Simon Dubnov
Simon Dubnov (rus. Семён Ма́ркович Ду́бнов; Mstislav, 10. septembar 1860 — Riga, 8. decembar 1941) - jevrejsko-ruski istoričar, pisac i aktivista. Pisao je na jidišu, ruskom i hebrejskom.
| Simon Dubnov | |
|---|---|
 Simon Dubnov u starijim godinama | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 10. septembar 1860. |
| Mesto rođenja | Mstislav, Ruska Imperija |
| Datum smrti | 8. decembar 1941. (81 god.) |
| Mesto smrti | Riga, Rajhskomesarijat Ostland |
Biografija uredi
Simon Dubnov rodio se kao Šimon Mejerovič Dubnov u mnogočlanoj i siromašnoj porodici u beloruskom gradu Mstislavu (Mogiljevska gubernija). Nakon primanja tradicionalnog jevrejskog obrazovanja u hederu i ješivi, Dubnov započinje školovanje u Kazanjskom jevrejskom učilištu (državna jevrejska škola), gde je naučio ruski jezik. Usred svog školovanja, zbog diskriminišućih zakona prema Jevrejima, Dubnov nije bio u mogućnosti da diplomira. Počinje samostalno proučavati istoriju, filozofiju i lingvistiku. Bio je naročito fasciniran Hajnrihom Grecom i pokretom „Wissenschaft des Judentums“.
Nabavivši potrebne dozvole 1880. godine preselio se u Sankt Peterburg.
Ubrzo nakon dolaska, u Petrogradu izlaze Dubnovljevi radovi u štampi, uključujući i vodeći ruski-jevrejski magazin Voskhod. Godine 1890. jevrejska populacija je proterana iz glavnog grada, i Dubnov je prisiljen otići. Od tada živi u Odesi, gde nastavlja objavljivati studije iz jevrejskog života i istorije. Njegove studije se smatraju kao autoriteti u ovim oblastima.
Dubnov aktivno učestvuje u savremenom društvenom i političkom životu ruskoe imperije. Zalaže se za modernizaciju jevrejskog obrazovanja, organizovanje jevrejske samozaštite protiv pogroma, traži ravnopravnost za ruske Jevreje, uključujući i pravo glasa.
Godine 1906. dopušten mu je povratak u Sankt Peterburg. Jedan je od osnivača i rukovodilaca Društva za postizanje ravnopravnosti Jevreja u Rusiji (1906), Jevrejskog istorijsko-etnografskog društva (1908), Jevrejske narodne partije (1906), časopisa Jevrejske starine (1909—18), te urednik Jevrejske enciklopedije. Od 1917. godine Dubnov je profesor jevrejske istorije na petrogradskom univerzitetu.
Godine 1922. emigrirao je u Kovno, a kasnije u Berlin. Njegovo životno delo je desetotomna Istorija jevrejskog naroda, isprva objavljivana na nemačkom jeziku od 1925. do 1929. godine.
U avgustu 1933, nakon što je Adolf Hitler došao na vlast, Dubnov preseljava u Rigu, Letonija. Nacističke trupe okupirale su Rigu u julu 1941, i Dubnov sa hiljadama drugih Jevreja, bio je smešten u gradski geto. 8. decembra 1941. godine Simon Dubnov je pogubljeni od strane nacista i sahranjen u masovnoj grobnici.
Političko opredeljenje uredi
Dubnov je imao ambivalentan odnos prema cionizmu. Ideju stapanja Jevreja u društvo u kojem žive (asimilacija) je u potpunosti odbacivao. Verovao je da je budućnost opstanka Jevreja kao samosvojnog naroda u očuvanju duhovne i kulturne tradicije, te samouprave u dijaspori. Ovaj pokret poznat kao jevrejsko autonomaštvo, bio je široko popularan u Dubnovljevo vreme. Međutim, nakon holokausta autonomaštvo je praktički nestalo iz jevrejske filozofije.
Značajnija dela uredi
- Istorija jevrejskog naroda (izvorno na nemačkom: „Weltgeschichte des Jüdischen Volkes“,, u deset tomova (1925—1929).
- Kratka istorija jevrejskog naroda, originalno pisana 1939, prevedena na srpski jezik.
- Novija istorija jevrejskog naroda (Новейшая история еврейского народа), u tri toma, dopunjena 1938.
- Istorija hasidizma (Geschichte des Chassidismus), 1888.
- Udžbenik jevrejske istorije (Учебник еврейской истории), u tri toma, 1901.
- Moj život, Berlin 1937.
Literatura uredi
- Vikipedijini članci na drugim jezivima.
Spoljašnje veze uredi
- Institut Simon Dubnov
- Dela Simona Dubnova na Projektu Gutenberg (jezik: engleski)
- Simon Dubnov, „Kratka istorija Jevreja“ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. februar 2008) (jezik: ruski)