Saobraćaj u Švedskoj

Švedska je za evropske uslove velika i retko naseljena zemlja (oko 20 st./km²). Ovo se odražava i na njen saobraćaj - veći značaj vazdušnog saobraćaja, manje auto-puteva. Švedska ima i više velikih jezera, a zemlja ima i dugačku morsku obalu, pa je vodni saobraćaj razvijen. Zahvaljujući visokoj razvijenosti zemlja je uspela da prevaziđe mnoge teškoće na polju saobraćaja.

Švedska ima razvijen drumski, železnički, vazdušni i vodni saobraćaj. Najveći saobraćajni čvor je glavni grad, Stokholm.

Železnički saobraćaj uredi

Glavna železnička stanica u Geteborgu

Državno preduzeće za železnicu su "Državne železnice".

Po podacima iz 1998. godine ukupna dužina železničke mreže u Švedskoj je 12.821 km standardne širine koloseka koloseka (1435 mm). Od toga pod upravom državnih železnica je 9.227 km, dok je ostatak od 3.5934 km u privatnom vlasništvu. Elektrifikovano je 7.918 km, a 1.152 km su železnice duplog koloseka. Pored toga, postoji 221 km pruga uskog koloseka (891 mm). Železnica je savremena, čak i ona koja saobraća do najmanjih mesta.

Najveće čvorište je Stokholm, ali u državi nije sprovedena potpuna centralizacija u prestonici. Stokholm, Geteborg i Malme su međusobno povezani prugama, po kojima saobraćaju vozovi velikih brzina (do 200 km/čas, u budućnosti i od 250 km/čas). Najvažnije železničke linije su:

Zapadna pruga, Stokholm - Katrineholm - Erebro - Falćeping - Geteborg, ukupna dužina 453 km.
Južna pruga, Malme - Nasje - Jenćeping - Falćeping, ukupna dužina 381 km.
Istočna pruga, Nasje - Linćeping - Norćeping - Katrineholm, ukupna dužina 216 km.
Severna pruga, Stokholm - Upsala - Avesta - Ange, ukupna dužina 484 km.
Norland pruga, Brecke - Boden, ukupna dužina 629 km.
Severozapadna pruga, Erebro - Karlstad - granica sa Norveškom (ka Oslu), ukupna dužina 209 km.
Norland Kros pruga, Sundsval - Ange - Estersund - granica sa Norveškom (ka Trondhajmu), ukupna dužina oko 500 km.
Unutrašnja pruga, Kristinehamn - Estersund - Gelivare, ukupna dužina oko 1300 km.

Gradska železnica je prisutna u većim gradovima, u Stokholmu, Geteborgu i Malmeu. Stokholm jedini poseduje metro (pogledati: Stokholmski metro), tramvajski i prigradski železnički prevoz.

Železnička veza sa susednim zemljama:

Norveška - da
Finska - da, uz promenu širine koloseka (sa 1435 mm na 1520 mm)
Danska - da, Eresundskim tunelom-mostom preko moreuza Kategata

Drumski saobraćaj uredi

Državni put E4 kod Linćepinga

Državni put E18 u Vesterosu

Obilaznica oko Stokholma

Ukupna dužina glavnih puteva u Švedskoj u 1999. godini je bila 210.760 km, od toga je 162.707 km sa tvrdom podlogom. Dužina auto-puteva u državi je 1.428 km (pogledati: Auto-putevi u Švedskoj), što je malo za zemlju veličine Švedske, ali razumljivo s obzirom na retku naseljenost, pogotovo njene severne polovine. Zbog toga su uglavnom izgrađeni u južnoj polovini zemlje, a to važi i za magistralne puteve - uglavnom su smešteni u južnoj Švedskoj i duž obala Baltika. Poslednjih godina grade se nove deonice savremenih auto-puteva, naročito ka severnim delovima zemlje.

Zanimiljivost je u Švedskoj dugo važilo pravilo vožnje levom stranom, koje je promenjeno 1967. g., ali je pre toga donosilo mnogo rasprava i u vlasti i među građanima (promena zvanično odbijena na referendumu 1955. g.).

Glavni putevi u Švedskoj se uglavnom poklapaju sa evropskim saobraćajnim koridorima i nose brojčanu oznaku od 1 do 99. Njihova ukupna dužina je 8.769 km. „Brojevi“ puteva rastu od juga ka severu. Poslednjih godina učinjeno je mnogo da se izdvoje oni pravci koji su bitniji i tako su dobijeni „Državni putevi“, često se poklapajući sa putevima Evropskih koridora. Pored toga u vidu auto-puta su i obilaznice oko velikih gradova (Stokholm, Geteborg, Malme).

Najvažniji državni magistralni putevi su:

Državni put E4, granica sa Finskom - Luleo - Piteo - Umeo - Sundsval - Jevle - Upsala - Stokholm - Nićeping - Norćeping - Linćeping - Jenćeping - Helsingborg, ukupna dužina puta je 1590 km, savremeni auto-put na deonici od Helsingborga do Upsale, u izgradnji deonica Upsala - Jevle.
Državni put E6, granica sa Norveškom - Geteborg - Halmstad - Helsingborg - Malme, ukupna dužina puta je 490 km, savremeni auto-put na većem delu puta, osim 40ak kilometara pre norveške granice.
Državni put E10, granica sa Norveškom - [Kiruna]] - Luleo, ukupna dužina puta je 470 km, magistralni put celom dužinom.
Državni put E12, granica sa Norveškom - Liksele - Umeo, ukupna dužina puta je 450 km, magistralni put celom dužinom.
Državni put E14, granica sa Norveškom - Estersund - Sundsval, ukupna dužina puta je 355 km, magistralni put celom dužinom.
Državni put E, granica sa Norveškom - Karlstad - Erebro - Vesteros - Stokholm, ukupna dužina puta je 430 km, savremeni auto-put na deonici od Stokholma do Erebroa, u izgradnji deonica Erebro - Karlstad.
Državni put E20, Geteborg - Erebro, ukupna dužina puta je 405 km, savremeni auto-put na prilazima krajnjim gradovima.
Državni put E22, Malme - Karlshamn - Karlskrona - Kalmar - Norćeping, ukupna dužina puta je ? km, savremeni auto-put na deonici od Malmea do Karlskrone i oko Kalmara.
Državni put E45, granica sa Finskom - Estersund - Falun - Geteborg, ukupna dužina puta je 1690 km, magistralni put celom dužinom.

Vodeni saobraćaj uredi

Deo luke u Malmeu

Jelmaren Kanal u središnjoj Švedskoj

Švedska je primorska zemlja sa veoma dugim izlazom na Baltičko i Severno more, kao i njihove veze, moreuze Skagerak i Kategat. Država ima veoma povoljan položaj, jer je njena obala u središnjem položaju među Nordijskim zemljama. Zahvaljujući tome kroz istoriju Švedske je bila glavna sila u ovom delu Evrope. Sva tri velika švedska grada (Stokholm, Geteborg, Malme) su važne luke:

Stokholm ka Baltiku i istočnoj Evropi
Geteborg ka Severnom moru i zapadnoj Evropi
Malme ka južnom Baltiku i srednjoj Evropi

Važne luke su i:

Unutrašnji vodni saobraćaj Švedske je razvijen i dug (2.052 km dužine). Posebno je značajan prevoz po velikim švedskim jezerima u središnjem delu zemlje (Vener, Veter, Jelmar). Najveće ograničenje je zimsko doba, kada se na unutrašnjim vodenim putevima stvara sloj leda, koji pravi poptuni zastoj prometa. U državi postoji i niz kanala, najčešće građenih kao beze između jezera. Najvažnije unutrašnje (jezerske) luke su Jenćeping, Erebro i Vesteros.

Gasovodi i naftovodi uredi

Avion "SAS"a

Gasovod: nepoznato

Naftovod: nepoznato

Vazdušni transport uredi

Najveći aerodrom u zemlji - Stokholmska „Arlanda“ - terminal 5

Aerodrom „Geteborg-Landveter“

U Švedskoj postoji veliki broj avio-preduzeća, od kojih je najpoznatije preduzeće "Skandinejvijan erlajns sistem" ili kraće i poznatije "SAS", koje zajedničko glavno avio-preduzeće i za Dansku i Norvešku.

U zemlji postoji čak 255 zvanično upisanih aerodroma 2000. godine, od čega 147 sa čvrstom podlogom (pogledati: Aerodromi u Švedskoj). 49 uvršteno na listu međunarodnih aerodroma sa IATA kodom (IATA Airport Code). Zbog izolovanosti mnogih delova zemlje čak 41 aerodrom ima stalne linije za prevoz putnika, i to najveći deo njih samo ka Stokholmu ili leti čarter linije do turističkih odredišta. Svega nekoliko aerodroma ima stalne međunarodne linije i mogu se smatrati velikim za državu. To su:

Aerodrom „Arlanda“ u Stokholmu - ARN
Aerodrom „Broma“ u Stokholmu - BMA
Aerodrom „Skavsta“ u Nićepingu - NYO
Aerodrom „Geteborg-Grad“ u Geteborgu - GSE
Aerodrom „Geteborg-Landveter“ u Geteborgu - GOT
Aerodrom „Malme“ u Malmeu - MMX
Aerodrom „Umeo“ u Umeu - UME

Najvažnije vazduhoplovno čvorište u Švedskoj je stokholmski Aerodrom „Arlanda“, koji se nalazi na 40 km sevevno od grada. Ovo je i treći po prometu aerodrom u Skandinaviji, a značaj će mu narasti i kada drugi gradski Aerodrom „Broma“, danas namenjen domaćim letovima, bude ugašen zbog ugrožavanja ekoloških uslova u Stokholmu. Drugi po važnosti je Aerodrom „Geteborg-Landveter“.