Tabasko (bivša država)
Tabasko (šp. Tabasco), nekadašnja država Maja koja je zauzimala severni, priobalni deo istoimene meksičke države, na ušću reke Grihalva. Prva od mlađih država Maja koja je pala pod Špansku vlast.
| Tabasko | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Geografija | |||
| Regija | Srednja Amerika | ||
| Glavni grad | Potončan | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | Majanski jezik | ||
| Politika | |||
| Oblik države | kraljevina | ||
| Istorija | |||
| Postojanje | |||
| — Osnivanje | oko 1460. | ||
| — Ukidanje | 1519. | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice Tabaska | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
Istorija
urediTabasko je bila jedna od mlađih država Maja, koje su se održale sve do dolaska Španaca.[1] Svi dostupni podaci o majanskoj državi Tabasko dolaze nam iz španskih izvora. Prestonica Tabaska bio je grad (ili veliko selo, zavisno od izvora) Potončan, na levoj obali reke Grihalva, oko sat vremena hoda od ušća reke u Karipsko more. Prvi kontakt sa Evropljanima ostvarili su 1518. kada je ekspedicija sa Kube koju je predvodio Huan de Grihalva otkrila ušće velike reke, koju su lokalni starosedeoci nazivali Tabasko, a Španci krstili imenom Grihalva. Špance je na ušću reke dočekalo više hiljada majanskih ratnika, koji su nakon pregovora preko indijanskih tumača pristali na trgovinu, a lokalni poglavica, čije ime su Španci zabeležili kao Tabasko, došao je na Grihalvin brod i poklonio mu svoj zlatni oklop, dobivši u zamenu špansko odelo.[2][3] Sledeće godine (sredinom marta 1519) na istom mestu iskrcala se ekspedicija Ernana Kortesa i posle neuspelih pregovora i kratke borbe zauzela Potončan. Nekoliko dana kasnije u bici kod Sentle (25. marta 1519) Španci su potukli i udruženu vojsku čitave kraljevine, posle čega su poglavice Tabaska priznale špansku vlast.[4][5][6]
Izvori
uredi- ^ Mladenović 1974, str. 283.
- ^ Martire 1912, str. 15-16.
- ^ Kastiljo 2012, str. 5-6.
- ^ Martir 1912, str. 32-35.
- ^ Gomara 1964, str. 38-52.
- ^ Kastiljo 2012, str. 38-51.
Literatura
uredi- Mladenović, Andreja, ur. (1974). VELIKI ATLAS SVETA. Beograd: Prosveta.
- Díaz del Castillo, Bernal; Burke, Janet; Humphrey, Ted (2012). The true history of the conquest of New Spain [Prava istorija osvajanja nove Španije]. Indianapolis, Indiana: Hackett Pub. Co. ISBN 978-1-60384-290-7.
- d’Anghiera, Pietro Martire (1912). De Orbe Novo, The Eight Decades of New World [O novom svetu]. 2. Prevod: MacNutt, Francis Augustus. New York: G. P. Putnam's Sons. OCLC 1043023930.
- LÖPEZ DE GÖMARA, FRANCISCO (1964). CORTES, The Life of the Conqueror (translated from the Istoria de la Conquista de Mexico, Printed in Zaragoza, 1552) [Kortes, život osvajača, od njegovog sekretara Fransiska Lopeza de Gomere]. Prevod: SIMPSON, LESLEY BYRD. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. str. 41—42.