Википедија

Forks (Vinipeg)

историјска локација и парковска површина у Винипегу

Forks, (engl. The Forks - рачвање, рукавац река) jedna je od istorijskih lokacija i parkovska površina u centralnom jezgru Vinipega u kanadskoj pokrajini Manitoba, na ušću Crvene i Asinibojn reke. Na ovom prostoru, starom najmanje 6.000 godina, u tipičnom indijanskom kampu prvo su se okupljali starosedeoci Aboridžina ili Prvi narodi,[a] da bi tokom kolonizacije Manitobe, Forks postao „kapija kanadskog Zapada“ i centar za trgovinu, transport i naseljavanje evropskih lovca i trgovaca krznom, a potom i brodskih i lučkih rečnih radnika, pionira železnice i desetine hiljada imigranata (anglo-saksonaca, Nemaca, Slovena i Azijata). Iz ovih susreta u 17. i 18. veku, na širem prostoru Forksa, u mešovitim brakovima rođeni su brojni francusko-indijanski Metisi, narod koji je bio od posebnog značaja za stvaranje današnje pokrajine Manitobe.[2]

Forks
Staklena kula u Forksu
Opšte informacije
MestoVinipeg
Država Kanada
Tip kulturnog dobraSpomenik kulture od izuzetnog značaja
VlasnikKanada
www.parkscanada.gc.ca/forks

Godine 1989. Forks je proglašen lokalitetom od Nacionalnog i istorijskog značaja, za očuvanje Kanadske istorije. Pri donošenju odluke o tome, imalo se u vidu da je prostor idealan sa istorijskog stanovištva, da bude metafora 6.000 godina duge borbe za naseljavanje i opstanak ljudi koji i dalje traje na ovom prostoru Kanadske prerije.

Forks, čije se parkovske površine i brojni objekti prostiru na površini od 3,6 ha (8,9 acres) otvoren je za posetioce tokom cele godine. Svi njegovi sadržaji, u kojima turisti mogu da uživaju kroz sva godišnja doba, pružaju i brojna saznanja o nastanku i razvoju Vinipega kroz istoriju.[3]

Etimologija uredi

Forks (engl. The Forks), ovaj naziv dobio je pre 6000 godina po račvanju, rukavaca reka Asinibojn i Crvene reke, na čijim obalama se nalazi.

Istorija uredi

Smešten na raskrsnici dve velike reke koje čine deo ogromnog severnoameričkog kontinentalnog sliva, Forks je „svedok“ mnogih ključnih događaje u istoriji zapadne Kanade. Kao mesto prvog stalnog evropskog naselja, na kanadskom zapadu, on je vremenom prerastao u kolevku pokrajine Manitoba i centralno jezgro grada Vinipega.

Ova 3,6 hektara prostrana „zelena oaza“, unazad 6.000 godina, prvo je bila mesto zaustavljanja i boravka tradicionalni autohtonih naroda. Grupe Prvih naroda ulogorili su se u ovoj oblasti, 4000. godine p. n. e. koristeći je kao mesto za okupljanje, verske obrede i trgovinu između ostalih plemena.

Forks je u tom istorijskom periodu bio raskrsnica, na sezonskim migracionim putevima, od severa ka južnim šumama i ravnicama Severne Amerike; i ključna karika kopnene trgovine, lova, rečnog transport a kasnije i urbana naseobina u kojoj su se sve više okupljali ljudi mnogih nacija rasa, boje kože i veroispovesti koji su boravili na tlu kanadske prerije.

Počev, od Prvih nacija ili Aboridžina, koji na ovom prostoru žive najduže, kroz Forks su prošli i kolonizacatori, evropski trgovci krznom, lovci na bufale, brodari, lučki radnici, pioniri u izgradnji železnice i desetine hiljada imigranata, među kojima su i oni koji i dan danas borave i rade u muzejima, šopovima, hotelima i drugim znamenitostima na ovom prostoru.

Forks se kroz 6.000 godina, neprestano razvijao, menjao svoje sadržaje i namenu, i tako postao lokalitet koji je značajno uticalo na nastanak i dalji razvoj Vinipega i Manitobe.

Forks u periodu glacijacije uredi

 
Jezero Agasiz (ukvireno crnom linijom-današnjom granicom Manitobe) pre 7900. godina.

Pre 10.000 godina, šire područje Forksa bilo je pod naslagama leda debelim nekoliko stotina metara, koje su se vremenom postepeno topile i sve više „povlačile“ na sever Amerike, ostavljajući za sobom najveću mrežu slatkovodnih glacijalnih jezera na svetu, poznatu pod nazivom Agasiz (Glacial Lake Agassiz) (u oblasti današnje Manitobe, na slici ograničeno njenim granicama), na koje se prema istoku severenoaameričkog kontinenta nastavljalo Jezero Ojibva (Glacial Lake Ojibway).[4]

U periodu svog maksimalnog razvoja glacijalno jezero Agasiz imalo je površinu od 440.000 km², koja je bila veća od svih današnjih jezera, uključujući i Kaspijsko more.

Mnogo kasnije od voda ovog ledeničkog jezera nastala su brojna današnja jezera. Među njima najpoznatija su: Jezero Manitoba (Great Lakes of Manitoba), Jezero Vinipeg (Lake Winnipeg) i Jezero Vinipegosis (Lake Winnipegosis), i grupa manjih jezera koja okružuju ova, uključujući: Cedar Lake, kroz koje protiče reka Saskačevan, Jezero Dofen (Lake Dauphin), južno od jezera Vinipegosis i Jezero Sveti Martin (Lake St. Martin), na reci Mali Saskačevan (Little Saskatchewan River), na izlazu iz jezera Manitoba i Vinipegosis.[5][6][7]

Kada je nivo jezera Agasiz počeo da opada pre oko 8500 godina, ono je za sobom na svom dnu ostavilo mulj, iz kojeg su nastale plodne doline duž Crvene reke i njenih pritoka, današnje žitnice Kanade.[8] Plodne doline, na kojima je sve više bujala prerijska vegetacija, postepeno su naseljavala sve brojnija krda divljih životinja. Bogatstvo vegetaciji divljači i ribi (na mnogobrojnim jezerima i rekama) dovelo je i do sve većeg priliva lovaca sa juga i zapada Severne Amerike. Prvi ljudi bili su lovci na bizone koji su koristili oružje za lov na daljinu, najčešće koplje, ali i druge ubojite alatke pretežno načinjene od kamena i kostiju životinja.[9]

Prvi stanovnici na prostoru Forksa uredi

„Prva nacija“ (engl. First Nations) je termin koji se na prostoru Kanade koristi za prikazivanje Aboridžina, naroda, koji ne spada u grupu Metisa (Métis) i Eskima ili Inuita (Inuit).[b] Kroz istoriju, nacije Severne Amerike mogu se podeliti u 10 kulturnih područja, od kojih se šest nalazilo unutar granica onoga što je sada Kanada:

 
Prvi ljudi kanadaske nacije

1. Arktički Aboridžini (Aboriginal People — Arctic)

2. Aboridžini istočnih šuma (Aboriginal People — Eastern Woodlands)

3. Aboridžini severozapadne obale (Aboriginal People — Northwest Coast)

4. Aboridžini platoa (Aboriginal People — Plains)

5. Aboridžini ravnice (Aboriginal People — Plateau)

6. Subarktički Aboridžini (Aboriginal People — Subarctic)

„Prve nacije“ koje su živele u ovim oblastima na neki način bile su sličnie, a na neki drugi način različite. Ono što je naučno dokazono to je da između pojedinih grupa postoje varijacije, tako da se kulturne reference ne mogu odnositi na sve Aboridžine u Kanadi.[10][11][12][13][14][15][16][17][18][19]

Prvi ljudi nacija se često nazivaju i drugim imenima, kao što su; Indijanci, domoroci, Kandski indijanci, Američki ndijanaci. Ova imena u Kanadi mogu biti problematična, jer kod ovih naroda imaju negativnu konotaciju, i drugojačije zakonsko značanje u Kanadi (od značenja Indijanac koje se koristi u Evropi, za označavanje domorodačkih naroda Južne, Centralne i Severne Amerike).[v]. Korišćenjem bilo kojeg opštog termina za Prve nacije u Kanadi, skoro uvek zahteva dodatna pojašnjenja.[20][21][22][23]

U Kanadi, registrovano je 634 „Prve nacije“, koje govore više od 50 različitih jezika. Prema popisu iz 2011. godini, bilo je više od 1,3 miliona stanovnika Kanade koji su se izjasnili kao naslednici „Prve nacije“ ili Aboridžini. Prvi ljudi nacija su autohtoni stanovnici zemljišta na kome se sada prostire Kanade. Među njima su bili pre svega pripadnici plemena Odžibve, Kri, Atabaski, Sijuksi, Dene, Asinibojn i Mandan, koji su ne samo međusobno trgovali, već su bili i prvi koji su se susreli i ostvarili trgovinske kontakte i održivi suživot i stupali u mešovite brakove sa evropljanima.

Prve ljudske naseobine u Forksu uredi

 
Zašiljene alatke od kamena koje su Aboridžini koristili u lovu i drugim delatnostima
 
Aboridžini u lovu bufala, Paul Kane (1810–1871)
 
Prerijska naseobina na obali Crvene reke

Opsežne arheološka istraživanja dokazala su da je jedna grupa Prvih nacija ili Aboridžina naselila ovu područje pre više hiljada godina. Dva 6000 godina stara ognjišta (kampova izgorelih u požaru), sa ostacima alatki i drugih upotrebnih predmeta, najraniji su dokazi o boravku ljudi na prostoru Forksa. Ove ognjišta otkrivene su na dubini od 6 m (20 ft) ispod površine zemlje.[24]

Takođe o boravku ljudi na prostoru Forksa, govore i brojni dokazi arheologa koji su, tri metra (10 stopa) ispod površine zemlje, otkrili 3000 godina stari kamp i trgovinski centar na severnoj obali reke Asinibojn.

Serija arheoloških iskopavanja sprovedena na prostoru Forksa, između 1989. i 1994. godine, dokazala su postojanje logora Aboridžina i drugih lovaca na bizone, u kome je cvetala trgovina krznom. Na osnovu artefakata (kostiju, kamenog alata, ognjišta, glinene keramike, harpuna, strelica napravljene od materijala donetog iz dalekih oblasti npr današnjeg Teksasa), otkrivenih na dubini od 6 m (20 ft), utvrđeno je da su na ovom prostoru postojali brojni kampovi, od vremena Aboridžina do vreme masovne trgovine krznom, kada su ovo mesto posećivale i brojne etničke grupe; Kri i Anišinabe (Ojibwa), Nakoda (Assiniboins) i Dakota.

Različiti stilovi i oblici oružja za lov i drugih alatki otkrivenih na ovom prostoru potvrđuju da su ljudi sa severa, iz ravnica, i planinskog zapada boravili u Forksu.[25] Ovi ljudi su direktni preci današnjih prvih naroda. Oni su imali mnogo različitih načina života, u zavisnosti od toga kako i šta su dobijali za život od zemljišta. Prerijski narodi lovili su bizone i ribu, i bavili se poljoprivredom; narodi u šumama oslnjali su se na lov museva (irvasa), ribe i branje divljeg pirinča; a narodi oko Great Lakes lovili su jelene i ribu.

Zahvaljujući Crvenoj i Asinibojn reci, ljudi sa prostora Forksa imali su mogućnost da ostvare trgovinu svojim lovačkim i drugim proizvodima sa drugim ljudskim zajednicama. Jedna od najvažnijih privrednih aktivnosti bila je i izrada keramičkih posuda (lonaca) od strane različitih grupa žena. Ovi lonci korišćeni su kao posude za skladištenje ili kuvanje. Koristeći se primerima različitih stilova keramike, koji su uvedeni pre 2000 godine, arheolozi su uspeli da identifikuje različite kulture. Najranija tehnika grnčarije bila je „namotavanje“ gline, dok su kasnije napravljene lonci bili poput tkanja torbe ili kalupa. Grnčarija do sada pronađeni u Forksu izrađena je primenom metode kalupa.

Kako su prva kukuruzna polja otkrivena u Lokportu (30 km severno od Forksa), može se pretpostaviti da su se i starosedeoci Forkasa bavili poljoprivredom. Na to upućuje i otkriće motike napravljene od kosti bizonovog ramena, na arheološkom lokalitetu Forks.[26]

Tokom vekova, promene u klimi rezultovale su različitim oblicima vegetacija i poplavama što je menjalo pejzaž forksa. Tako je jedna od njegovih karakteristika bila i pojava čestog plavljenja naselja i useva izlivenim vodama reke Asinibojn i Crvene reke. O tome postoje brojni dokazi (artefakti iz različitih perioda i kultura) na različitim dubinama ispod površine zemlje, u iskopanim kampovima po slojevima, pokrivenim blatom tokom različitim perioda poplava,

Takođe prema brojnim usmenim predanjima Aboridžina na prostoru Forksa održani su brojni mirovni sastanci nekoliko plemena, pre više od 500 godina, što potvrđuju i arheološki artefakti ostataka kampova iz perioda ovih sastanak koji su na osnovu radiokarbonskih ispitivanja datirana za 1285. godinu.

Kolonizacija Forksa od 1736 do 1880 uredi

 
Red River ili kolonija Crvene reke (1836)
 
Jedan od kanua Hudson’s Bay kompanije u trgovačkoj misiji na slici Frances Anne Hopkins (1838–1919)
 
Na prostoru Forksa u 18. i 19. veku trgovina se odvijala između Aboridžina i kompanije Hudson’s Bay

Između 1736. i 1760., dolazak evropskih trgovaca krznom promenio je zauvek život Prvih nacija na ovom prostoru. Nakota (Asinibojn) narod bio je prvi posrednik između drugih naroda tj. prvih starosedelačkih nacija i evropljana. Stanovnici Forksa koristili su reke da uspostave trgovinu sa engleskim i francuskim trgovačkim centrima koje su se nalazili i stotinama kilometara daleko.

Prvi Evropljani doplovili su 1736. godine, u kanuima rekom Asinibojn na prostor današnjeg Vinipega. Te godine podignuto je utvrđenje, Verendri Fort Ruž (na engleskom jeziku poznatije pod nazivom red fort), kao prvo, a nešto kasnije i jedno od mnogih utvrđenja i centara za trgovinu krznom i drugim potrepštinama u ovoj oblasti. Mada arheološki dokazi tek treba da budu pronađeni, na postojanje Verendri Fort Ruža, na ovom prostoru, od 1738. do 1749. godine, navode sačuvani arhivski zapisi njegovog osnovača Pjer Gotje de Varena (Pierre Gaultier de Varennes, sieur de La Vérendrye, 1685—1749) da je on bio negde u blizini Forksa, najverovatnije na prostoru današnje Union stanice u Vinipegu (engl. Winnipeg's Union Station).[27]

Pjer Gotje de Varen ne samo da je bio prvi Evropljanin, već ujedno i jedan od prvih koji je uspostavio kontakt sa predstavnicima Prve nacije, koja je boravila u Forksu. Dok je bio na obalama jezera Lake of the Woods 1737. godine, Pjer Gotje de Varene bio je pozvan od strane plemena Nakota (Asinibojn) da dođe u Forks. U svojim zapisima tada je naveo postojanje dva logora plemena Nakota na ušću dveju reke, ili Forksu. Kada se ponovo vratio tokom 1738., na ovom prostoru bili su prisutni i predstavnici plemena Kri. Ovaj prostor bio je poznata i kao Red River kolonija ili kolonija Crvene reke, koja je bila locirana na izvesnoj udaljenosti od Forks zbog njegovog značaja kao mesta okupljanja Aboridžina.

Tokom narednih godina Forks je postao administrativni centar zapada za trgovinu krznom. U tom cilju kompanija Hadsonovog zaliva (The Hudson’s Bay Company (HBC)) koja se bavila trgovinom krzna odlučila je da izgradi novo utvrđenje, pod nazivom Gornji Fort Gari (Upper Fort Garry), koji je bio opasan pet metara visokim kamenim zidovima. Utvrđenje je srušeno 1880. godine kako bi se omogućila dalja nzgradnja Main Strita.

Ova regija zbog svojih bogatih resursa: hrane (uključujući ribe, ptice i što je najvažnije, bizone), i transportnih puteva, duž velikih reka, postala je sve interisantnija oblast za trgovce i sve brojnije imigrante.

Prvo parobrodom, a potom i železnicom, na obale Forksa svakodnevno su stizali predmeti svakodnevne upotrebe; šećer, čaj, so, seme za setvu, bareli pića, hrana, mašine i delovi, medicinska oprema i lekovi, pa čak i građa, nameštaj i druga roba za opremanje kuća iz Engleske. Ali takođe i luksuzni predmeti; smotuljci fine tkanine, fensi haljine i lepa odela i šeširi, egzotični začini, i putnici iz celog sveta i biznismeni iz Sjedinjenih Američkih Država, koji su poslom dolaze u Red River

Između 1760. i 1821. godine, vođena je neprastana „borba“ između dve trgovačke firme; kompanije Hadsonovog zaliva i Severo Zapadne kompanije (Hudson's Bay Company i North West Company) koje su se međusobno žastoko takmičili za trgovinu krznom i drugim potrepštinama. Sukobi su prestali 1821. godine, kada su se suprotstavljene kompanije krznom ujedinile u jednu kompaniju Kompaniju Hadsonovog zaliva (Hudson's Bay Company.)

Trgovina krznom i sve češći putnici, trgovci i imigranti stupali su sve više u odnose sa ženama Prvih nacija ili Aboridžini naroda. Njihova deca postala su poznata kao Metisi - poseban kulturna grupa koja je kasnije toliko narasla da je postala važan deo demografije Manitobe danas.

Kada je Manitoba postala deo Kanade 1870. godine, imigracija iz istočnih delova Kanade, Evrope, Azije i Sjedinjenih Američkih Država povećana je dramatično, jer je bila podstaknuta plodnim zemljištem, obilnim žetvama i drugim prirodnim resursima. Neprestani priliv doseljenika, u drugoj polovini devetnaestog veka, sve više je brinuo Metise na „Red Riveru“, što je u jednom trenutku postalo razlog decenijske nesloge, i međusobne borbe su počele.

Nakon pobede nad Francuskom u Sedmogodišnjem ratu (na tlu Severne Amerike poznat i kao Francusko-indijanski rat 1756—63) Velika Britanija je 1763. osigurala trgovačku i političku prevlast nad ovom teritorijom. Evropljani su prve farme i naselja počeli da osnivaju 1812. severno od današnjeg grada Vinipega, što je dovelo do sukobe sa lokalnim Metisima.[28] Dana 19. juna 1816. u sukobu britanskih doseljenika i Metisa (poznatom i kao Bitka kod Seven Ouksa) poginuo je 21 kolonista (među kojima je bio i guverner oblasti) i jedan Metis.[29]

Imigranti su zauvek promeniti prirodu grada i zemljišta. Grad Vinipeg, sa svojim centralnim jezgrom na Forksu, sve do 1880. godine, bio je središte trgovine (izvoza) krznom da bi nakon priliva imigranata postao glavni trgovački centar za žitarice, proizvedene u preriji kandskog zapada i izvoznik poljoprivrednih proizvoda u druge oblasti Kanade i sveta.

Forks na ušću dveju reka, na karti Vinipega iz 1872.
 

Forks i železnica (1886—1923) uredi

Više od jednog veka područje Forksa bilo središte železničkih aktivnosti. Sve je počelo tokom 1888. godine, kada je Severna Pacifička i Železnica Manitobe osnovala terminal u Forksu, što je dovelo do masovnijeg priliva doseljenika vozom. Izgradnjom Junion stanice i High Line Main Track 1911. godine, Forks je postao nedostupan za većinu ljudi. Na hiljade metara železničkih šina i terminala i brojna skladišta i štale za konje izgrađene su na ovom prostoru s kraja 19. veka. Kada je 1901. godine Kanadska severna železnica (Canadian Northern Railway (CNoR)), stupila u partnerske odnose sa Grand Trunk Pacific Railway (GTPR), ona je preuzela ovaj prostor, i na njemu je još više intenzivirana izgradnja saobraćajnih i trgovačkih objekta, među kojima je i već navedena Junion železnička stanica izgrađena 1911. godine.

Panorama Forksa s početka 20. veka
 

Forks i imigracija (1870—1920) uredi

U kasnim 1800.tim godinama kanadska vlada započela je da aktivno promoviše imigraciju, i masovno naseljavanje gradova i izgradnju i razvoj železničkog saobraćaja preko prerija. Vinipeg je početkom 19. veka postao poznat kao „Kapija kanadskog Zapada“, u kome je Kanadska vlada 1872. godine podigla dva imigraciona objekta u Forksu, za smeštaj imigranata. U svakom od njih, bilo je uslova za smeštaj 400 do 500 ljudi. Oba objekta bila su namenjen za kratkoročne boravke ne više od nedelju dana. Zbog brojnih nedostataka, i prenatrpanosti u periodu od 1870. do 1880. godine ovi imigracionim objekti postali su zloglasni po svoje lošim uslovima života i sve većem broju alkoholičara i prostitutki. Barake su uklonjene tokom izgradnje železničkim objektima u kasnim 1880—im godinama.

Tako su sve brojniji imigranati svojim aktivnostima počeli da menjaju fizički i kulturni pejzaž grada Vinipega, ali i drugih oblasti u zapadnoj Kanadi.

Revitalizacija Forksa uredi

 
Današnji izgled Forksa, o čijoj revitalizaciji Forksa, postoje kontroverzna, kao i suprotstvaljenih viđenja o samom lokalitetu, o čemu se mnogo raspravljalo u javnosti i na mnogim „poprištima“ sučeljavanja mišljenja u Vinipegu i šire.

Na prostoru Forksa s kraja 20. veka, glavne aktivnosti odvijale su na kolosecima staničnim i u objektima Kanadske nacionalne železnice. Kako se tehnologija prevoza značajno promenila, železnički terminali i drugi prateći objekti i skladišta namnjeni železnici postali su suvišni. To je bila prilika da se ulaganjem, oko 3,5 miliona dolara, izvrši revitalizacija lokaliteta Forks i njegov prostor oplemeni drugim, kulturnim i turističkim, sadržajima.

Sporazumom iz 1986. godine doneta je odluka da se Forks pretvori u mesto od nacionalnog i istorijskiog značaja za Vinipeg, Manitobu i Kanadu. Lokalitet je iste godine predat u vlasništvo i na upravljalje Parkovima Kanade (novoosnovanoj Agenciji u Odeljenju za životnu sredinu). Zadatak Agencije bio je da ovaj lokalitet, od nacionalnog i istorijskog značaja:

...štiti i predstavlja njegovo prirodno i kulturno nasleđe od posebnog nacionalnog značaja za Kanadu, i podstiče javnost na razumevanje, uvažavanje i uživanje ovog prostora na načine koji obezbeđuje njegov ekološki i komemorativni integritet za sadašnje i buduće generacije

Inicijativa koja je pokrenuta sa tri nivoa; od strane gradske uprave Vinipega, pokrajinske vlade Manitobe i Kandske vlade, podržana je finansijskim sredstvima, uz pomoć kojih je Forks obnovljen i ponovo postao dostupan za javnu upotrebu.

Posle niza studija izvodljivosti i javnih konsultacija, 1987. godine osnovana je Korporacija za obnovu Forksa, od strane Vlade Kanade, Manitobe i Grada Vinnipeg sa zadatkom da stvore:

... posebane i različite prostore, za celogodišnje okupljanje i rekreativna aktivnosti na raskrsnici Crvene i Asinbion reke, kroz pristup različito namenjenim sadržajima, uključujući rekreativne, istorijske, kulturne, stambene i institucionalne koji podržavaju i njihovu komercijalnu upotrebu.

Godine 1988: sporazum koji je potpisan sa kanadskom nacionalnom železnicom (Canadian National Railway), ona je predala većinu svog zemljišta na Forksu u zamenu za gotovinu i poslovne zgrada u Vankuveru, što je otvorilo put ka zaposedanju i izgradnji i revitalizaciji železničkih objekata na Forksu u druge sadržaje.

U leto 1989. godine Forks je pod nazivom The Forks National Historic Site of Canada zvanično otvoren. Od tog vremena on je prerastao u duhovni centar grada Vinipega, na koji su njegovi građani danas izuzetno ponosni.

Suprotstavljeni stavovi o revitalizaciji Forksa

Revitalizacija Forksa, međutim nije prošla bez kontroverzi, kao i suprotstvaljenih viđenja o samom lokalitetu, o čemu se mnogo raspravljalo u javnosti i na mnogim „poprištima“ sučeljavanja mišljenja. Postizanje prave ravnoteže bio je težak zadatak. Međutim jedna stvar je sigurna: javna rasprava je bila od velikog zanačaja a u uvek će biti prisutna, kad god se menja nešto na ovom lokalitetu, kao dobar putokaz stalnih inovativnih ideja ili ispravljajućih kritika za moguće grešake upravitelja Forksa.

Panorama Forksa na početku 21. veka
 

Forks danas uredi

Danas, kao deo centralnog jezgra grada Vinipega, Forks je „zelena oaza“ i javni prostor gde se ljudi masovno okupljaju na kulturnim događajima, proslavama, rekreaciji.. i slično kao i prvi Aboridžini, na druženjima jedni sa drugima.

Forks je zapravo jedan veliki parkovski prostor, na kome su razmešteni revitalizovani istorijski objekti, novoizgrađene zgrade, muzeji, hotel, skejtbord park, rečna luka, a zimi i klizalište na ušću zaleđenih reka. On njegovim posetiocima, koji prelaze broj od preko četiri miliona svake godine, tokom svih 365 dana, na otvorenom i zatvorenom prostoru pruža bezbroj atrakcija, kulturnih, estetskih i rekreativnih sadržaja. Forks danas, jedna je od turističkih atrakcija koja je po svom značaju na prvom mestu u Vinipegu, glavnom gradu kanadske pokrajine Manitoba

Forks Market uredi

U dve originalne zgrade železničke kompanije izgrađene početkom 1900, sa tezgama u dvorišnom prostoru međusobno povezanim mostovima smešten je Forks Market, nezaboravno iskustvo za kupovinu i ishranu u Vinnipegu. U ponudi Marketa je mnoštvo prodavnica sa širokim spektar specijalno dizajniranih predmeta i suvenira. Tu se nalazi pijaca sveže hrane i brojni objekti brze hrane koji nude široki asortiman od gurmanskih sireva do mesa organskog peciva i vina. U objektima marketa kupci takođe mogu naći mnoge predmete i potrepštine, počev od cigara i aromaterapijskih proizvoda do zanatski izrađenih predmeta i umetničkih dela oko 300 lokalnih i kanadskih zanatlija.

 
Forks Market, spolja
 
Forks Market, unutrašnjost

Džonston terminal uredi

U četvorospratnoj zgradi koja je nekada bila hladnjača železničkog skladišta, nalazi se Džonston terminal, danas dom za različite, jedinstvene i specijalizovane butike i prodavnica, kancelarije, pabove, kafee i veliki udoban, lokal restoranskog tipa.

 
Džonston terminal

Kanadski muzej ljudskih prava uredi

Glavni članak: Kanadski muzej ljudskih prava
 
Kanadski muzej ljudskih prava

Kanadski muzej ljudskih prava prvi je i jedini muzej te vrste u celosti posvećen evoluciji, istraživanju, razumevanju, edukaciji i promociji dijaloga i razmišljanja o ljudskim pravima. Muzej je na neobičan način svečano otvoren 19. septembra 2014. godine kada su umesto presecanja vrpce u veliki „medaljon“ na ulazu u muzej položena četiri kamena sa četiri različita kraja Kanade uključujući i jednu od tri polarne teritorije Nunavut koju nastanjuju Inuiti (Eskimi).

Kanadski muzej ljudskih prava prva je nacionalna muzejska institucija locirana van kanadske prestonice Otave i prvi novi nacionalni muzej izgrađen u Kanadi od 1967. godine.[30]

Na preko 500 šipova počiva građevina ukupne površine 24.155 m² (što je jednako površini četiri kanadska fudbalska terena), uključujući i izložbeni prostor na 4.366 m². Fasadu muzeja prekriva 1.200 zastakljenih delova, ispod kojih je ugrađeno oko 35.000 tona betona ( što je jednako težini oko 3.000 slonova).[31]

U okviru muzeja centralno mesto zauzima izložbena postavka o holokaustu, u galeriji pod nazivom „Teatar razbijenog stakla“. Ovaj muzejski prostor okružen staklom simbolizuje „laku lomljivost poput stakla“ slobodu ljudskih prava.   Posebna galerija posvećena je genocidima koje Kanada priznaje kao najteže oblike povrede ljudskih prava: u Jermeniji (turski zločini), Ukrajini (smrt miliona ljudi od gladi u staljinističkom režimu), Ruandi i Srebrnici.[32]

„Manitoba“ Pozorište za mlade uredi

Pozorište za mlade u Forksu, nacionalno je priznati profesionalni teatar posvećen i namenjen isključivo mlađoj pozorišnoj publici. Teatar, koji tokom cele godine ima uzbudljivu pozorišnu sezonu sa velikim brojem predstava, ujedno je i dom izvanredanih pozorišnih škola i dramskih ekipa.

 
Dečji muzej
 
Pozorište za mlade

Dečji muzej uredi

Glavni članak: Dečji muzej u Manitobi

Dečji muzej, smešten je u obnovljenoj i dograđenoj najstarijoj i jedinoj sačuvanoj železničkoj radionici u Manitobi, iz 1889. godine. On u svom programu ima dvanaest stalnih galerije i kreativnih radionica za igru i učenje dece.

Posetioci muzeja mogu da se kreću po autentičnom brodu, dizel lokomotivi iz 1952. i putničkom vozu iz 1920. godine, testiraju svoju percepciju u velikom tunelu za iluzije, vrši eksperimente sa vodom u specijalnoj laboratoriji i još mnogo toga.

U muzeju postoji i poseban prostor, „Tot Spot“ namenjen potrebama najmlađih posetilaca Muzeja. Tokom praznika, u muzeju deca sa svojim roditeljima mogu prošetati i kroz zemlju bajki u „Iton selu“ (Eaton’s Santa’s Village). Pored navedenog u muzeju se održavaju i brojni javni programi, radionice i drugi posebni događaji.

Sa inovativnim putujućim izložbama i raznim programima, radionicama i posebnim događajima, Dečji muzej u forksu odlično je mesto za zabavu i edukaciju cele porodice.[33]

Prerijski vrt uredi

Između dva tržna centra u Forksu, nalazi se prirodni ili divlji vrt na kome je iz prerije preneto i zasanjeno preko 10.000 vrsta biljaka. O ovog broja preko 150 su autohtone biljne vrste Kanade, uključujući tu i 38 vrsta prerijskim biljaka kao što su; prerijski ljutić (Pulsatilla patens)', perunika ili šavran (Dietes iridioides), usnatica (Monarda fistulosa), ljubičaste prerijska detelina, i divlje kolumbine (Aquilegia canadensis).

Prerijski vrt u Forksu sa preko 10.000 vrsta biljaka
 
 

Istorijska luka uredi

Istorijska luka u Forksu razmeštena je duž obale reke Asinibojn. Ona danas, sa svojim turističkim i rekreativnim sadržajima, nastavlja tradiciju nekada važne rečne luke preko koje su prvo kanuima a kasnije i parobrodima iz Forksa odvožena krzna, a potom dovožena razna roba iz više stotina kilometara udaljenih područja Kande, ali i iz Engleske Francuske.[34]

Danas ova istorijska luka nudi svoje dokove za pristajanje privatnih sportskih čamaci i čamaca za iznajmljivanje, kao i pristup manjih turističkih brodova namenjenih razgledanju Vinipega duž obala Crvene i Asinibojn reke.

Za vreme visokog vodostaja Crvene i Asinibojn reke i poplava, luka je nedostupna za sva vrste plovila i sportske aktivnosti na reci, a rečne brodovi u tom periodu ne pružaju svoje usluge turistima.

Istorijska luka u Forksu 1870. i 2014.
 
 

Most Rijelovo šetalište uredi

 
Mostovi Provenčer bridž i Rijelovo šetalište
Glavni članak: Most Rijelovo šetalište u Vinipegu

Most Rijelovo šetalište (engl. Esplanade Riel) je pešački viseći most i jedna od turističkih atrakcija Forksa. Nazvan je po Metisu, Luju Rijelu, koji je bio na čelu lokalne privremene vlada Metisa u Vinipegu u periodu od 1869. do 1870. godine.[35] Ovaj viseći pešački most, sa kosim bočnim stubom, proteže se preko Crvene reke i povezuje centrlni deo grada Vinipeg sa francuskim kvartom Sveti Bonifatije Saint-Boniface. On je uparen sa mostom za drumski saobraćaj, sa četiri kolovozne trake, pod nazivom Provencher Paired Bridges, na istoj lokaciji.[36]

Ovaj most u Forksu zamišljen je, da zameni 85 godini stari most most, i postane jedno od mesta okupljanja za stanovnike dva značajna gradska naselja Forks i Sveti Bonifatije Saint-Boniface koja se nalaze na suprotnim stranama Crvene reke, i unapredi turizam i kulturno i ekonomsku poveže ova dva istorijska kvarta Vinipega, engleski i francuski.

Jedna od jedinstvenih karakteristika Rijelovog pešačkog mosta, uključuje dobro arhitektonski ukomponavanu kulu od prednapregnutog betona sa polukružnim platoom u podnožju tornja, koji obezbeđuje prostor za komercijalne aktivnosti i restoran. Ovaj „dodatak“ na mostu je nešto potpuno novo za mostove u Severnoj Americi.[37]

Gradnja mosta započela je 2003. godine, a svečano je otvoren u leto 2004. godine.

Napomene uredi

  1. ^ Politički termin koji se odnosi na sva kanadska domorodačka plemena (narode) koji ne pripadaju grupi Eskimi i Meiti.[1]
  2. ^ Termin, Aboridžina narod ne koristi se izvan Kanade.
  3. ^ Izraz Indijanac, verovatno je osmislio Kristifor Kolumbo, koji je mislio da je na svom putu oko zemlje došao u Aziju, a u stvari, on je stigao do Kariba

Vidi još uredi

Izvori uredi

  1. ^ „Canada's System of Justice Rights and Freedoms in Canada”. Department of Justice Canada. 31. 7. 2009. Arhivirano iz originala 05. 04. 2012. g. Pristupljeno 6. 10. 2009. 
  2. ^ „Heritage Beneath Your Feet Brochure” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 06. 03. 2016. g. Pristupljeno 18. 06. 2015. 
  3. ^ „A Walk Through the Site”. The Forks National Historic Site of Canada. Parks Canada. 22. 6. 2009. Arhivirano iz originala 18. 06. 2015. g. Pristupljeno 18. jun 2015. 
  4. ^ Perkins S (2002).Once Upon a Lake. Science News 162 (18): 283–284.
  5. ^ The Glacial Lake Agassiz, Monographs of the United States Geological Survey, Volume XXV; Warren Upham; Government Printing Office, Washington; 1895; Chapter II
  6. ^ Fisher, Timothy G. (March 2003). Chronology of glacial Lake Agassiz meltwater routed to the Gulf of Mexico [1] Quaternary Research (Academic Press) 59 (2): 271–76. . doi:10.1016/S0033-5894(03)00011-5.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć). Retrieved 2015-06-20.
  7. ^ Pettipas, Leo, 1996:43, Aboriginal Migrations: A History of Movements in Southern Manitoba. Manitoba Museum of Man and Nature, Winnipeg.
  8. ^ Ritchie, JC (2004). Post-Glacial Vegetation of Canada. — Cambridge University Press. str. 25. ISBN 978-0-521-54409-2. 
  9. ^ Behm, Jeffery A., 1997:24, Prehistoric Technology. The Wisconsin Archeologist 78(1/2):21-46.
  10. ^ H.A. Dempsey, Indian Tribes of Alberta (1978)
  11. ^ P. Drucker, Indians of the Northwest Coast (1955)
  12. ^ W. Duff, The Indian History of British Columbia (1964)
  13. ^ L.M. and J.R. Hanks, Tribe Under Trust: A Study of the Blackfoot Reserve of Alberta (1950)
  14. ^ H.B. Hawthorn et al, The Indians of British Columbia (1958)
  15. ^ D. Jenness, The Indians of Canada (1932)
  16. ^ T. McFeat, ed, Indians of the North Pacific Coast (1966)
  17. ^ D.G. Mandelbaum, The Plains Cree (1979)
  18. ^ R.B. Morrison and C.R. Wilson, The Native Peoples: The Canadian Experience (1987)
  19. ^ A. Ray, Indians in the Fur Trade (1974)
  20. ^ Michael Asch, Home and Native Land (1984)
  21. ^ Noel Dyck, Indigenous Peoples and the Nation-State (1985)
  22. ^ G. Manuel and M. Posluns, The Fourth World: An Indian Reality (1974).
  23. ^ V.F. Ray, Cultural Relations in the Plateau of Northwestern America (1939)
  24. ^ The Forks National Historic Site of Canada, History The Forks of The Red and Assiniboine Rivers Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. jun 2015)
  25. ^ The Forks, History Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. jun 2015) na www.theforks.com
  26. ^ Flynn, Catherine; Syms, E. Leigh. Manitoba's First Farmers. Manitoba History. Spring 1996;(31):n.p.
  27. ^ The Vérendryes and Their Successors, 1727-1760
  28. ^ Douglas, Thomas (2000). Ramsay Cook, ur. Dictionary of Canadian Biography. 5. University of Toronto/Université Laval. str. 264—269.
  29. ^ Martin, Joseph E The 150th Anniversary of Seven Oaks // MHS Transactions. — Manitoba Historical Society, 1965. — V. 3. — № 22. — S. n.p.
  30. ^ "Backgrounder: Canadian Museum for Human Rights," Office of the Prime Minister, Government of Canada, 19 December 2008 http://pm.gc.ca/eng/media.asp?id=2355 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (31. mart 2010)
  31. ^ Canadian Museum for Human Rights, Store Wnnipeg free press.com, photo-details
  32. ^ Canadian Museum for Human Rights opening marked by music, speeches and protests: Demonstrators call for attention to First Nations issues and the Palestinian struggle, CBC News, 19 September 2014
  33. ^ Children’s Museum, Visitor Information Brochure (PDF)
  34. ^ A unique way to travel in Winnipeg, The River Spirit(2008) [2]
  35. ^ Flanagan, Thomas. Louis Riel: Icon of the Left, Transactions of the Royal Society of Canada (1986), Vol 1. str. 219–228.
  36. ^ „Esplanade Riel Pedestrian Bridge”. Tourism Winnipeg. Arhivirano iz originala 22. 03. 2016. g. Pristupljeno 29. 3. 2016. 
  37. ^ „Crossing the Red River — Tait had a new steam ferry built to link Winnipeg and St. Boniface | Winnipeg Real Estate News”. web.archive.org. 2019-04-13. Arhivirano iz originala 13. 04. 2019. g. Pristupljeno 2022-11-10. 

Literatura uredi

  • Ritchie, JC (2004). Post-Glacial Vegetation of Canada. — Cambridge University Press. str. 25. ISBN 978-0-521-54409-2. 

Spoljašnje veze uredi

 
Forks na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Форкс_(Винипег)&oldid=27037077”