Slavoljub Vranješević
Slavoljub Vranješević (Kravica, 10. januar 1905 — ?) je bio major Jugoslovenske kraljevske vojske i komandant zapadne Bosne JVuO u Drugom svjetskom ratu. Posle Aprilskog rata 1941. godine stupio u kvislinšku žandarmeriju u Srbiji, a zatim prešao u Bosnu i kao pripadnik organizacije Dragoljuba Mihailovića radio na širenju ove organizacije u Bosni. Izvesno vreme je bio Mihailovićev delegat za centralnu Bosnu i načelnik štaba četničkih odreda zapadne Bosne. Lično se sastajao i vodio pregovore sa Nijemcima o saradnji i borbi protiv partizana. Poslije Drugog svjetskog rata suđeno mu je na Beogradskom procesu i proglašen je krivim za kolaboraciju sa Nijemcima i osuđen na vremensku kaznu.
| Slavoljub Vranješević | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 10. januar 1905. |
| Mesto rođenja | Kravica, Austrougarska |
Biografija uredi
Slavoljub Vranješević je rođen 10. januara 1905. godine u selu Kravici kod Bratunca, od oca Dušana i majke Danice, rođene Kojić. Prije Drugog svjetskog rata bio je žandarmerijski major.
Drugi svjetski rat uredi
U Aprilskom ratu Vranješević je bio komandant bataljona kod Virovitice. Poslije izbijanja ustanka u Srbiji u Drugom svjetskom ratu od oktobra 1941. do februara 1942. bio je u komandi Nedićeve žandarmerije u Beogradu kada se stavio na raspolaganje Draži Mihailoviću. Mihailović je Vranješevića postavio za načelnika štaba Jezdimira Dangića, a potom Stevana Botića u istočnoj Bosni.
U proleće 1942. godine Mihailović je stavio pod svoju komandu preko svoga oficira kapetana Dragoslava Račića (koji se nalazio na Majevici kod četničkog vojvode popa Sava Božića) sve četničke odrede u zapadnoj Bosni koji su bili objedinjeni pod komandom Radoslava Radića. Ti četnički odredi su još u proljeće 1942. sklopili pismene sporazume sa domobranima i Nijemcima o zajedničkoj borbi protiv partizana i zajedno su sa Nijemcima i domobranima učestvovali u operacijama protiv partizanskih snaga primajući od Nijemaca i domobrana oružje i municiju. O svemu tome Mihailović je bio obavešten preko kapetana Račića, pa je jula/avgusta 1942. uputio u štab Rada Radića Vranješevića i postavio ga načelnika štaba zapadnobosanskih četnika.[1][potrebna strana] Mihailović je od tada je redovno kuririma i radio vezom od Vranješevića dobijao izveštaje i Vranješeviću slao naređenja za operacije protiv partizana, znajući da Vranješević i Rade Radić i svi njima potčinjeni komandanti (Uroš Drenović, Lazar Tešanović, Jovan Mišić i drugi) otvoreno sarađuju sa Nijemcima i domobranima u Banjoj Luci u svim operacijama protiv partizana.
Za vrijeme operacije Vajs I, borio se protiv partizanskih snaga sprečavajući im prelaz preko rijeke Vrbas, a za vrijeme operacija Švarc komandovao je četničkim odredima koji su zajedno sa Nijemcima borili protiv partizana na sektoru Divan - Kurjačje Brdo - Skakavica - Ravna gora.
Komandant zapadne Bosne uredi
Avgusta 1943, na predlog Mihailovićevog delegata Bore Mitranovića postavljen je za komandanta bosanskih četnika a krajem septembra 1943. za komandanta zapadne Bosne i na toj dužnosti ostao sve dok nije zarobljen.
U toku operacija Konjićev skok maja 1944. protiv partizana u Drvaru, četnici pod komandom Slavoljuba Vranješevića i Rada Radića, stavili su se na raspoloženje Nijemcima i kao dobri poznavaoci terena bili su putovođe njemačkih jedinica u operacijama, a pored toga vršili su napade i uništavli odsečene grupice partizana koje su u toku borbi sa Nijemcima gubile veze sa svojom glavninom. Major Vranješević je o svemu tome radiogramima izveštavao Mihailovića i na te izveštaje Mihailović je odgovarao da je glavni cilj uništiti komuniste, a da prema okupatoru treba taktizirati i koristiti ga za dobijanje oružja i municije.
Suđenje uredi
Majora Vranješevića su uhvatili partizani i poslije rata mu je suđeno na Beogradskom procesu. Proglašen je krivim i osuđen je na kaznu lišenja slobode s prinudnim radom u trajanju od 20 godina, gubitak političkih i pojedinih građanskih prava sa izuzetkom roditeljskih prava u trajanju od 10 godina i na konfiskaciju celokupne imovine.
Reference uredi
Literatura uredi
- Milovanović, Nikola (1983a). Kontrarevolucionarni pokret Draže Mihailovića: Izdaja. I. Beograd: Slovo ljubve. Arhivirano iz originala 23. 04. 2013. g. Pristupljeno 23. 07. 2016.
- Milovanović, Nikola (1983b). Kontrarevolucionarni pokret Draže Mihailovića: Poraz. II. Beograd: Slovo ljubve. Arhivirano iz originala 23. 04. 2013. g. Pristupljeno 23. 07. 2016.
- Milovanović, Nikola (1983c). Kontrarevolucionarni pokret Draže Mihailovića: Rasulo. III. Beograd: Slovo ljubve. Arhivirano iz originala 23. 04. 2013. g. Pristupljeno 23. 07. 2016.
- Milovanović, Nikola (1983d). Kontrarevolucionarni pokret Draže Mihailovića: Slom. IV. Beograd: Slovo ljubve. Arhivirano iz originala 23. 04. 2013. g. Pristupljeno 23. 07. 2016.
- Tomasevich, Jozo (1975). War and Revolution in Yugoslavia, 1941–1945: The Chetniks. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-0857-9.
Spoljašnje veze uredi
- Zečević, Miodrag (2001). Dokumenta sa suđenja ravnogorskom pokretu 10. jun - 15. juli 1946. SUBNOR Jugoslavije.
- Optužnica protiv Mihailovića i ostalih
