Spomenik Jovanu Nenadu u Subotici
Spomenik Jovanu Nenadu u Subotici, svečano je otkriven, 27. novembra 1927. godine, na centralnom gradskom trgu, današnjem Trgu Slobode.[1]
Vekovima nakon svoje smrti Jovan Nenad je postao legendarna figura za Srbe. Mnogi srpski istoričari ga kao prvog tamošnjeg srpskog vladara smatraju začetnikom današnje Vojvodine.
Car Jovan Nenad uredi
Car Jovan Nenad ili Jovan Crni bio je vođa vojnika koji je u anarhiji koja nastala nakon pogibije hrvatsko-ugarskog kralja Ljudevita Jagelovića osvojio kontrolu na delu današnje Vojvodine i proglasio se carem svoje „državice” koja je nastala nakon povlačenja glavnine otomanske vojske o septembru/oktobru 1526. godine i prestala postojati 25. jula 1527. godine.
Formiranje Odbora i podizanje spomenika uredi
Početkom 1927. godine, istoričar dr Aleksa Ivić, profesor Pravnog fakulteta u Subotici, pokrenuo je inicijativu za organizovanje proslave i podizanje spomenika. U odbor za proslavu uključilo se brojno ugledno građanstvo slovenskog porekla. Posao na izradi tri figure poveren je Petru Palavičiniju, cenjenom jugoslovenskom vajaru, koji je u mermeru izrazio svoje umetničko viđenje Jovana Nenada i njegovih dvorjana – franjevca Fabijana Literate i palatina Subote Vrlića. Skulpture su od kararskoga, a postament je bio od venčačkog mermera. Na najvišem mestu je „car” u ratničkoj opremi, Literata u rukama ima knjigu i pero, a Subota Vrlić drži subotičku tvrđavu i štit sa grbom Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Na spomeniku stoji natpis: „Tvoja je misao pobedila”.[2]
Rušenje i obnova spomenika uredi
Po ulasku fašističke mađarske vojske u Suboticu, 1941. godine, spomenik je porušen, a obezglavljene mermerne figure su ostale da leže obezglavljene u dvorištu tadašnjeg muzeja. Posle odluke da se spomenik obnovi i ponovo postavi na trgu pored Gradske kuće, restauraciju skulptura je uradio akademski vajar mr. Sava Halugin, a projekat postolja je izradio diplomirani inženjer arhitekture Aleksandar Petrov.
Novo postolje za spomenik izradio je Vaso Zlokolica iz Žablja i to od prilepskog mermera, a novac za ovaj i sve ostale poslove oko postavljanja spomenika obezbedio je SKC „Sveti Sava” kroz dobrovoljne priloge i besplatno izvođenje radova.
Spomenik je po drugi put otkriven 9. novembra 1991. godine.
Galerija uredi
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ „Spomenik Jovanu Nenadu Subotičkom – podizanje, rušenje i povratak”. Grad Subotica. Pristupljeno 11. 11. 2020.
- ^ „87 godina od otkrivanja spomenika u čast Cara Jovana Nenada”. portal Subotica. Pristupljeno 11. 11. 2020.
Literatura uredi
- Šuletić, Nebojša (2008). „Jovan Nenad”. Enciklopedija srpskog naroda. Beograd: Zavod za udžbenike. str. 451.
- Šuletić, Nebojša (2009). „Jovan Nenad”. Srpski biografski rečnik. 4. Novi Sad: Matica srpska. str. 436—437.
Spoljašnje veze uredi
- „Spomenik caru Jovanu Nenadu”. TO Subotica. Pristupljeno 11. 11. 2020.
