Topčiderska crkva Svetih apostola Petra i Pavla
Topčiderska crkva Svetih apostola Petra i Pavla je hram Srpske pravoslavne crkve koji se nalazi na opštini Savski venac u Beogradu. Smeštena je u parku Topčider i podignuta je između 1832. i 1834. godine.[1] Zadužbina je kneza Miloša Obrenovića koji je i bio njen ktitor. U neposrednoj blizini nalaze se i Milošev konak, kao i Crkveni konak u Topčideru.
| Topčiderska crkva Svetih apostola Petra i Pavla | |
|---|---|
 Crkva svetih apostola Petra i Pavla | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Beograd |
| Opština | Savski venac |
| Vreme nastanka | 1832-1834. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
Njen prvi ikonostas su radili Dimitrije Jakšić, Jovan Stergević („moler Janja“) i Konstantin Lekić. Od 1874. se nalazio u obrenovačkoj crkvi, a zatim u crkvi u Bariču. Restauriran je 2013. godine.[2]
Sadašnji ikonostas su 1874. godine radili Stevan Todorović i Nikola Marković. Crkva je 2013. godine bila u fazi rekonstrukcije, koja je završena 2016. godine.
Gradnja uredi
Na mestu gde se danas nalazi hram ranije je bila velika, gusta šuma. Beograd je predstavljao malo naselje sa nekoliko stotina kuća, a Topčider je bio gotovo nepoznat zaselak, koji se počeo spominjati tek nakon što je Knez Miloš u njemu podigao svoj konak. U Topčideru su turci držali svoju artiljerijsku posadu, oni su mu i dali to ime, koje znači tobdžijski potoci. Kako se pre toga zvao ostaje nepoznato, istoričari smatraju da nije imao neko naročito ime i da se zbog toga Tursko zadržalo.[3]
Kada Beograd postaje prestonica, Knez Miloš je namerno izabrao Topčider za svoj konak, jer je tada bio van domašaja gradskih topova.
Prema Milanu M. Milićeviću Knez Miloš je podigao crkvu na Topčideru u znak zahvalnosti što mu je Karađorđe poštedeo život, prilikom jednog njihovog sukoba. Godina početka gradnje nije precizno utvrđena, ali se pretpostavlja da je to bilo odmah po dobijanju Hatišerifa 1830. godine, a po nekima par godina kasnije. Gradnja je koštala nešto preko 70.000 groša, što je u to vreme bila izuzetno velika suma.[3] Materijal je dao Knez Miloš iz svojih krečana i kamenoloma, a nadzor nad gradnjom vodio je Toma Vučić Perišić. Knez Miloš se živo interesovao za sve detalje u vezi sa crkvom i želeo je da zna svaku tehničku pojedinost.
Govorilo se da je to bila najleša crkva u tadašnjem Beogradu, a iako se ne zna tačna godina početka gradnje, sasvim je sigurno da se prva Božija služba vršila u proleće 1835. godine.[3]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Spomenici kulture - Topčiderska crkva
- ^ Svetitelji u novom sjaju („Večernje novosti“, 1. septembar 2013)
- ^ a b v Petrović, Bogdan (1935). Stogodišnjica Topčiderskog hrama Svetih apostola Petra i Pavla. Beograd.
Spoljašnje veze uredi
- Zvanična internet prezentacija Topčiderske crkve Svetih Apostola Petra i Pavla
- „Topčiderska crkva — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
- SPC - Topčiderska crkva Svetih Apostola Petra i Pavla
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Nepokretna kulturna dobra
- Lista spomenika
- Topčiderska crkva
- Stogodišnjica Topčiderske crkve („Politika”, 7. jul 1935)
