Спиносаурус

Spinosaurus (lat. Spinosaurus) je bio rod teropodnih dinosaurusa iz cenomanijske i turonijske epohe perioda krede, koji se pojavio pre otprilike 99 miliona godina na području severne Afrike, a najmlađi primerci su datovani na starost od oko 93,5 miliona godina. Ime znači „kičmeni gušter”.

Spinosaurus Vremenski raspon: kasna kreda
Spinosaurus
Naučna klasifikacija
Carstvo:	Animalia
Tip:	Chordata
Klasa:	Reptilia
Nadred:	Dinosauria
Red:	Saurischia
Podred:	Theropoda
Porodica:	Spinosauridae
Potporodica:	Spinosaurinae
Rod:	Spinosaurus Stromer, 1915
Vrste
S. aegyptiacus Stromer, 1915 (type) ?S. maroccanus Russell, 1996
Sinonimi
?Sigilmassasaurus brevicollis Russell, 1996 ?Oxalaia quilombensis Kellner et al., 2011

Karakteristike

Ovaj mesojed je prema starijim procenama bio masivniji od tiranosaurusa reksa, ali novije studije paleontologa Pola Serena iz 2022. ukazuju na gornju granicu težine od oko 7,4 tone. Uprkos tome, sa procenjenom dužinom između 14 i 15m, spinosaurus je za sada najduži poznati teropod.

Pretpostavlja se da se spinosaurus pretežno (ali ne isključivo) hranio ribom. Na to ukazuje njegova dugačka njuška, kao i spreda isprepletani zubi, koji su oblikom bili slični kao kod krokodila, što je zajednička karakteristika svim spinosauridima.

Zadnji ekstremiteti su bili razvijeniji od prednjih, sa tri prsta sa kandžama koja su dodirivala tlo, dok je palac bio podignut i naizgled bez neke značajnije uloge. Prednji ekstremiteti su bili neuobičajeno dugi za teropoda, i prsti na njima su se završavali unazad povijenim kandžama.

Imao je trbušna rebra (gastralije) mnogo manja od pravih, sa kojima nisu bila u direktnom kontaktu, a imala su ulogu da pridržavaju creva. Kičmeni pršljenovi su dostizali dužinu od dva metra i bili su prožeti sitnim krvnim sudovima. Oni su pridržavali moćno razvijeno kožno jedro duž čitavih leđa. Jedna od pretpostavki oko funkcije jedra jeste da je krv koja je proticala kroz jedro menjala njegovu boju, i to je moglo da privuče partnera, obeshrabri grabljivce, ili da ima ulogu u termoregulaciji. Tačna uloga ipak nije poznata.

Otkriće

Fosil spinosaurusa je otkrio nemački paleontolog Ernst Štromer (1870-1952) i odneo ih u Nemačku, ali su uništeni tokom Drugog svetskog rata. Nalazište ovih fosila je u Oazi Baharija, 290 km jugozapadno od Kaira.

Način života

Geografsko područje na kome su pronađeni fosilni ostaci spinosaurusa (današnji sever Afrike) je tokom cenomanijske i turonijske epohe bilo obalno područje prekriveno mangrovama, te je spinosaurus verovatno bio specijalizovan za lov na ribu, i tako nije ulazio u konkurenciju oko plena sa onovremenim teropodima iz istih ekosistema (formacije Baharija u Egiptu i Kem Kem u Maroku), karharodontosaurusom i deltadromeusom. Ovakva podela ekoloških niša između krupnih mesojeda uporediva je sa današnjim afričkim savanama.

Stručnjaci koji proučavaju spinosauride još uvek su podeljeni oko toga do koje je mere spinosaurus bio akvatičan. Studija paleontologa Matea Fabrija i kolega iz 2022. upućuje na to da su kosti spinosaurusa i njegovog srodnika barioniksa bile guste, što bi im omogućavalo bolje ronjenje. Iste godine, Pol Sereno i kolege objavljuju studiju koja opovrgava ove tvrdnje, i uz pomoć CT skena, te rekonstruisanog skeleta i muskulature, dolaze do zaključka da je spinosaurus bio pretežno kopnena životinja i nevešt plivač.