Ugljan (ostrvo)
Ugljan (ili Lassa)[1] je ostrvo u Jadranskom moru, na hrvatskom delu Jadrana.
 Pogled na Ugljan | |
  Ugljan | |
| Geografija | |
|---|---|
| Lokacija | Jadransko more |
| Koordinate | 44° 04′ 59″ S; 15° 10′ 01″ I / 44.083° S; 15.167° I |
| Površina | 50,2 km2 |
| Visina | 286 m |
| Administracija | |
HRV | |
| Županije Hrvatske | Zadarska županija |
| Demografija | |
| Stanovništvo | 6049 (2011) |
| Gustina st. | 120,5 stan./km2 |
| Dodatne informacije | |
| Vremenska zona |
|
Geografski položaj uredi
Nalazi se u zadarskom arhipelagu, severozapadno od ostrva Pašmana i jugoistočno od ostrva Rivanj i Sestrunj. Površinom od 50,21 km² (dug 22 km, širok do 3,8 km) ubraja se među veća hrvatska ostrva.[2] Od kopna ga deli Zadarski kanal, a s ostrvom Pašmanom povezuje most preko prolaza Ždrelac.
Krečnjački deo ostrva pretežno je pod makijom, dok u dolomitnom području prevladava zemljište pod kulturama. Prostranije uvale su Muline na severozapadu i Lamjana Vela i Mala na jugoistoku. Istočna obala blago se spušta prema moru i razvedena je malim uvalama.
Uzgajaju se masline, smokve, vinova loza. Ostrvo je sa Zadrom povezano najfrekventnijom trajektnom linijom na hrvatskoj obali Jadrana, koja od 2006. saobraća i noću.
Klima uredi
Klima se ističe svim osnovnim odlikama mediteranske klime s izrazito suvim letima i blagim zimama. Prosečna godišnja temperatura iznosi iznad 15 °C, prosečna temperatura najtoplijeg meseca jula 24 °C, a najhladnijeg januara 12 °C. Broj dana sa temperaturama nižim od 0 °C je zanemariv, a s visokim se kreće oko 16 dana u godini. Srednja temperatura najhladnijeg meseca januara nije niža od -3 °C. Nema neprekidno visokih ili neprekidno niskih temperatura, kao što ne postoje dugi periodi suše ni kiše u kojima bi pala gotovo sva godišnja količina padavina. Insolacija iznosi oko 2500 sati godišnje, a u julu sunce sija 10 do 12 sati dnevno.
Vlaga i padavine uredi
Godišnji prosek vlage vazduha kreće se oko 73%. Maksimalne vrednosti ostvaruju se u novembru, a minimalne u julu. Dominantna padavina je kiša. Srednja godišnja količina padavina iznosi 939 mm s maksimumom u novembru od oko 1.000 mm i minimumom u julu od svega 30 mm. Sneg je vrlo retka pojava, a kad se i pojavi zadržava se vrlo kratko (prosečan broj dana sa snegom je 1). Godišnja oblačnost iznosi 4,7 (desetina neba). Oblačnost u letnim mesecima je manja od 4, s minimumom u julu 2,4. Najveća oblačnost je u decembru: 6,5.
Vetrovi uredi
Bura najčešće duva zimi, jugo prevladava u proleće i jesen, a leti sa zapada duva ugodan maestral. Leti i u ranu jesen prevladava stabilno i lepo vreme sa sunčanim, počesto vedrim i toplim danima. Nakon jutarnje tišine, sredinom prepodneva počne vetar s mora, zmorac ili maestral, koji u poslepodnevnim satima doseže umerenu jačinu. Smer mu je uglavnom severozapadni, a postojanost smera i prilična jačina čine ga vrlo podesnim za jedrenje, kao malo gde na Jadranu. Donoseći sveži morski vazduh on zaista snižava temperaturu vazduha u vreme najvećih dnevnih vrućina. Maestral često potraje do u kasno poslepodne. Naveče zavlada tišina, a noću započne duvati slab vetar s kopna, kopnenjak ili burin. Posle juga, kod naglog prolaza hladne fronte prema jugoistoku zaduva tramontana, severozapadni vetar praćen grmljavinskim pljuskovima. Levanat je prohladan i kišni istočni vetar koji puše u zimskoj polovini godine, a ponekad donese i sneg.
Biljni pokrov uredi
Ima sve osobine mediteranskog biljnog sveta izmenjenog agrarizacijom. Autohtona vegetacija (hrast crnika, borovi i čempres) zamenjena je uzgojenim mediteranskim kulturama na 60 do 70% površine ostrva. Među poljoprivrednim kulturama najvažnije su maslina i smokva. Usled blage klime na ostrvu uspeva i razno voće i povrće kojima se snabdeva i zadarska pijaca, pa se zbog toga ostrvo Ugljan naziva i zadarskim vrtom. Ostali delovi ostrva koji nisu obrađeni i zasađeni poljoprivrednim kulturama obrasli su makijom.
Stanovništvo uredi
Ugljan se ubraja i među najnaseljenija hrvatska ostrva. Ostrvo je 2011. imalo 6.049 stanovnika.[2] Pod današnjim imenom javlja se prvi put 1325, a naseljen je kontinuirano od mlađega kamenog doba. U rimsko doba gusto naseljen, osobito u severozapadnom delu, gde su nađeni brojni ostaci antičkih građevina. Današnja naselja osnovana su u srednjem veku. Sva naselja (Preko, Ugljan, Lukoran, Sutomišćica, Poljana, Kali, Ošljak i Kukljica) leže uz obalu dobro obrađene istočne strane ostrva.
Naselja na ostrvu Ugljanu uredi
Izvori uredi
- ^ "Srbskij narodnij list", Budim 1839. godine
- ^ a b Duplančić Leder, Tea; Ujević, Tin; Čala, Mendi (jun 2004). „Coastline lengths and areas of islands in the Croatian part of the Adriatic Sea determined from the topographic maps at the scale of 1 : 25 000” (PDF). Geoadria. Zadar. 9 (1): 5—32. Arhivirano iz originala (PDF) 04. 08. 2016. g. Pristupljeno 21. 1. 2011.
