Toma Rosandić
Toma Rosandić (kršteno ime Tomaso Vincenzo,[1] Tomazo Vinčenco; Split, 22. januar 1878 — Split, 1. mart 1958) bio je srpski akademski vajar i univerzitetski profesor.
| Toma Rosandić | |
|---|---|
 Toma Rosandić, srpski vajar | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Tomazo Vinćenco |
| Datum rođenja | 22. januar 1878. |
| Mesto rođenja | Split, Austrougarska |
| Datum smrti | 1. mart 1958. (80 god.) |
| Mesto smrti | Split, FNR Jugoslavija |
Biografija uredi
Toma Rosandić se rodio u Splitu, u porodici radnika kamenoresca i zidara. Posle završene osnovne škole, radi u radionici splitskog kamenoresca Bilinića, gde se upoznaje sa Ivanom Meštrovićem. Školovao se u Beču, u ateljeu Ivana Meštrovića.[2] Svoja dela je izlagao u okviru paviljona Kraljevine Srbije na međunarodnoj izložbi u Rimu 1911. godine.[3]
Pred Prvi svetski rat nastanio se u Beogradu. U toku rata povlačio se sa srpskom vojskom, te je ratne godine proveo u emigraciji.[4][5] Nakon okončanja Prvog svetskog rata, Rosandić postaje profesor na Umetničkoj školi u Beogradu. On je 1929. godine, napravio kuću u ulici Ljube Jovanovića broj 3, u kojoj je tokom narednih decenija živeo i radio. Zaveštao ju je Beogradu, tako da se u njoj, od 1963. godine, nalazi muzejska postavka koja sadrži autentičan nameštaj, pribor i lična dokumenta Tome Rosandića, kao i deo njegovih radova.
Jedan je od osnivača Umetničke akademije u Beogradu 1937. godine i bio je njen prvi rektor.[6] Bio je profesor Umetničke škole u Beogradu.[7]
Član Srpske kraljevske akademije je postao 2. marta 1946. godine, a redovni član Odeljenja likovnih i muzičkih umetnosti SANU je postao 22. marta 1948. godine.[1]
Njegov opus obuhvata portrete, biste, monumentalne skulpture, javne i nadgrobne spomenike,[2] a jedno od njegovih najpoznatijih dela je skulptura „Igrali se konji vrani“[2] koja je izrađena od bronze i 1939. godine postavljena ispred tadašnje Skupštine (današnji Dom Narodne skupštine), u Beogradu.[8]
Uz Sretena Stojanovića, Rista Stijovića i Petra Palavičinija ubraja se u protagoniste srpske savremene skulpture.[9]
Njegova supruga bila je Marija Rosandić.[10] Živeli su na Senjaku i nisu imali dece.[11]
Galerija uredi
-
Glave Turaka 1910. Narodni muzej (Beograd). -
Glava deteta u ružičastom mermeru iz 1911. Deo kolekcije Adligata -
Glava Hrista 1915. (Muzej savremene umetnosti). -
Skulptura "Igrali se konji vrani" ispred Narodne skupštine -
Bacač kamena (1935), Narodni muzej (Beograd). -
-
Ranjeni borac 1935, Kalemegdan
_-_Toma_Rosandi%C4%87.jpg)
Vidi još uredi
- Spisak srpskih slikara
- Umetnička grupa Oblik
- Ivan Meštrović
- Ljuba Ivanović
- Milo Milunović
- Sreten Stojanović
- Zora Petrović
- Petar Lubarda
- Ivan Tabaković
- Marko Čelebonović
- Nedeljko Gvozdenović
- Ljubica Sokić
- Đorđe Andrejević Kun
- Stojan Ćelić
- Mladen Srbinović
- Radomir Reljić
- Nikola Janković
- Olga Jančić
- Spomen-bista Milanu Rakiću u Beogradu
Reference uredi
- ^ a b „Biografija na sajtu SANU”. Pristupljeno 25. 4. 2013. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. septembar 2015)
- ^ a b v Đ., M (25. 12. 2009). „Art azbuka: Toma Rosandić”. Politika.
- ^ Elezović, Zvezdana (2009). „Kosovske teme paviljona Kraljevine Srbije na međunarodnoj izložbi u Rimu 1911. godine”. Baština. 27.
- ^ Internet sajt Tromeđa: Toma Rosandić - biografija Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. septembar 2015).
- ^ Internet sajt skulpture Srbija: „Toma Rosandić”. Pristupljeno 25. 4. 2013.[mrtva veza]
- ^ „Istorijat Fakulteta primenjenih umetnosti”. Zvanična prezentacija. Univerzitet umetnosti u Beogradu, Fakultet primenjenih umetnosti. Arhivirano iz originala 16. 04. 2018. g. Pristupljeno 8. 2. 2018.
- ^ „Rosandic Toma”. www.sanu.ac.rs. Pristupljeno 2024-01-28.
- ^ Vasiljević, Branka. „Završena obnova zgrade srpskih železnica u Nemanjinoj”. Politika Online. Pristupljeno 2022-02-24.
- ^ I. Prosen, Milan (2007). „RELjEFI SRETENA STOJANOVIĆA U RECEPCIJI STILA AR DEKO U SRPSKOJ ARHITEKTURI”. Zbornik Narodnog muzeja. XVIII–2: 217—234.
- ^ „Marija Rosandić, žena čije su fotografije veće od njenog imena”. Super žena (na jeziku: srpski). 2022-06-18. Pristupljeno 2024-01-28.
- ^ „Prva srpska fotografkinja Marija Mara Rosandić”. Politika Online. Pristupljeno 2024-01-28.
Literatura uredi
- Đ., M (25. 12. 2009). „Art azbuka: Toma Rosandić”. Politika.
- Biografija na sajtu SANU
- Protić, Miodrag B. (1970). Srpsko slikarstvo XX veka, Tom 1. - Biblioteka Sinteze (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Nolit. str. 596 strana.
- Trifunović, Lazar (1973). Srpsko slikarstvo 1900 - 1950. - Biblioteka Sinteze (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Nolit. str. 533 strane.
