Stari poredak
Stari režim ili stari poredak (francuski: Ancien Régime) je naziv za monarhistički, apsolutistički, socijalni i politički sistem uspostavljen u Kraljevini Francuskoj u 15. veku. Trajao je do kraja 18. veka, odnosno do izbijanja Francuske revolucije. U ovom periodu Francuskom su vladali kraljevi dinastija Valoa i Burbon. Termin "Ancien Régime" često se koristi da se opiše sličan feudalno-socijalni i politički sistem i u drugim krajevima Evrope.
Istorija uredi
Francusko društvo starog režima bilo je aristokratsko. Njegove temelje sačinjavale su povlastice po rođenju i zemljišno bogatstvo. Ovakav režim potkopavao je razvoj privrede koji je povećavao značaj i moć buržoazije. Stanovništvo je bilo podeljeno u tri staleža: sveštenstvo, plemstvo i treći stalež (građanstvo, trgovci, zemljoradnici i drugi). U 18. veku dolazi do napretka pozitivnih znanja i trijumfalnog poleta filozofije prosvećenosti. Napredak kapitalizma izazivao je žestok otpor pristalicama starog režima, plemstvu i sveštenstvu. Narodne slojeve, pre svega seljaštvo, pritiskali su svi tereti starog poretka i ostaci feudalnog sistema. Francuska buržoazija 18. veka stvarala je filozofiju koja je odgovarala njenoj prošlosti, ulozi, interesima, poprimajući univerzalnu vrednost i obraćajući se svim Francuzima. Nasuprot novom idealu, stari poredak je u defanzivi. Monarhija je i dalje bila po božanskom pravu; kralj je smatran za Božjeg predstavnika na zemlji. Luj XVI je konačno predao apsolutnu vlast u ruke aristokratije - aristokratska revolucija. To se zbilo 1787. godine. Porast stanovništva i skok cena produbljivali su krizu. Krajem 17. veka Francuska ima oko 19 miliona stanovnika, a pred izbijanje Francuske revolucije oko 25 miliona. Žak Neker u svom delu "Upravljanje francuskim finansijama" govori o 24,7 miliona. Kriza starog poretka, koja se manifestovala kroz mnoge ekonomske, socijalne i političke vidove, dovela je do izbijanja Francuske revolucije.
Izvori uredi
- Albert Soboul; Francuska revolucija, Naprijed, Zagreb (1966)
