Википедија

Teško ubistvo

Teško ubistvo predstavlja kvalifikovani oblik krivičnog dela ubistva.[1][2][3] Da bi se pravila terminološka razlika između običnog i teškog ubistva, ranije je za pojam teškog ubistva upotrebljavana reč umorstvo. U stranim pravima kao što je francusko pravi se razlika između meuertre i assassinat, zatim u nemačkom Totschlag i Mord i engleskom manslaughter i murder.

Broj ubistava na 100.000 stanovnika, podaci za 2011.
  0-1
  1-2
  2-5
  5-10
  10-20
  >20
Ubistvo Agamemnona, ilustracija iz Priča iz grčkih tragedija od strane Alfreda Čerča, 1897.

Stanje uma može, u zavisnosti od nadležnosti, razlikovati ubistvo od drugih oblika nezakonitog homicida, poput ubistva iz nehata. Ubistvo je usmrćivanje počinjeno u odsustvu zlobe[note 1] izazvano razumnom provokacijom, ili umanjenom sposobnošću. Ubistvo iz nehata, tamo gde je priznato, ubistvo je sa odsustvom zle namere, često usled nepromišljenosti.

Većina društava smatra ubistvo izuzetno ozbiljnim zločinom, te bi osoba osuđena za ubistvo trebalo da dobije oštru kaznu u svrhu odmazde, odvraćanja, rehabilitacije ili onesposobljenja. U većini zemalja, osobi osuđenoj za ubistvo generalno preti dugotrajna zatvorska kazna, doživotna ili čak smrtna kazna.[4]

Kvalifikovano ili teško ubistvo postoji kada je umišljajno ubistvo izvršeno na takav način, pod takvim okolnostima ili prema takvom licu koji mu daju veći stepen težine i opasnosti. Izvršilac dela može da bude svako lice, a u pogledu krivice potreban je umišljaj. Za ovo delo propisana kazna zatvora najmanje deset godina ili kazna zatvora od trideset do četrdeset godina. Slučajevi koje srpsko krivično zakonodavstvo inkriminiše kao teško ubistvo su:

  • Ubistvo na svirep i podmukao način (na primer, ubistvo iz zasede, na spavanju, ubistvo trovanjem ili kada se žrtva pri izvršenju muči ili joj se pričinjavaju teške patnje)
  • Ubistvo pri bezobzirnom i nasilničkom ponašanju
  • Ubistvo kojim je umišljajem doveden u opasnost život još nekog lica
  • Ubistvo pri izvršenju krivičnog dela razbojništva ili razbojničke krađe
  • Ubistvo iz koristoljublja, radi izvršenja ili prikrivanja nekog drugog krivičnog dela, iz krvne ili bezobzirne osvete ili iz drugih niskih pobuda
  • Ubistvo službenog ili vojnog lica
  • Ubistvo deteta ili bremenite žene
  • Ubistvo člana svoje porodice kojeg je učinilac prethodno zlostavljao
  • Unišljajno ubistvo više lica.

Upotreba izraza uredi

U mnogim zemljama, u novinskim izveštajima, zbog zabrinutosti zbog mogućih optužbi za klevetu,[5] novinari generalno paze da osumnjičenog ne identifikuju kao ubicu dok osumnjičeni ne bude osuđen za ubistvo na sudu. Na primer, nakon hapšenja, novinari mogu napisati da je ta osoba „uhapšena pod sumnjom za ubistvo“,[6] dok nakon što je tužilac podneo optužnicu, kao „optuženi ubica“.[7]

Protivnici pobačaja smatraju abortus oblikom ubistva.[8][9] U nekim zemljama fetus je pravno lice koje može biti ubijeno, a ubijanje trudnice smatra se dvostrukim ubistvom.[10][11]

Definicija uredi

Engleski pravnik iz osamnaestog veka Vilijam Blekstoun (citirajući Edvarda Kouka) u svojim Komentarima engleskih zakona izneo je opštepravnu definiciju ubistva, koja se po ovoj definiciji javlja „kada osoba, zdravog pamćenja i razuma, nezakonito ubije bilo koje razumno stvorenje u postojanju i pod kraljevim mirom, sa zluradošću, eksplicitnom ili implicitnom.”[12]}}

Opštepravni elementi ubistva su:[13]

  • Nezakonitost - Ovo razlikuje ubistvo od ubijanja koja su počinjena u granicama zakona, poput smrtne kazne, opravdane samoodbrane ili ubijanja neprijateljskih boraca od strane zakonitih boraca, kao i nanošenja kolateralne štete neborcima tokom rata.[14]
  • Ubistvo - Prema opštepravnoj definiciji život se okončava kardiopulmonalnim zastojem[13] - potpunim i nepovratnim prestankom krvne cirkulacije i disanja.[13] Sa napretkom medicinske tehnologije sudovi su usvojili nepovratan prestanak rada svih funkcija mozga kao kraj života.[13]
  • Krivično delo ili propust - Ubistvo se može izvršiti namerno ili slučajno.[15]
  • Od čoveka - Ovaj element predstavlja pitanje početka života. Prema opštem pravu, fetus nije bio ljudsko biće.[16] Život počinje nakon što fetus prođe kroz vaginu i uzme prvi dah.[13]
  • Drugi čovek - U ranom običajnom pravu, samoubistvo se smatralo ubistvom.[13] Uslov da ubijena osoba bude neko ko nije izvršilac isključio je samoubistvo iz definicije ubistva.
  • Sa namernom zluradošću - Prvobitno je zlonamerni predumišljaj imao svoj svakodnevni smisao - namjerno i s predumišljajem (prethodna namera) ubijanje drugog motivisano lošom voljom. Ubistvo je nužno zahtevalo da prođe značajno vreme između formiranja i izvršenja namere ubistva. Sudovi su proširili opseg ubistva eliminišući uslov stvarnog predumišljaja i promišljanja, kao i istinsku zlobu. Sve što je bilo potrebno da bi postojao zlonamerni predumušljaj je da počinilac deluje s jednim od četiri stanja uma koje predstavljaju „zlobu”.

Četiri stanja uma prepoznata kao „zloba“ su:[17]

  1. Namera da se ubije,
  2. Namera da nanese teška telesna povreda osim smrti,
  3. Bezobzirna ravnodušnost prema neopravdano velikom riziku po ljudski život (ponekad opisivano kao „napušteno i zloćudno srce“), ili
  4. Namera da se izvrši opasno krivično delo (doktrina „krivičnog dela ubistva”).

Pod stanjem uma (i), u nameri da se ubije, važi pravilo smrtonosnog oružja. Stoga, ako okrivljeni namerno koristi smrtonosno oružje ili oruđe protiv žrtve, takva upotreba omogućava dozvoljivo zaključivanje o nameri ubistva. Drugim rečima, „namera sledi metak“. Primeri smrtonosnog oružja i instrumenata uključuju, ali nisu ograničeni na puške, noževe, smrtonosne toksine ili hemikalije ili gasove, pa čak i vozila kada se namerno koriste za nanošenje štete jednoj ili više žrtava.

Pod duševnim stanjem, „napuštenim i zloćudnim srcem”, ubistvo mora biti rezultat ponašanja optuženog koje uključuje bezobzirnu ravnodušnost prema ljudskom životu i svesno zanemarivanje nerazumno velikog rizika od smrti ili teških telesnih povreda. U australijskim jurisdikcijama, nerazuman rizik mora doseći predvidivu verovatnoću smrti (ili teških telesnih povreda u većini država), za razliku od mogućnosti.[18]

Stepeni ubistva uredi

Mnoge jurisdikcije rangiraju ubistvo po stepenima. Razlika između ubistva prvog i drugog stepena postoji, na primer, u Kanadskom zakonu o ubistvu i Američkom zakonu o ubistvu.

Najčešća podela je između ubistva prvog i drugog stepena. Generalno, ubistvo drugog stepena je opštepravno ubistvo, a prvi stepen je otežana forma. Otežavajući faktori ubistva prvog stepena zavise od jurisdikcije, ali mogu uključivati i posebnu nameru ubistva, predumišljaj ili promišljase. U nekim se ubistva počinjena radnjama poput davljenja, trovanja ili iz zasede takođe tretiraju kao ubistvo prvog stepena.[19] Nekoliko država u SAD dalje razlikuje ubistva trećeg stepena, ali se značajno razlikuju u tome koje se vrste ubistava klasifikuju kao drugostepena u odnosu na trećestepena. Na primer, Minesota definiše ubistvo trećeg stepena kao ubistvo izopačenog srca, dok Florida definiše ubistvo trećeg stepena kao krivično delo ubistva (osim kada je osnovno krivično delo posebno navedeno u definiciji ubistva prvog stepena).[20][21]

Napomene uredi

  1. ^ This is "malice" in a technical legal sense, not the more usual English sense denoting an emotional state. See malice (law).

Reference uredi

  1. ^ West's Encyclopedia of American Law Volume 7 (Legal Representation to Oyez). West Group. 1997. ISBN 978-0314201607. Pristupljeno 10. 9. 2017.  ("The unlawful killing of another human being without justification or excuse.")
  2. ^ „Murder”. Merriam-Webster. Arhivirano iz originala 2. 10. 2017. g. Pristupljeno 10. 9. 2017. 
  3. ^ The American Heritage Dictionary (5 izd.). Random House Publishing Group. 2012. ISBN 9780553583229. Pristupljeno 10. 9. 2017.  ("The killing of another person without justification or excuse, especially the crime of killing a person with malice aforethought or with recklessness manifesting extreme indifference to the value of human life.")
  4. ^ Tran, Mark (2011-03-28). „China and US among top punishers but death penalty in decline”. The Guardian. London. Arhivirano iz originala 2017-02-17. g. 
  5. ^ See, e.g., Goodman, Brenda (27. 5. 2006). „Falsely Accused Suspect Pursues Libel Case”. New York times. Arhivirano iz originala 4. 8. 2019. g. Pristupljeno 4. 8. 2019. 
  6. ^ Fisher, Doug (1. 7. 2003). „Getting a hand up on court, crime terms”. Common Sense Journalism. Arhivirano iz originala 24. 6. 2016. g. Pristupljeno 3. 10. 2016. 
  7. ^ „Charges & Allegations”. new script.com. Arhivirano iz originala 3. 6. 2016. g. Pristupljeno 2. 10. 2016. 
  8. ^ Marquis, Don. „An Argument That Abortion Is Wrong”. web.csulb.edu. 
  9. ^ Stoltzfus, Abby (6. 11. 2019). „Crossfire: Abortion should be illegal.”. Daily American. Arhivirano iz originala 6. 11. 2019. g. 
  10. ^ „Is killing a pregnant woman a case of double homicide?”. The Star (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-09-13. 
  11. ^ Text of Unborn Victims of Violence Act Arhivirano 2012-01-06 na sajtu Wayback Machine.
  12. ^ Blackstone, William (1765). Blackstone's Commentaries on the Laws of England. Avalon Project, Yale Law School. Arhivirano iz originala 2011-08-10. g.  Book the Fourth – Chapter the Fourteenth : Of Homicide.
  13. ^ a b v g d đ Joshua Dressler (2001). Understanding Criminal Law (3rd izd.). Lexis. ISBN 978-0-8205-5027-5. 
  14. ^ Dennis J. Baker (2012). „Chapter 11”. Glanville Williams Textbook of Criminal Law. London. 
  15. ^ Ashford, Elizabeth. „Killing & Letting Die”. Philosophy 4826, Life and Death. University of St. Andrews. Arhivirano iz originala 2. 2. 2017. g. Pristupljeno 10. 9. 2017. 
  16. ^ R v Tait [1990] 1 QB 290.
  17. ^ Wise, Edward. "Criminal Law" in Introduction to the Law of the United States (Clark and Ansay, eds.), 154 Arhivirano 2015-05-17 na sajtu Wayback Machine (2002).
  18. ^ R v Crabbe [1985] HCA 22, (1985) 156 CLR 464 (26. mart 1985.), High Court; but the common law has been modified in NSW: Royall v R [1991] HCA 27, (1991) 172 CLR 378 (25. jun 1991.), High Court.
  19. ^ Murder in the First and Second Degree (14–17) A murder which shall be perpetrated by ... poison, lying in wait, imprisonment, starving, torture, or by any other kind of willful, deliberate and premeditated killing or which shall be committed in the perpetration or attempted perpetration of any arson, rape or sex offense, robbery, kidnapping, burglary, or other felony committed or attempted with the use of a deadly weapon, shall be ... murder in the first degree ... and shall be punished by death or life imprisonment ... except that any person ... under 17 years of age at the time of the murder shall be punished with imprisonment ... for life. All other kinds of murder, including that which shall be proximately caused by the unlawful distribution of opium or any synthetic or natural salt, compound, derivative, or the preparation of opium ... cause the death of the user, shall be ... murder in the second degree and ... shall be punished as a Class C felony
  20. ^ Brenner, Frank (1953). „The Impulsive Murder and the Degree Device”. Fordham Law Review. 22 (3). Arhivirano iz originala 2018-03-13. g. Pristupljeno 2018-03-13. 
  21. ^ „Minnesota Second-Degree Murder”. findlaw.com. Arhivirano iz originala 2018-03-14. g. Pristupljeno 2018-03-13. 

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

 
Teško ubistvo na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Тешко_убиство&oldid=27554629”