Википедија

Sent Kits i Nevis

Sent Kits i Nevis[a] (engl. Saint Kitts and Nevis), zvanično Federacija Sent Kits i Nevis (engl. Federation of Saint Kitts and Nevis),[2] poznata i kao Sveti Kristofer i Nevis (engl. Saint Christopher and Nevis) odnosno Federacija Sveti Kristofer i Nevis (engl. Federation of Saint Christopher and Nevis), mala je ostrvska država koja se nalazi u Karibima, u centralnoj Americi.[3] To je najmanja država na zapadnoj hemisferi. Pripada grupi Malih Antila. Nalazi se zapadno od Antigve i Barbude i jugoistočno od Holandskih Antila. Čine je dva ostrva, Sent Kits (ili Sveti Kristofer) i Nevis, federacija je nezavisna članica Komonvelta nacija od 1983. godine. Prestonica federacije je glavna luka ostrva Sent Kits, Baster.

Federacija Sent Kits i Nevis
Federation of Saint Kitts and Nevis  (engleski)
Krilatica: Држава изнад себе
(engl. Country Above Self)
Himna: О лепа земљо!
(engl. O Land of Beauty!)
Боже, чувај краља!1
(engl. God, Save the King!)
Položaj Sent Kitsa i Nevisa
Glavni gradBaster
Službeni jezikengleski
Vladavina
 — KraljČarls III
 — Generalni guvernerTaplej Seaton
 — PremijerTimoti Haris
Istorija
NezavisnostOd Ujedinjenog Kraljevstva
19. septembra 1983.
Geografija
Površina‍
 — ukupno261 km2 (188)
 — voda (%)zanemarljivo
Stanovništvo‍
 — 2016.[1]54.821 (209)
 — gustina210,04 st./km2
Ekonomija
ValutaIstočnokaripski dolar
 — stoti deo valute‍100 центи‍
Ostale informacije
Vremenska zonaUTC (UTC-4)
Internet domen‍.kn‍
Pozivni broj+1-869
1 Zvanična himna Боже, чувај краља! (engl. God, Save the King), se koristi samo prilikom monarhijskih prilika.

Istorija uredi

 
Špansko zauzimanje Sent Kitsa 1629. predvođeno Fadrikom de Toledom, 1. markizom od Viljenueva de Valduez.

Pre dolaska Evropljana ovo područje bilo je naseljeno indijanskim plemenima Kariba. Ime prvih naseljenika, prearavačkih naroda koji su naselili ostrva verovatno još pre 3000 godina, nije poznato. Njima su sledili Aravaki, ili Tajno oko 1000. p. n. e. Vrhunac domorodačkih populacija je ostvaren između 500. i 600. godine. Ratnički narod Kariba je izvršio invaziju oko 800. godine. Oni su se bili proširili severno od Sent Kitsa do vremena španskih osvajanja.[4]

Kristifor Kolumbo se na svom drugom putovanju 1493. iskrcao na veće ostrvo i nazvao ga, prema svecu zaštitniku, Sveti Kristofor. Manje ostrvo nazvao je Nevis (šp. nieves = sneg). Kolonizacija je počela oko 1623. kada na Sv. Kits dolaze Francuzi i Britanci. Kao prva engleska kolonija u ovom području, ostrvo postaje polazište za dalju kolonizaciju Karipskog područja.[5][6]

Francuzi i Englezi, koji su prispeli sa namerom da se obogate putem eksploatacije prirodnih resursa ostrva,[7] znali su od početka da će se uspostavljanje njihovih naselja na Sent Kitsu naići na otpor. Njihovom nastanjivanju se opirao Kalinaški narod tokom prve tri godine postojanja naselja.[8] Tokom procesa uspostavljanja naselja na Sent Kitsu, i drugde na Karibima, Francuzi i Englezi, poput njihovih prethodnika, su nastojali da porobe, proteraju ili iskorene Kalinage, jer je domorodačko zadržavanje zemljišta umanjivalo profitabilnost plantaža koje su kontrolisali Evropljani.[9] Da bi se ostvario ovaj cilj, lokalni hroničari su sprovodili ideološke kampanje još od španskih vremena, proizvodeći literaturu koja je sistematski osporavala humanost Kalinago naroda (književna tradicija koju su krajem sedamnaestog veka sprovodili autori kao što su Žan-Batist du Tere i Pere Labat).[9]

Godine 1626, anglo-francuski naseljenici su združili snage i sproveli masakar nad Kalingo narodom, navodno da bi sprečili iminentnu opasnost od domorodaca koji su planirali da ih proteraju ili pogube;[10] ili, prema Tereovoj verziji samo da ubiju[11] evropske kolonizatore koji su održavali svoje prisustvo na ostrvu tokom tri godine koristeći silu.

Tokom 17. i 18. veka ostrva nekoliko puta prelaze iz francuske uprave pod britansku i obratno. Konačno ostaju u britanskom posedu nakon 1783. Dobijaju ličnu upravu 1967. a punu samostalnost 19. septembra 1983.[12] Ova zemlja je među najnovijim suverenim državama u Amerikama. U avgustu 1998. je na Nevisu sproveden referendum da se odvoje od Sent Kitsa, ali neophodna dvotrećinska većina nije ostvarena.[13]

Krajem septembra 1998, uragan Džordž je uzrokovao štetu od približno 458.000.000 američkih dolara, što je dovelo do višegodišnjeg opadanja vrednosti BDP. Džordž je bio najgori uragan koji je pogodio ovaj region u 20. veku.[14][15]

Geografija uredi

Položaj uredi

Površina države iznosi 269 km².

Zemlja se sastoji od dva glavna ostrva, Sent Kitsa i Nevisa, razdvojena na udaljenosti od 3 km (7 km) tesnim tesncem.[16] Oba su vulkanskog porekla, sa velikim centralnim vrhovima prekrivenim tropskom kišnom šumom.[17] Većina stanovništva živi duž ravnijih obalnih područja.[17] Sent Kits sadrži nekoliko planinskih lanaca (severozapadni, centralni i jugozapadni venac) u svom centru, gde se može naći najviši vrh države, planina Lijamujiga, od visine 1.156 metara.[17]Duž istočne obale mogu se naći Kanadska brda i Konari brda. Zemljište se znatno sužava na jugoistoku, formirajući znatno ravnije poluostrvo na kojem se nalazi najveće vodno telo, Velika slana bara. Na jugoistoku, u mestu Narovs, nalazi se ostrvo Bubi Island. Brojne su reke koje se spuštaju sa planina oba ostrva, a koje lokalnom stanovništvu pružaju slatku vodu. Nevisom, manjim od dva glavna ostrva i otprilike kružnog oblika, dominira Nevis Pik, visine 985 metara.[17]

Sent Kits i Nevis sadrže dve kopnene ekoregije: vlažne šume Ostrva Livard i suve šume Ostrva Livard.[18] Zemlja je 2019. imala indeks integriteta šumskog pejzaža za srednju ocenu 4,55/10, što je svrstava na 121. mesto od 172 zemlje širom sveta.

Flora i fauna uredi

Nacionalna ptica je smeđi nesit.[19] Na ovim strvima živi 176 vrsta ptica.[20]

Klima uredi

Prema Kepenovoj klasifikaciji klima, Sent Kits ima tropsku savansku klimu (Kepen Aw), a Nevis ima tropsku monsunsku klimu (Kepen Kepen).[21] Prosečna mesečna temperatura u Basteru malo varira od 23,9 °C (75,0 °F) do 26,6 °C (79,9 °F). Godišnje padavine su približno 2,400 mm (0 in), mada su varirale od 1.356 mm (53,4 in) do 3.183 mm (125,3 in) u periodu 1901—2015.[22]

Klima Sent Kitsa i Nevisa (1991—2015)
Pokazatelj \ Mesec .Jan. .Feb. .Mar. .Apr. .Maj. .Jun. .Jul. .Avg. .Sep. .Okt. .Nov. .Dec. .God.
Prosek, °C (°F) 23,9
(75) 		23,8
(74,8) 		24,0
(75,2) 		24,7
(76,5) 		25,5
(77,9) 		26,2
(79,2) 		26,3
(79,3) 		26,6
(79,9) 		26,4
(79,5) 		26,0
(78,8) 		25,4
(77,7) 		24,4
(75,9) 		25,27
(77,47)
Količina padavina, mm (in) 150
(5,91) 		102
(4,02) 		99
(3,9) 		153
(6,02) 		219
(8,62) 		181
(7,13) 		214
(8,43) 		232
(9,13) 		222
(8,74) 		289
(11,38) 		286
(11,26) 		225
(8,86) 		2,372
(93,4)
Izvor: Climate Change Knowledge Portal[22]
 
Mapa Sent Kitsa i Nevisa

Privreda uredi

U kolonijalnom razdoblju na Sent Kitsu i Nevisu proizvodio se skoro isključivo samo šećer. Nakon što se ova proizvodnja suočila sa teškoćama, vlada pokreće programe razvoja drugih poljoprivrednih kultura i sektora ekonomije.

Sent Kits i Nevis nema većih međunarodnih sporova. Sent Kits i Nevis je punopravni član karipske zajednice (CARICOM), Organizacije istočno-karipskih država (OECS) i Organizacije američkih država (OAS).

Sent Kits i Nevis ušli su u sistem OAS 16. septembra 1984.[23]

Stanovništvo uredi

Stanovništvo većinom čine potomci doseljenika iz zapadne Afrike (crnačkog stanovništva u prošlosti dovedenog kao roblje). Naslednici Evropljana i ostale grupe čine neznatnu manjinu. Zvanični jezik je engleski, mada stanovništvo govori i lokalni patoa (jezički dijalekt različit od zvaničnog književnog, obično hibrid jezika doseljenika i indijanskih starosedelaca). Po verskoj pripadnosti zastupljeni su anglikanci, drugi protestanti i katolici.

Populacija uredi

 
Centar grada Baster, Sent Kits

Afrokaribijci 92,5%, Melezi 3%, Evropljani 2,1%, Indijci 1,5%, drugi 0,6%, nespecificirano 0,3% (2001 procena).[24]

Prema podacima UN bilo je 54.821 stanovnika 2016. godine. Njihov prosečni životni vek je 76,9 godina. Emigracija je istorijski bila veoma visoka, tako visoka da je ukupna procenjena populacija u 2007. godini bila malo izmenjena u odnosu na onu iz 1961. godine.[25]

Emigracija sa Sent Kitsa i Nevisa u Sjedinjene Države:[19]

  • 1986—1990: 3.513
  • 1991—1995: 2.730
  • 1996—2000: 2.101
  • 2001—2005: 1.756
  • 2006—2010: 1.817

Ljudska prava uredi

Muška homoseksualnost je ilegalna u Sent Kits i Nevisu.[26] 2011. godine vlada Sent Kitsa i Nevisa izjavila je da nema mandat naroda da ukine kriminalizaciju homoseksualnosti.[27]

Kultura uredi

Jezici uredi

Engleski je jedini službeni jezik. Na Sent Kitsu se govori i kreolski.

Muzički festivali uredi

Sent Kits i Nevis su poznati po brojnim muzičkim proslavama, uključujući Karneval (od 18. decembra do 3. januara na Sent Kitsu). Poslednje nedelje u junu održava se muzički festival Sent Kits, dok nedeljna Kulturama na Nevisu traje od kraja jula do početka avgusta.[28]

Sport uredi

Kriket je uobičajen u Sent Kitsu i Nevisu. Vrhunski igrači mogu biti izabrani za kriket tim Zapadne Indije. Pokojni Runako Morton bio je iz Nevisa. Sveti Kits i Nevis bili su najmanja država koja je ugostila utakmice Svetskog kupa u kriketu 2007.[29]

Ragbi i netbol su takođe česti u Sent Kitsu i Nevisu.

Administrativna podela uredi

Federacija Sent Kits i Nevis podeljena je na četrnaest parohija: devet odeljenja na Sent Kitsu i pet na Nevisu.

  1. Christ Church Nichola Town (SK)
  2. Saint Anne Sandy Point (SK)
  3. Saint George Basseterre (SK)
  4. Saint John Capisterre (SK)
  5. Saint Mary Cayon (SK)
  6. Saint Paul Capisterre (SK)
  7. Saint Peter Basseterre (SK)
  8. Saint Thomas Middle Island (SK)
  9. Trinity Palmetto Point (SK)
  10. Saint George Gingerland (N)
  11. Saint James Windward (N)
  12. Saint John Figtree (N)
  13. Saint Paul Charlestown (N)
  14. Saint Thomas Lowland (N)

Napomene uredi

  1. ^ U važećem Pravopisu srpskoga jezika, na pp. 186, u podbelešci 1 stoji: „Ovaj model transkripcije vlastitih imena iz engleskog jezika primenjen je u priručnicima Novi transkripcioni rečnik engleskih ličnih imena (T. Prćić: Prometej, Novi Sad, 1998) i Englesko-srpski rečnik geografskih imena (T. Prćić: Zmaj, Novi Sad, 2004).“ Geografski rečnik beleži „St Kitts and Nevis /sent kits, nevis/ Sent Kits i Nevis“ (pp. 124), u skladu s jezikom endonima. Loš je poluprevod Sveti Kits i Nevis jer prvi deo imena potiče od Saint Kitt's, što znači da ime na engleskom glasi Kit. Na stranici Ministarstva spoljnih poslova koristi se oblik Sent Kits i Nevis.

Reference uredi

  1. ^ „World Population Prospects: The 2017 Revision”. ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Pristupljeno 10. 9. 2017. 
  2. ^ „1983 Saint Kitts and Nevis Constitution”. pdba.georgetown.edu. Pristupljeno 30. 8. 2017. 
  3. ^ „United Nations Statistics Division — Standard Country and Area Codes Classifications”. Arhivirano iz originala 13. 07. 2011. g. Pristupljeno 11. 04. 2014. 
  4. ^ Hubbard, Vincent (2002). A History of St. Kitts. Macmillan Caribbean. str. 10. ISBN 978-0-333-74760-5. 
  5. ^ Cobley 1994, str. 24.
  6. ^ Cobley 1994, str. 26.
  7. ^ Taylor, Patrick; et al. (2010). The Encyclopedia of Caribbean Religions, Volume 1 A-L. Urbana, IL, Chicago, IL, and Springfield, IL: University of Illinois Press. str. 886. 
  8. ^ Cobley 1994, str. 28.
  9. ^ a b Cobley 1994, str. 27
  10. ^ Jonnard, Claude M. (2010). Islands in the Wind: The Political Economy of the English East Caribbean. Bloomington, IN: iUniverse. 
  11. ^ Du Tertre, Jean-Baptiste (1667). Histoire générale des Antilles habitées par les François, 2 vols. Paris: Jolly, 1667, I:5–6. 
  12. ^ „St Kitts and Nevis : History”. Arhivirano iz originala 21. 03. 2019. g. Pristupljeno 15. 03. 2019. 
  13. ^ „Nevis islanders apparently vote not to break away”. Milwaukee Journal Sentinel. Associated Press. 11. 8. 1998. Arhivirano iz originala 18. 05. 2016. g. Pristupljeno 15. 03. 2019. 
  14. ^ writer, Staff (21. 9. 1998). „Hurricane Georges pounds Caribbean islands”. Associated Press (via the Wayback Machine). Arhivirano iz originala 29. 8. 2006. g. Pristupljeno 24. 8. 2007. 
  15. ^ „FEMA operates In both response and recovery modes after hurricane Georges hits Puerto Rico and heads toward Florida”. Federal Emergency Management Agency. ReliefWeb. 28. 9. 1998. Arhivirano iz originala 27. 9. 2007. g. Pristupljeno 24. 8. 2007. 
  16. ^ „Saint Kitts and Nevis | Culture, History, & People”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-07-22. 
  17. ^ a b v g „Saint Kitts and Nevis – The World Factbook”. www.cia.gov. Pristupljeno 2021-07-22. 
  18. ^ Dinerstein, Eric; Olson, David; Joshi, Anup; Vynne, Carly; Burgess, Neil D.; Wikramanayake, Eric; Hahn, Nathan; Palminteri, Suzanne; Hedao, Prashant (2017-06-01). „An Ecoregion-Based Approach to Protecting Half the Terrestrial Realm”. Bioscience. 67 (6): 534—545. ISSN 0006-3568. PMC 5451287  . PMID 28608869. doi:10.1093/biosci/bix014. 
  19. ^ a b „Homepage”. Uscis.gov. Pristupljeno 30. 8. 2017. 
  20. ^ Lepage, Denis (9. 1. 2013). „Avibase – Bird Checklists of the World Saint Kitts”. Avibase. Pristupljeno 27. 11. 2017. 
  21. ^ „Climate of Saint Kitts and Nevis: Temperature, Climograph, Climate table for Saint Kitts and Nevis – Climate-Data.org”. Climate-data.org. Alexander Merkel. Pristupljeno 15. 3. 2018. 
  22. ^ a b „Country Historical Climate – St. Kitts & Nevis”. Climate Change Knowledge Portal. The World Bank Group. Arhivirano iz originala 06. 11. 2018. g. Pristupljeno 15. 3. 2018. 
  23. ^ OAS (2009-08-01). „OAS – Organization of American States: Democracy for peace, security, and development”. www.oas.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-07-22. 
  24. ^ „Central America :: Saint Kitts and Nevis — The World Factbook – Central Intelligence Agency”. Arhivirano iz originala 06. 04. 2020. g. Pristupljeno 15. 03. 2019. 
  25. ^ „Table 5: Estimates of Mid-year Population: 2007—2016” (PDF). United Nations Demographic Yearbook: 2016. United Nations. 2017. str. 2. 
  26. ^ „71 countries where it's illegal to be gay”. Newsweek (na jeziku: engleski). 2019-04-04. Pristupljeno 2021-07-22. 
  27. ^ „South Florida Caribbean News”. web.archive.org. 2011-07-16. Arhivirano iz originala 16. 07. 2011. g. Pristupljeno 2021-07-22. 
  28. ^ Cameron, str. 502
  29. ^ „St Kitts ramps up to host ICC Cricket World Cup in 2007”. www.caribbean.com. Arhivirano iz originala 22. 11. 2016. g. Pristupljeno 2021-07-22. 

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Vlada
Opšte informacije
Mape
Turizam
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Сент_Китс_и_Невис&oldid=27550898”