Википедија

Stanko Subotić

Stanko Subotić (Kalinovac, Ub, 9. septembar 1959) je švajcarski biznismen srpskog porekla, vlasnik luksemburške holding kompanije “EMI Grup” (“EMI Group” - Emerging Marketing Investments APS) i francuskog holdinga “Luj Maks” (Louis Max) koji se, između ostalog, bavi proizvodnjom poznatog brenda vina.

Stanko Subotić
Datum rođenja(1959-09-09)9. septembar 1959.
Mesto rođenjaKalinovac,  FNR Jugoslavija

Široj javnosti je postao poznat kao bliski prijatelj ubijenog srpskog premijera Zorana Đinđića i osoba koja je aktivno pomagala demokratsku opoziciju u Srbiji tokom vladavine režima Slobodana Miloševića, kao i proevropske reforme koje je sprovodila Đinđićeva vlada. Zbog pomoći srpskoj demokratskoj opoziciji, našao se na meti progona Miloševićevog režima zbog čega je 1997. godine morao da napusti Srbiju.

Nakon petooktobarskih promena i atentata na prvog demokratskog premijera Srbije Zorana Đinđića, u vreme vladavine Vojislava Koštunice i Borisa Tadića, srpske vlasti su protiv Subotića pokrenule proces zbog navodne zloupotrebe službenog položaja u privatnoj firmi i šverca cigareta.[1] Uprkos medijskoj hajci i velikim političkim pritiscima na pravosuđe, taj proces je krajem 2015. godine, u vreme vlade Aleksandra Vučića, završen pravosnažnom oslobađajućom presudom pred Apelacionim sudom u Beogradu.[2]

Razvoj poslovne karijere uredi

Od ranog detinjstva počinje da radi u očevoj stolarskoj radionici. Sledeći svoje ambicije, karijeru počinje u ranim dvadesetim kada odlazi u Francusku kao gost svog školskog druga kome su roditelji u Parizu ostavili malu radionicu za proizvodnju konfekcije. Subotić počinje da radi u firmi svog prijatelja, dve godine kasnije započinje sopstveni biznis, otvara lanac butika i sopstvenu veleprodaju.

Sredinom osamdesetih godina 20. veka počinje da ulaže i u srpsku privredu, a u Jugoslaviju se vraća 1989. u vreme reformi Ante Markovića. U Beogradu osniva firmu "Mia", otvara lanac butika i dva pogona za proizvodnju konfekcije.[3]

Usled otežanih uslova poslovanja tokom 1992. godine, kompanija “Ohis” iz Skoplja na ime duga Subotiću umesto novca daje kontingent cigareta iz asortimana kompanije “Makedonija tabak” nakon čega on ulazi u posao trgovine duvanskim proizvodima. U to vreme Subotić postaje vlasnik dva fri-šopa, jednog na graničnom prelazu "Đeneral Janković" sa Makedonijom, a drugog u crnogorskoj pomorskoj luci Bar. U toku 1996. godine, Subotić postaje generalni distributer za Jugoistočnu Evropu proizvođača "Britiš Amerikan Tabako" (British American Tobacco) i “Japan Tabako” (Japan Tobacco), da bi 1997. ugovore o generalnom zastupništvu za isto područje potpisao i sa francuskim fabrikama “SEITA” (SEITA) i “Rejnolds” (Reynolds), proizvođačem cigareta brenda "Monte Karlo".

Nakon što je odbio da plati traženi reket, Subotić pada u nemilost režima Slobodana Miloševića zbog čega u julu 1997. u Subotićev fri-šop na prelazu Đeneral Janković upada policija, a firma “Mia” nakon policijske torture i zaplene celokupne poslovne dokumentacije prestaje sa radom. Zbog učestalih napada tadašnjih političkih struktura i pokušaja protivpravne otmice njegove imovine, Subotić 1997. godine sa porodicom napušta Srbiju i odlazi u Ženevu gde 1999. dobija stalno prebivalište.[4]

Subotić nastavlja da razvija svoje poslovanje. U toku 2002. godine osniva i “EMI Grup” (“EMI Group” - Emerging Marketing Investments APS), holding kompaniju sa sedištem u Danskoj (Kopenhagen) i tim potezom povezuje poslovanje nekoliko uspešnih kompanija u Evropi, koje pokrivaju distribuciju, trgovinu i nekretnine. Iste godine EMI investira u pogon za preradu mesnih proizvoda i postaje suvlasnik fabrike Famis d.o.o. u Srbiji. Sledeće godine holding kupuje preduzeće “Duvan promet” iz Kragujevca, koje je bilo vlasnik velike distributerske mreže, što je uključivalo i štandove i kioske za prodaju štampanih medija kao i druge robe široke potrošnje. Ulaganjem nekoliko desetina miliona evra u ruinirani “Duvan promet”, Subotić formira kompaniju “Futura plus”.

Nakon kupovine “Duvana”, Subotićeva “EMI Grup” 2004. godine započinje saradnju sa velikim nemačkim medijskim holdingom VAC (Westdeutsche Allgemeine Zeitung - WAZ) koji je, kupivši većinski deo akcija "Politike", u vlasništvo dobio sopstvenu distributivnu mrežu, što je omogućilo značajno proširenje broja prodajnih mesta “Future plus”. Spajanjem lanaca kioska Duvan, Politike prodaja, Borba i Duvan promet, u vlasništvu Subotićeve kompanije “EMI Grup” sa jedne, i nemačkog VAC-a s druge strane, “Futura plus” postaje najveća prodajna mreža u Srbiji. Po istom uspešnom poslovnom receptu, Subotić u Crnoj Gori osniva preduzeće identične distribucijske šeme po imenu “Montenegro Futura”.

Pored investicija u Srbiji, Subotić 2007. godine postaje i većinski vlasnik francuskog holdinga i vinarije "Luj Maks", u koju je počeo da ulaže još 1989. godine, a od 2003. u njegovom posedu su i stotine hektara vinograda u Burgundiji (Francuska). Kao i u svemu ostalom čega se latio, Subotić je zablistao i u proizvodnji vina. Boce "Luj Maks" krase čak i trpezu američkog predsednika.[5]

U posedu kompanije “EMI Grup” nalazi se i zemljište pored beogradskog aerodroma "Nikola Tesla" za koje se smatra da je od izuzetnog strateškog značaja, kao i zemljište u blizini poluostrva Sveti Stefan gde Subotić ima vilu "Montenegro", koja je marta 2007. godine dobila prestižnu nagradu „Fajv stars dajmond“ (Five Stars Diamond) koju dodeljuje američka Akademija ugostiteljskih nauka za vrhunski kvalitet usluga.

Tokom proleća 2007. godine, Subotić je svoje aktivnosti dodatno proširio dvema velikim investicijama u Crnoj Gori: kupovinom dela ostrva Sveti Nikola pored Budve i objavom planova za gradnju luksuznog hotela vrednog 20 miliona evra na Svetom Stefanu. U maju 2007. godine, Subotić i čuveni francuski arhitekt Žan Mišel Vilmot (Jean-Michel Wilmotte), koji je projektovao marine u Kanu, Nici i Šangaju, prezentovali su planove za izgradnju super letovališta na ostrvu Sveti Nikola sa hotelima, kazinima i apartmanima, dve marine za jahte i pešačkom uzdignutom stazom koja bi povezivala ostrvo sa starim gradom u Budvi.[6] Iako su sve pretpostavke za realizaciju tog velikog projekta bile obezbeđene, uključujući i odgovarajuće kreditne linije vredne nekoliko stotina miliona evra, njegovu realizaciju je zaustavilo raspisivanje politički motivisane poternice iz Srbije, koja je usledila kao posledica optužnice, koja će u leto 2014. u potpunosti biti odbačena odlukom Specijalnog suda u Beogradu. Samoj optužnici je, međutim, prethodila višegodišnja medijska i politička hajka kojoj je Subotić, zbog podrške proevropskoj politici i prijateljskih veza sa premijerima Srbije i Crne Gore, Zoranom Đinđićem i Milom Đukanovićem, bio izložen još od 2001. godine.[7]

Pomoć demokratskim promenama u Srbiji uredi

Od sredine devedesetih godina 20. veka, Subotić uspostavlja bliske odnose sa tadašnjom srpskom opozicijom i liderom Demokratske stranke Zoran Đinđić i aktivno pomaže demokratske promene u zemlji. Nakon pada režima Slobodan Milošević, Subotić svojim brojnim kontaktima pomaže u promovisanju proevropske politike i novog imidža Srbije, i omogućava susret članova Đinđićeve vlade sa visokim svetskim zvaničnicima, uključujući i tadašnjeg francuskog predsednika Žak Širak.

Medijska hajka – od “Duhanske afere” do podizanja montirane optužnice uredi

Subotić je široj javnosti Srbije postao poznat tek 2001. godine kada ga je, u seriji politički naručenih tekstova, zagrebački nedeljnik „Nacional“ optužio da je zajedno sa crnogorskim predsednikom Milom Đukanovićem i vodećim opozicionim liderom u Srbiji Zoranom Đinđićem, u drugoj polovini devedesetih godina navodno švercovao cigarete. Međutim, pravi razlog pokretanja takozvane “Duhanske afere”, bili su Subotićeva podrška demokratskim promenama i proevropskim reformama Đinđićeve vlade, ali i želja sivih centara moći u regionu da mu protivpravno oduzmu veliku imovinu koju je stekao u zemlji. Da je afera bila naručena i dirigovana iz Beograda potvrdili su i sami novinari “Nacionala”, kao i veliki broj sudskih presuda protiv tog lista zbog neistina napisanih o Subotiću.[8]

Posle oktobarskih promena 2000. godine u Srbiji, i formiranja prve demokratske vlade u Beogradu, premijer Zoran Đinđić se suočio sa praznim budžetom, a najveći udarac na državnu kasu predstavljao je rašireni šverc duvana. U potrazi za mogućim rešenjima tog problema, Subotić je tadašnjem srpskom premijeru predstavio primer Rumunije koja je, pre svega zahvaljujući saradnji sa kompanijom BAT, uspela da suzbije sivo tržište cigareta.

S obzirom da je bio viđen kao glavni protagonisti izgradnje fabrike duvana BAT u Kragujevcu i suzbijanja sivog tržišta duvanskih proizvoda, Subotić je postao meta napada konkurentske fabrike “Rovinj” iz Pule koja je u to vreme, kontrolisala najveći deo crnog tržišta duvana u regionu. Suprotstavljeni interesi unutar duvanske industrije i politički sukobi koji su u to vreme potresali Srbiju, stvorili su takav splet okolnosti u kojima je Subotić bio odabran kao glavna meta napada na Đinđića, ali i kao pogodan objekat reketiranja i ucena od strane otuđenih državnih struktura i vaninstitucionalnih centara moći. Subotić se na meti našao i zbog velike imovine koju poseduje u Srbiji, a koju su protagonisti lažnih optužbi želeli da mu oduzmu.

Na brojnim suđenjima koja su usledila nakon pisanja zagrebačkog “Nacionala”, utvrđeno je da je kreiranje “Duvanske afere” bilo naručeno iz Beograda, da ju je zagrebačkom listu dostavio Ratko Knežević, odbačeni bivši saradnik Mila Đukanovića, a sama autorka tekstova Jasna Babić kasnije je priznala da je u Beogradu imala sastanak sa tadašnjim predsednikom Savezne Republike Jugoslavije Vojislavom Koštunicom, koji je zagrebačkoj novinarki bio obećao dokaze o “Duvanskoj aferi”, ali joj ih nikada nije dostavio. Nakon velikog broja izgubljenih tužbi, nedeljnik “Nacional” se 2013. godine izvinio Subotiću zbog plasiranih laži o njemu, pripisujući ih bivšem vlasniku i uredniku tog lista, kontroverznom novinaru Ivi Pukaniću.

Nakon lansiranja takozvane “Duhanske afere”, u periodu od deset godina, u najrazličitijim medijima napisano je preko 4.000 negativnih tekstova o Subotiću za koje je, na osnovu rezultata zvaničnih istraga u šest evropskih zemalja i Sjedinjenim Američkim Državama, kao i tokom suđenja u samoj Srbiji, utvrđeno da su svi, bez izuzetka, bili netačni.[9]

U krivičnim prijavama koje je Subotićev advokatski tim podneo 2010. godine u Ženevi i 2012. u Beogradu, precizno se opisuje mehanizam plasiranja netačnih tekstova o njemu. Medijske kampanje bile su inicirane od strane visoko pozicioniranih ljudi iz kabineta bivšeg predsednika SRJ Vojislava Koštunice i kasnije predsednika Srbije Borisa Tadića. Skrivajući se iza zvaničnih državnih organa, oni su podnosili lažne prijave kojima su inicirane zvanične istrage u šest evropskih zemalja (Lihtenštajn, Francuska, Švajcarska, Kipar, Italija i Grčka) i SAD, koje su sve, bez izuzetka, rezultirale odbacivanjem iznetih sumnji.[10]

Vrhunac hajke predstavljalo je podizanje optužnice pred Specijalnim sudom u Beogradu kojom je Subotić bio optužen za nepostojeće delo “zloupotreba službenog položaja u privatnoj firmi”. Uprkos neviđenoj medijskoj hajci, dokazanim brojnim zloupotrebama od strane tužilaštva[11] i velikim pritiscima na pravosuđe, ta optužnica je odlukom Apelacionog suda u Beogradu pravosnažno odbačena u decembru 2015. godine.[12][13]

Politički progon u Srbiji i oslobađajuće istrage u inostranstvu uredi

Paralelno sa suđenjem u Srbiji, od 2008. godine i dolaska na vlast Demokratske stranke tadašnjeg predsednika Srbije Borisa Tadića, Subotić je bio izložen novom talasu medijske kampanje koju su pratile izjave državnih funkcionera u kojima je on unapred bio osuđivan kao krivac.[14] U tom periodu vlasti u Srbiji su pojačale pritisak na Subotićeve poslove u zemlji, da bi 2009. godine njegovo preduzeće „Futura plus“, jedan od najvećih srpskih distributera, otišlo u stečaj.[15] Preko tog stečaja, usledio je pokušaj da se Subotiću oduzme zemljište u blizini aerodroma Beograd, koje je u vidu hipoteke bilo založeno za kredite koje je podizala „Futura plus“. Subotić je otkrio da iza napada na njega stoje domaći tajkuni Miroslav Mišković i Milan Beko, sa kojima je ranije imao poslovne odnose i koji su mu ostali dužni preko 30 miliona evra. Taj dug je poticao iz posla privatizacije “Večernjih novosti” tokom kojeg je Beko odbio da ispuni ugovornu obavezu i nemačkom VAC-u prenese akcije Novosti, zbog čega je VAC aktivirao bankarsku garanciju koju je, kao garant tog posla, bio položio Subotić.[16] Subotićeve sumnje potvrdili su i nalazi vladinog Saveta za borbu protiv korupcije, koji je u Izveštaju o privatizaciji “Večernjih novosti” razotkrio zakulisne igre Milana Beka.[17] Zbog pritiska tadašnjih vlasti i onemogućavanja normalnog poslovanja, nemačka kompanija VAC je donela odluku o povlačenju iz Srbije i prodaji akcija “Politike” i “Dnevnika”.[18][19]

U medijskoj kampanji koja je bila inicirana od strane kabineta tadašnjeg predsednika Srbije Borisa Tadića, prednjačili su dnevni listovi “Blic” i “Večernje novosti”, kao i opozicioni crnogorski mediji koji su Subotića napadali zbog njegovih prijateljskih veza sa liderom vladajućeg DPS Milom Đukanovićem.

U naporima da Subotića osudi po svaku cenu, Specijalno tužilaštvo za organizovani kriminal je iniciralo istrage protiv njega u čak šest evropskih zemalja i Sjedinjenim Američkim Državama. Sve istrage koje su bile pokrenute po prijavama iz Beograda završene su zaključkom da je reč o lažnim prijavama za dela koja se nisu ni dogodila.[20]

Najznačajnije od tih istraga bile su one vođene u Švajcarskoj i Italiji. U decembru 2011. godine, Švajcarsko konfederalno tužilaštvo izdalo je zvaničnu potvrdu Subotiću u kojoj se navodi da istraga, koju je na osnovu lažne prijave iz Beograda švajcarska sudska policija vodila godinu i po dana, pokazala da u Subotićevom poslovanju nije bilo kršenja zakona. Taj slučaj je dobio naziv “Afera Tićino” po mestu sastanka tokom koga su specijalni tužilac Miljko Radisavljević i njegov zamenik Saša Ivanić švajcarskim vlastima lažno prijavili Subotića.[21]

Po prijavi iz Srbije u Italiji je čak bio pokrenut i sudski postupak koji je završen tako što je sam tužilac, nakon što je ustanovio da su tvrdnje srpskih vlasti netačne, od suda tražio da dela za koja je Subotiću suđeno proglasi nepostojećim, s obzirom da su prikupljeni dokazi jasno pokazali da se nisu ni dogodila. Ta presuda predstavlja jedinstven presedan u praksi italijanskog pravosuđa i smatra se najvišim mogućim stepenom oslobađanja od iskazanih sumnji.[22]

Takođe i istrage vođene u Lihtenštajnu, Francuskoj, Belgiji, Grčkoj i Sjedinjenim Američkim Državama, potvrdile su da je Subotić bio prijavljivan za dela koja se ili nisu dogodila ili on nije imao nikakve veze sa njihovim izvršenjem.

Prva žrtva lažnih vesti i medijskih manipulacija uredi

Tokom medijske i pravosudne kampanje vođene protiv ega u Srbiji, Stanko Subotić je postao prva žrtva lažnih vesti i medijskih manipulacija. I dok je, do sredine 2012. godine, kampanja protiv njega vođena pod kontrolom tadašnjih političkih vlasti u Srbiji, pojedini mediji pod kontrolom nekih odmetnutih bezbednosnih struktura, tajkuna i sivih centara moći, kampanju protiv Subotića su nastavili i nakon izricanja oslobađajuće presude pred Apelacionim sudom u Beogradu. U kampanji, čiji je cilj da se Subotiću onemogući poslovanje u Srbiji i izbegne plaćanje odštete za štetu koja mu je ranije naneta, danas prednjače dnevni list “Blic” i kontroverzni sajt “KRIK” čiji su novinari i ranije, u periodu pre 2014. godine, takođe bili predvodnici kampanje koja je vođena protiv Subotića.[23][24]

Počev od prve lažne afere koju je lansirao zagrebački nedeljnik “Nacional”, samo do 2012. godine o Subotiću je objavljeno preko 4.000 negativnih tekstova u kojima su iznošene najrazličitije optužbe protiv njega, koje su sve do jedne odbačene kako u zvaničnom sudskom postupku koji je protiv njega vođen u Beogradu, tako i u zvaničnim istragama koje su, na zahtev vlasti iz Beograda, protiv Subotića vođene u SAD i šest evropskih zemalja. Zbog kampanje lažnih vesti i neutemeljenih optužbi protiv njega, Subotić je u Švajcarskoj pokrenuo sudski postupak protiv kompanije "Ringier Aksel Špringer" (Ringier Axel Springer), vlasnika srpskog tabloida “Blic”. Postupak po Subotićevom zahtevu još uvek je u toku.

Privatni život uredi

Stanko Subotić je po nacionalnosti Srbin, a stalno švajcarsko prebivalište ima od 1997. godine. Oženjen je suprugom Jagodom, s kojom ima kćer Miu. Govori srpski i francuski jezik.[25]

Reference uredi

  1. ^ „Cane: Sve je ovo bila farsa iz kabineta Koštunice i Tadića”. 19. 7. 2014. Arhivirano iz originala 25. 02. 2019. g. Pristupljeno 15. 04. 2019. 
  2. ^ „Stanko Subotić pravosnažno oslobođen svih optužbi”. 26. 12. 2015. Arhivirano iz originala 26. 12. 2015. g. Pristupljeno 15. 4. 2019. 
  3. ^ Rajic, Bojana (16. 7. 2016). „Intervju, Stanko Subotic: Bio sam državni neprijatelj broj 1”. Ekspres.net. Pristupljeno 15. 4. 2019. 
  4. ^ „Švajcarski krojač”. Nedeljnik Vreme. 25. 3. 2010. Pristupljeno 15. 4. 2019. 
  5. ^ „Origins of Maison Louis Max”. Organic Burgundy Wines. Arhivirano iz originala 23. 03. 2019. g. Pristupljeno 15. 04. 2019. 
  6. ^ „Subotić planirao da pretvori Budvu u novi Monte Karlo!”. Alo!. 19. 4. 2014. Arhivirano iz originala 23. 02. 2019. g. Pristupljeno 15. 04. 2019. 
  7. ^ „Žrtva sam kriminalaca koji su ubili Zorana Đinđića – Nacional.hr”. Nacional. 23. 3. 2012. 
  8. ^ „Court in Zagreb: Cane was blackmailed”. Arhivirano iz originala 2. 5. 2011. g. Pristupljeno 18. 4. 2019. 
  9. ^ „Organizovani kriminal pod zaštitom države”. 25. 5. 2011. Arhivirano iz originala 27. 5. 2011. g. Pristupljeno 15. 4. 2019. 
  10. ^ „Krivična prijava protiv zločinačkog udruženja”. web.archive.org. 9. 6. 2012. Arhivirano iz originala 9. 6. 2012. g. Pristupljeno 15. 4. 2019. 
  11. ^ „Tužilac pokušao da sakrije oslobađajuće dokaze”. 19. 2. 2014. Arhivirano iz originala 1. 3. 2014. g. Pristupljeno 15. 4. 2019. 
  12. ^ „Novi dokazi da je Subotić lažno optužen”. 18. 5. 2014. Arhivirano iz originala 18. 5. 2014. g. Pristupljeno 18. 4. 2019. 
  13. ^ „Optužnica protiv Subotića bila montirana”. 3. 1. 2016. Arhivirano iz originala 3. 1. 2016. g. Pristupljeno 18. 4. 2019. 
  14. ^ „Pozivam Tadića na detektor laži”. 17. 9. 2013. Arhivirano iz originala 20. 9. 2013. g. Pristupljeno 18. 4. 2019. 
  15. ^ „Otimačina pod kišobranom političkog stečaja”. 25. 11. 2013. Arhivirano iz originala 29. 1. 2014. g. Pristupljeno 18. 4. 2019. 
  16. ^ „Kako su Beko i Mišković oteli Novosti”. Peščanik. 26. 5. 2010. 
  17. ^ „Savet za borbu protiv korupcije :: Izveštaj o privatizaciji kompanije Novosti”. 
  18. ^ „VAC se povlači iz Srbije”. Nedeljnik Vreme. 17. 6. 2010. 
  19. ^ „Nismo dobrodošli, napuštamo vašu državu!”. 15. 6. 2010. Arhivirano iz originala 18. 6. 2010. g. Pristupljeno 18. 4. 2019. 
  20. ^ „Državni neprijatelj No1”. 27. 10. 2011. Arhivirano iz originala 28. 10. 2011. g. Pristupljeno 18. 4. 2019. 
  21. ^ „Ujedinjeni u dezinformisanju javnosti” (na jeziku: srpski). 26. 9. 2017. Arhivirano iz originala 23. 03. 2019. g. Pristupljeno 15. 04. 2019. 
  22. ^ „Subotić oslobođen svih optužbi”. 26. 2. 2013. Arhivirano iz originala 2. 4. 2013. g. Pristupljeno 18. 4. 2019. 
  23. ^ „Blic, zvanično glasilo zločinačkog udruženja”. Arhivirano iz originala 5. 4. 2014. g. Pristupljeno 18. 4. 2019. 
  24. ^ „Ime i manipulacija” (PDF). 
  25. ^ „Duvanski mag iz Uba”. Nedeljnik Vreme. 29. 11. 2007. 

Spoljašnje veze uredi


Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Станко_Суботић&oldid=27440363”