Teodor III Rostovski
Teodor Rostovski ili Teodor Simonovski (rođen oko 1340. — preminuo 28. novembra 1394; rus. Феодор Ростовский, Симоновский) je pravoslavni svetitelj i arhiepiskop Rostovski. Osnovač je jednog od važnijih ruskih manastira - Simonovog manastira.
| Teodor Rostovski | |
|---|---|
 Ruska ikona svetog Teodora Rostovski iz manastira Rođenja Presvete Bogorodice (17. vek) | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | oko 1340. |
| Mesto rođenja | Moskva, Velika moskovska kneževina |
| Datum smrti | 28. novembra 1394. |
| Mesto smrti | Rostov, Velika moskovska kneževina |
| Svetovni podaci | |
| Poštuje se u | Pravoslavna crkva |
| Kanonizacija | XV vek |
| Praznik | 28. novembra (11. decembra po gregorijanskom kalendaru) |
Detinjstvo uredi
Teodorovo ime pre nego što se zamonašio je bilo Jovan (rus. Иоанн). Rođen je u plemićkoj porodici rostovskih boljara. Njegov otac Stefan je bio stariji brat svetog Sergija Radonežskog i bio je boljar na dvoru knjaza Andreja Ivanoviča (rus. Андрей Иванович). Kada je Teodor (tada se još uvek zvao Jovan) napunio 7 godina roditelji su ga poslali da se školuje. Kada mu je majka preminula, ostao je sa ocem koji se zamonašio. Ubrzo ga je otac sa sobom poveo na put u posetu svome bratu Sergiju Radonežskom. Iako je Jovan tada imao samo 12 godina Sergije ga je primio i odmah postrigao u monaški čin. Prilikom monašenja Jovan dobija ime Teodor, pošto se zamonašio 20. aprila na dan kada crkva praznuje svetog Teodor Trihina. Tada je u Rusiji bio običaj da pri postrigu monah dobija ime svetitelja koji se praznuje na dan postriga.[1]
Monaški život uredi
Novopostriženi monah Teodor je počeo svoj monaški život u manastiru Trojice-Sergijeva lavra pod rukovodstvom Sergija. U manastiru je Teodor provodio dane posvećen uzdržljivosti, celomudrenosti i molitvi. Redovno je posećivao bogosluženja, čitao Sveto Pismo i druge svete knjige. U svemu je slušao svog duhovnog vođu Sergija. Zbog svoje revnosti prema molitvi, postu i bdenju izazivao je divljenje među ljudima[1]. U manastiru je učio grčki jezik, vežbao se u ikonopisu i obrazovao se čitajući knjige[2].
Kada je napunio potrebne godine, Teodor je rukopoložen u čin sveštenika (sveštenomonah). Hrišćani veruju da se jednom prilikom kada je sa Sergijem i ocem Stefanom služio svetu liturgiju, neki monasi videli kako i anđeo Božji služi zajedno sa njima[1].
Iguman Simonovog manastira uredi
Teodor je imao običaj da upražnjava noćne molitve. Prema hrišćanskom predanju prilikom jedne od tih molitvi čuo je glas koji mu je rekao: „Teodore, idi u pustinju; ti ćeš ustrojiti obitelj, sabraćeš u njoj mnogo podvižnika, ljude duhovnih stremljenja, i dobićeš veliku nagradu na nebesima“. Nakon nekog vremena Sergije mu je dao blagoslov da sa delom monaha iz Trojice-Sergijeve lavre ode i osnuje nov manastir. Teodor je nakon potrage našao mesto „Simonovo“ u blizini Moskve, na levoj obali reke Moskve. Na izabranom mestu, Teodor je 1370. godine podigao crkvu posvećenu Rođenju Presvete Bogorodice i manastirske zgrade. Manastir je postao poznat kao Simonov manastir, pošto je osnovan na zemljištu koje je crkvi poklonio boljar Stefan Vasiljevič Hovrin (rus. Стефан Васильевич Ховрин) i koji je nakon što se zamonašio dobio ime Simon. U manastiru se skupilo mnoštvo monaha, a uveden je strogi poredak opštežitija. Tadašnji mitropolit Moskovski Aleksije je postavio Teodora za igumana novog manastira.[1]
Teodor je 1374. godine upoznao svetog Kiprijana, koji je boravio u Moskvi kao izaslanik Carigradskog patrijarha Filoteja kod mitropolita moskovskog Aleksija. Godine 1378. Teodor i Sergije su vodili tajnu prepisku sa Kiprijanom, podržavajući njegovo pravo na mesto mitropolita, iako se veliki knez Dimitrije Donski tome protivio.[2]
Pošto je u blizini manastira prolazio veliki put, gosti su narušavali manastirsku tišinu. Zbog toga je 1379. godine Teodor premestio manastir na podesnije mesto, bliže obali reke Moskve. Na novom mestu je osnovan manastir sa crkvom posvećenom Uspenju Presvete Bogorodice. Manastir koji je nastao je okupio još više monaha.[1]
Sergije Radonežki je nekoliko puta posećivao Simonov manastir. Dimitrij Donski, knez Velike moskovske kneževine je izabrao Teodora za svog duhovnika.[1]
Teodor se 1381. godine našao na čelu poslanstva, koje je Dimitrije Donski poslao u Kijev, da bi dovelo Kiprijana u Moskvu radi preuzimanja trona mitropolita Kijevskog i sve Rusije[a]. Kiprijan je pristao na to i bio mitropolit „sve Rudije“ od 1381. do 1383. godine, iako nije priznat od Konstantinopolja.[2]
Godine 1383. Teodor je, po naređenju Dimitrija Donskog, pratio u Carigrad tadašnjeg arhiepiskopa Suzdaljskog Dionisija. Tom prilikom Dionisije je proizveden u čin mitropolita, postavši mitropolit Kijevski i sve Rusije, dok je Teodora, tadašnji Carigradski patrijarh — Nil Carigradski proizveo u čin arhimandrita.[1] Takođe tom prilikom Simonov manastir je postao stavropigija — manastir nezavistan od nadležne eparhije već direktno potčinjen patrijarhu[3]. U Carigradu je proveo period od juna 1383. do kraja 1384. ili početka 1385. godine. Kao arhimandrit Teodor je nastavio živi strogim monaškim životom kao podvižnik. Takođe se bavio ikonopisanjem, a neke od njegovih ikona su sačuvane do današnjih dana.[1]
Mnogi od monaha koji su se zamonašili u Simonovom manastiru i Teodorovih učenika su kasnije postali važne crkvene ličnosti u Velikoj moskovskoj kneževini. Najpoznatiji su svetitelji Kiril i Terapont Belojezerski.[1]
Arhiepiskop Rostovski uredi
Teodor je 1387. godine izabran za arhiepiskopa Rostovskog. Pošto je u to vreme Kijevska mitropolija još uvek bila zavisna od Carigradske patrijaršije Teodor je morao da poseti Carigrad gde je hirotonisan u čin episkopa.[1]
U Carigradu je 1389. godine, zajedno sa Kiprijanom prisustvovao razrešenju mitropolita Kijevskog Pimena i postavljanju Kiprijana za mitropolita Kijevskog i sve Rusije.[2] I kao arhiepiskop[b] Teodor je nastavio da živi podvižničkim životom. U Rostovu je osnovao ženski manastir Rođenja Presvete Bogorodice. Na mestu arhiepiskopa Rostovskog je ostao do svoje smrti 28. novembra 1394. godine.[1] Prema letopisima njegova eparhija je u času njegove smrti obuhvatala gradove Rostov, Jaroslavlj, Belojezeo (danas Belozjorsk), Veliki Ustjug, Ugljič i grad Mologa[2].
Mošti svetog Teodora se nalaze u Rostovskoj Uspenskoj sabornoj crkvi u jugozapadnom uglu. Kao svetitelj se slavi od XV veka.[2]
Pravoslavna crkva slavi ga kao svetitelja 28. novembra po crkvenom, a 11. decembra po gregorijanskom kalendaru.[1]
Napomene uredi
Izvori uredi
- ^ a b v g d đ e ž z i j k Justin Popović. „Žitija svetih 28. novembar”. svetosavlje.org. Arhivirano iz originala 22. 10. 2014. g. Pristupljeno 12. 10. 2014.
- ^ a b v g d đ N. F. Droblenkova. „Feodor, igumen Simonovskiй”. Institut ruske literature (Puškinov dom), Ruske akademije nauka. Pristupljeno 12. 10. 2014.
- ^ „SVЯTITELЬ FEODOR, ARHIEPISKOP ROSTOVSKIЙ”. days.pravoslavie.ru. Pristupljeno 12. 10. 2014.
