Sirijsko pismo

Sirijsko pismo ili sirsko pismo je oblik feničko-aramejskog pisma (alfabet) koji se od I veka koristi u sirijskom jeziku, asirskom i ostalim semitskim jezicima.^[1] Glavni oblici su, zapadnosirijski alfabet i istočnosiriski ili Nestorijanski alfabet (koji se proširio sa hrišćanskim misijama do Srednje Azije i Kine). U XIX veku je od nestorijanskog pisma načinjen je alfabet za asirski jezik u Iranu i Iraku.^[2]

Sastoji se od 22 slova koja su izvedena iz odgovarajućih znakova iz više drevnih aramejskim pismama. Oblik slova je italik i piše se u smeru - zdesna nalevo.

Sva slova se mogu povezati sa prethodnim slovima iste reči, ali neka od njih nisu u vezi sa narednim slovima reči (sa leve strane).

Prvo slovo u rečenici se razlikuje od sledećeg veličinom slova.

’Ālap̄	Bēṯ	Gāmal	Dālaṯ	Hē	Wāw	Zayn	Ḥēṯ	Ṭēṯ	Yōḏ	Kāp̄
ܐ	ܒ	ܓ	ܕ	ܗ	ܘ	ܙ	ܚ	ܛ	ܝ	ܟܟ
										ܟ
Lāmaḏ	Mīm	Nūn	Semkaṯ	‘Ē	Pē	Ṣāḏē	Qōp̄	Rēš	Šīn	Taw
ܠ	ܡܡ	ܢܢ	ܣ	ܥ	ܦ	ܨ	ܩ	ܪ	ܫ	ܬ
	ܡ	ܢ

Istočnosirijsko i zapadnosirijsko pismo uredi

Postoji više varijanti sirijskog pisma. Vrsta pisma, kojim je napisano više drevnih rukopisa poznata je kao estrangelo ili estranđelo. Najstariji preživelih natpisi na estranđelo pismu datiraju se na oko 50. godine, a korišćen je sve do oko 500. godina. Podela sirijske crkve na nestoriance i jakobite 431. godine, dovela je i do podele u sirijskom jeziku i pismu na dva oblika: zapadni i istočni.^[3]^[4].

Istočnosirijski ("Nestorianski", "Haldejski" ili "Asirski") je formiran na početku VII veka. U svom osnovnom obliku istočnosirijski je bliži dosta estranđelo pismu od zapadnosirijskog.

Zapadnosirijski("Jakobitski" ili "Maronitski") je formiran krajem VIII veka. U tradicionalnim rukopisima ovaj oblik sirisjkog pisma se naziva karto ili šerto (lako / prosto).

Pisma sadrže samo suglasnike, kao što je to slučaj u hebrejskom i arapskom jeziku. Krajem VII ili VIII veka, uvode se samoglasnici. U istočnosirijskom pismu je korišćen sistem tačaka iznad slova, delimično i ispod da ukaže samoglasnike 8 duga i 4 kratka. U zapadnosirijskom, kod Jakobita korišćeni su u tu svrhu donekle transformisana mala grčka slova, koja su postavljene iznad slova, ili ispod njih. Na taj način označeno je 5 samoglasnika.

Izvori uredi

^ Khan 2008, str. 6
^ Tekoglu, R. & Lemaire, A. (2000). La bilingue royale louvito-phénicienne de Çineköy. Comptes rendus de l’Académie des inscriptions, et belleslettres, année 2000, 960—1006.
^ The Nestorians and their Rituals; George Percy Badger.
^ A Short History of Syriac Christianity; W. Stewart McCullough.

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Leksikografski zavod: Sirsko pismo

[Khan_(2008)._стр._6-1] Khan 2008, str. 6

[2] Tekoglu, R. & Lemaire, A. (2000). La bilingue royale louvito-phénicienne de Çineköy. Comptes rendus de l’Académie des inscriptions, et belleslettres, année 2000, 960—1006.

[3] The Nestorians and their Rituals; George Percy Badger.

[4] A Short History of Syriac Christianity; W. Stewart McCullough.

[1]

[2]

[3]

[4]