Spomenik Sloboda (Kočani)
Spomenik „Sloboda“ (mkd. Споменик на слободата) je monumentalni spomen-kompleks u Kočanima, sagrađen na brdu Lokubija u severozapadnom delu grada. Kompleks se sastoji od masivnih zidnih konstrukcija na kojima se nalaze mozaici koje je izradio slikar Gligor Čemerski. Kružnog je oblika sa centralno postavljenom scenom i s amfiteatralno poređanim sedištima.[1]
|
Ovaj članak je deo članka o Spomenicima posvećenim Narodnooslobodilačkoj borbi 1941—1945.
|
Istorija
urediSpomenik je građen od 1975. do 1977. godine. Preko radnih kolektiva osigurano je oko 800.000 nemačkih maraka (400.000 evra) za materijal potreban za izgradnju spomenika. Na raspuisanom konkursu arhitektonsko i umetničko ostvarenje spomenika prijavio se velik broj umetnika iz cele Jugoslavije. Komisija je odabrala umetničko-arhitektonsko rešenje Gligora Čemerskog[2] i Radovana Rađenovića.[1]
Spomenik je u celosti bio završen do 1981. godine i svečano otvoren na Dan Republike, iste godine. Otvorenju je prisustvovao velik broj građana, gostiju, kulturnih umetnika i političkih radnika.
Opis spomenika
urediOtvorenjem spomenika, grad Kočani dobio je ostvarenje visoke umetničke vrednosti. Na mozaiku velikom 335 m2 ovekovečena je borba makedonskog naroda od Ilindanskog ustanka do Narodnooslobodilačke borbe, te posleratna socijalistička izgradnja. Na spomeniku se nalazi i spisak imena palih boraca tokom Ilindanskog ustanka i Narodnooslobodilačke borbe iz Kočana i okolnih mesta.[1]
Osim memorijalne i komemoracione funkcije, prostor spomenika zauzima i amfiteatralna scena, na čijem su se prostoru održavale razne svečanosti, pozorišne predstave i ostala zbivanja. Spomenik je proglašen spomenikom kulture i kao takav je uvršten u registar Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture.
Nakon sticanja nezavisnosti Severne Makedonije, spomen-kompleks je od 1990-ih bio zapušten i znatno oštećen. Pojedinci su otkidali delove mozaika i šarali grafite po spomeniku. Godine 2004, oštećenja su popravljena, a spomenik očišćen.[3]
Galerija
uredi
Izvori
uredi- ^ a b v Đorđi Trajkovski. Pregled na spomenicite i spomen-obeležjata vo SR Makedonija. „Republički zavod za zaštita na spomenicite na kulturata“, Skoplje 1986. godina, 40. str.
- ^ Gligor Čemerski[mrtva veza], Pristupljeno 25. 4. 2013.
- ^ Gligor Čemerski za restavriranjeto na mozaikot vo Kočani[mrtva veza], Pristupljeno 25. 4. 2013.
Spoljašnje veze
uredi
