. Sa svojim bratom i nekoliko drugova angažovao se u sindikalnom pokretu, u organizovanju kulturno-zabavnog rada, otvaranju čitaonice u rodnom selu i slično. Zbog tih aktivnosti i agitovanja za izbore 1935. za listu opozicije, dobio je otkaz na železnici. Nakon toga se zaposlio u Savezu nabavljačkih zadruga državnih službenika u Beogradu. Već sledeće godine, aktivno se angažovao u sindikalnom pokretu, prikupljao priloge za „Crvenu pomoć“ i ostalo. Sarađivao je u sindikalnoj štampi i u podgoričkom listu „Zeta“. Učestvovao je u demonstracijama i akcijama koje su organizovali Komunistička partija Jugoslavije (KPJ) i Savez bankarskih, osiguravajućih, trgovačkih i industrijskih činovnika (SBOTIČ). Bio je član Koordinacionog komiteta za objedinjavanje aktivnosti činovničkih sindikalnih organizacija SBOTIČ-a i Saveza privatnih nameštenika. Radi tih aktivnosti je više puta bio hapšen i pozivan na policiju. Krajem 1940. godine postao je kandidat za člana KP Jugoslavije.
Narodnooslobodilačka borba uredi
U kratkotrajnom Aprilskom ratu 1941, kao rezervni oficir, kada mu je dezertirao komandir, preuzeo je zapovedništvo nad četom, a kada je pobegao i komandant bataljona, sazvao je komandire četa i predložio je organizovano izvlačenje, kako bi se izbeglo zarobljavanje. Od celog puka na pravcu Zaječar–Čestobrodice, samo je njegova četa pružala otpor agresoru.
Posle napada Nemačke na SSSR, po direktivi je prešao u ilegalnost, ali je uskoro bio uhapšen. U zatvoru je bio do 17. jula, kada je sticajem okolnosti, izašao iz zatvora i odmah pošao u Crnu Goru. Istoga dana kada su ustanici oslobodili Bijelo Polje (20. jul), Drljević je stigao u Šahoviće (današnje Tomaševo). Na predlog Sreskog komiteta, delegat CK KPJ odredio ga je za vojnog rukovodioca sreza bjelopoljskog. Nekoliko dana kasnije postao je i komandant teritorijalnog Šahovićkog bataljona i radio na formiranju drugih teritorijalnih jedinica.
Nakon protivofanzive italijanskih jedinica i pošto su stvoreni uslovi za oživljavanje vojnih aktivnosti, formirao je Prvu bjelopoljsku udarnu četu, koja je uskoro prerasla u udarni bataljon. Početkom 1942, postao je komandant Bjelopoljskog partizanskog odreda. Kao komandant Bjelopoljskog odreda, učestvovao je u razbijanju četničkog fronta na Uroševini i oslobođenju Mojkovca, 3. marta 1942. godine. Na toj je dužnosti bio do početka marta 1942. godine, kada je postao komandant Komskog odreda. Kao komandant Komskog odreda, učestvovao je u razbijanju četničkih bataljona u Gornjoj Morači, aprila 1942. godine. Na dan formiranja Četvrte proleterske brigade postao je komandant Četvrtog bataljona, a posle bitke i neuspeha kod Kupresa, komandant Drugog bataljona. Početkom januara 1943, postao je komandant Četvrte dalmatinske brigade na Biokovu, a posle njenog rasformiranja ostao je pri štabu Druge proleterske divizije do 10. juna, kada je postao komandant Druge dalmatinske brigade.
Avgusta 1943, Vrhovni štab NOVJ poslao ga je s grupom vojnopolitičkih rukovodilaca i radio-stanicom za Srbiju, na dužnost načelnika Glavnog štaba za Srbiju. Posle neuspeha da se prebaci u Toplicu, otišao je u Crnu Goru i radio pri Štabu Drugog korpusa. Tada je bio postavljen za načelnika Štaba Druge proleterske divizije. Sredinom 1944, postao je načelnik Štaba Udarne grupe divizija za prodor u Srbiju. Od septembra 1944, bio je načelnik Štaba Prvog proleterskog korpusa. U Beogradskoj operaciji bio je načelnik Štaba Prve armijske grupe, a zatim načelnik štaba Prve armije. Kao načelnik Štaba, istakao se u planiranju i izvođenju Beogradske operacije. Od početka februara 1945. do kraja rata bio je komandant Operativne grupe divizija (operativnog štaba) i komandant Vojne uprave za Kosovo i Metohiju.
Posleratna karijera uredi
Od septembra 1945. bio je načelnik Štaba Pete armije, a jedno vreme i vršilac dužnosti komandanta iste Armije. Aprila 1946, postao je komandant Pozadine u Ministarstvu narodne odbrane. Po svršenoj Višoj vojnoj akademiji JNA (Škole taktike i Ratne škole) bio je postavljen za načelnika Uprave artiljerije JNA (zemaljske i PA) u Državnom sekretarijatu za narodnu odbranu (DSNO). Poslednja dužnost u JNA bila mu je zamenik načelnika Više vojne akademije JNA.
Na svoj zahtev, penzionisan je 1966. godine u činu general-pukovnika JNA i preveden u rezervu.
Bio je oženjen Marom Nacevom, takođe učesnicom Narodnooslobodilačke borbe i narodnim herojem Jugoslavije. Pre nje, bio je u braku sa Milenom Trifunac, sa kojom je imao ćerku Sonju.
Umro je 30. januara 1994. godine u Beogradu, gde je i kremiran, a njegova urna je položena u porodičnoj grobnici u rodnom mestu.
U Kolašinu, na Trgu boraca, podignuta mu je spomen-bista 16. novembra 1998. godine.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Ordena ratne zastave, Ordena partizanske zvezde sa zlatnim vencem, Ordena bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem, Ordena zasluga za narod sa srebrnim zracima i Orden za hrabrost.[2] Ordenom narodnog heroja odlikovan je 10. jula 1953. godine.[3]
Reference uredi
- ^ Vojska.net: Savo Drljević, pristupljeno 9. 12. 2013.
- ^ Ko je ko 1957.
- ^ Narodni heroji 1 1982.
Literatura uredi
- Ko je ko u Jugoslaviji — biografski podaci o jugoslovenskim savremenicima. Beograd: Sedma sila. 1957. COBISS.SR 4864263
- Ko je ko u Jugoslaviji — jugoslovenski savremenici. Beograd: Hronometar. 1970. COBISS.SR 4897031
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
Spoljašnje veze uredi
- Uz Dan ustanka: sjećanje na legendarnog Sava Drljevića (Pobjeda, 23. 7. 2012), pristupljeno 9. 12. 2013.
