Stradun
Stradun ili Placa je glavna ulica u starom gradskom jezgru, ali i u Dubrovniku uopšte. Ime „Stradun“ potiče od Mlečana i podrugljiv je termin za veliku ulicu, a ime „Placa“ potiče od latinske reči "platea", što znači „ulica“. Ulica je duga oko 300 m.[1]
Na mestu današnjeg Straduna u prošlosti je bio močvarni teren koji je razdvajao Raguzu od Dubrave. Nasipavanjem močvare u 9. veku, stanovništvo je stvorilo jedan grad.
Stradun se proteže u smeru istok-zapad, a nalazi se između dvoje gradskih vrata (Vrata od Pila i Vrata od Ploča).[2] Na početku i na kraju Straduna se nalaze dve česme (Velika i Mala Onofrijeve česma) te dva zvonika (Gradski zvonik i zvonik franjevačke crkve i manastira). Stradun je popločen kamenim blokovima, uglačanim do sjaja drvenog parketa, pa ga zovu i ulica-salon. Svoju namenu, Stradun je dobio u 12. veku, a današnji izgled je dobio posle katastrofalnog zemljotresa 1667. godine, kad je veliki broj građevina bio srušen. Starije slike Dubrovnika pokazuju da zgrade na Stradunu pre zemljotresa nisu imale tako tipizovan izgled kao danas, mnoge su imale arkade kao palata Sponza, a neke su bile ukrašenije. Današnji izgled zgrada na Stradunu potiče iz perioda posle zemljotresa 1667. godine, kada je Statutom Dubrovačke republike bio određen način gradnje stambenih zgrada: u prizemlju je uvek bio trgovačko-poslovni prostor sa vratima na koleno, a u veliki magazin se ulazilo iz sporedne ulice. Na prvom je spratu bio stambeni prostor, dok su sobe bile na drugom spratu. Kuhinja i druge privredne sale su se uvek nalazile u potkrovlju. Naime, nakon zemljotresa, u Gradu je buknuo požar, koji je uništio veliki broj stambenih i ostalih zgrada. Odlukom da se kuhinje presele u potkrovlje sprečavalo se širenje požara.
Stradun završava trgom Luža ispred Gradskog zvonika te tako obuhvata veći broj važnijih spomenika unutar starog gradskog jezgra te je tako omiljena šetnica domaćeg stanovništva, kao i stranih turista.
Danas se Stradun koristi za svečanu procesiju za vreme proslave Feste sv. Vlaha, 3. februara, za doček Nove godine i povremeno za koncerte i predstave.
Reference uredi
- ^ www.dubrovnikcity.com, "Placa Street - Stradun - Dubrovnik", pristupljeno 24. avgusta 2014.
- ^ www.meetdubrovnik.com, „Stradun (Placa) glavna ulica u Dubrovniku“, pristupljeno 24. avgusta 2014.
