Trajko Kovačević
Trajko Kovačević (Koretište, kod Gnjilana, 1862. — Koretište, kod Gnjilana, 1925) bio je protojerej Srpske pravoslavne crkve i srpski učitelj.
Trajko Kovačević | |
|---|---|
 Trajko Kovačević | |
| Puno ime | Trajko Kovačević |
| Datum rođenja | 1862. |
| Mesto rođenja | Koretište, kod Gnjilana,  Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 1925. (62/63 god.) |
| Mesto smrti | Koretište, kod Gnjilana, Kraljevina SHS |
| Mesto ukopa | Gornje groblje u Gnjilanu |
| Supružnik | Stojna |
| Deca | sin Lazar, ćerka Danica |
Potiče iz roda Kovačevi iz Koretišta kao i Zoran Kovačević.
Biografija uredi
O proti Trajku,[1] piše poznati istoriograf Kosovskog Pomoravlja, profesor Milorad „Minja“ Filić: „Rođen je u selu Koretištu 1862. godine, u zemljoradničkoj porodici[2] od oca Koste i majke Stane (✝1909.[3]).
Osnovnu školu završio je u Gnjilanu, a školske 1888/89. godine Prizrensku bogosloviju. Učio je i Učiteljsku školu u Beogradu. Godine 1890. primljen je za učitelja gnjilanske osnovne škole. Godine 1892. oženio se Stojnom Popović (ćerkom Zafira Popovića), koja je jedno vreme bila učiteljica u Gnjilanu. Posle 1895. godine, izgleda, da odlazi u Makedoniju. Protojerej Trajko Kovačević se opet vraća u Gnjilane, gde je upravitelj osnovne škole 1901, 1902/03. godine.
Već 1903. godine dolazi u sukob sa Nićiforom, raško-prizrenskim mitropolitom, zbog želje učitelja da se donese Uredba kojom bi se regulisala prava i dužnosti učitelja i tako se ovi zaštitili protojerej Trajko Kovačević od samovolje mitropolitove. Zbog toga je protojerej Trajko Kovačević sa učiteljem Petrom Katanićem i njegovom ženom Stojankom bio otpušten od strane mitropolita. Onda je učitelj Vladimir Joksić intervenisao kod mitropolita da oprosti kaznu koju je izrekao učiteljima. O ovome piše i Olga Nikolić i ističe da je u tom sukobu protojerej Trajko Kovačević, od strane učitelja vučitrnskih, zatim iz Prištine, Nerodimlja, Lipljana, Gušterice, Lapljeg Sela, bio određen za zastupnika – opunomoćnika njihovog kod mitropolita.
Posle ovog sukoba, Trajka opet nalazimo u Makedoniji, gde mu umire ćerka Danica. Izgleda da se opet vraća u Gnjilane, te opet nema mira, ali ovoga puta od Turaka, koji mu prete ubistvom. Jednom prilikom su pucali na njega i promašili ga, a metak je okrznuo njegovu ženu Stojnu. Zbog nesigurnosti, Trajko biva prinuđen da ode u Srbiju. Radio je kao paroh u Novo-banovinskoj parohiji, kao i u Bogatiću kod Šapca.
Protojerej Trajko Kovačević je bio dobrovoljac u Prvom svetskom ratu, učesnik Cerske bitke, a 1915. godine sa sinom Lazarom prelazi Albaniju. U međuratnom periodu u Gnjilanu, dakle, bio je učitelj i arhijerejski namesnik, a kratko vreme i upravitelj osnovne škole, kao i vršilac dužnosti školskog nadzornika.
Protojerej Trajko Kovačević je zbog svojih sposobnosti uvek bio u centru događaja, stalno proganjan i od strane naših ljudi, a i od Turaka i Arnauta. U kritičnim situacijama bio je prinuđen da se sklanja iz zavičaja, ali se opet vraća njemu, ostajući mu veran do kraja života. Protojerej Trajko Kovačević umro je 1925. godine.“.
O njemu Stojan Kapetanović piše: „Bio je to čovek od retke vrednosti i sposobnosti“. Todor P. Stanković, obilazeći njegovo rodno selo piše: „U ovome je selu[n. 1] rođen iz čestite srpske kuće Trajko Kovačević, višegodišnji odlični srpski učitelj u Gnjilanu i drugim mestima u Staroj Srbiji“.[4]
Napomene uredi
Reference uredi
- ^ [1] books.google.rs. Pristupljeno 1. 6. 2018. »Trajko Kovačević prota. Gilane, prikupljenih 3710 d.«
- ^ Borislava Lilić — Odanost Srba Nišavljana veri i tradiciji (Niš 1998)[2]
- ^ Uređenje groblja ispred oltarske apside hrama Svetog Nikole u Gnjilanu Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. decembar 2018) spcognjilane.com. 14. 6. 2014. Pristupljeno 1. 6. 2018. »Prota Đorđe filipović, 1844-1909, svojoj pokojnoj majci Stani, koja se preseli u večnost 17.12.1909. spomenik podiže Trajko Kovačević, paroh banovopoljski.«
- ^ Todor P. Stanković — Putne beleške po Staroj Srbiji 1871–1898 (Beograd 1910)
a, Put od Prištine do Gnjilana.
a, Put od Prištine do Gnjilana. (strana — 2 —)
Literatura uredi
- časopis „Svetilnik“ br 8, str 30, 2007.
Spoljašnje veze uredi
- Među učiteljima i nacionalnim radnicima - Protojerej Trajko Kovačević Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. decembar 2020) spcognjilane.com. 28. 9. 2013. Pristupljeno 1. 6. 2018.
- U Koretištu počela izgradnja "Pop Trajkove česme"[mrtva veza] spcognjilane.com. 22. 8. 2018. Pristupljeno 5. 12. 2018. »"Pop Trajkova česma" biće izgrađena sredstvima ljudi dobre volje, koji svojim prilogom često pomažu slične akcije.«