Fridensrajh Hundertvaser
Fridensrajh Hundertvaser (nem. Friedensreich Regentag Dunkelbunt Hundertwasser; rođen kao Friedrich Stowasser; 15. decembar 1928, Beč — 19. februar 2000, brod Kvin Elizabet 2) bio je austrijski umetnik.
| Fridensrajh Hundertvaser | |
|---|---|
 Hundertvaser 1998. godine na Novom Zelandu | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 15. decembar 1928. |
| Mesto rođenja | Beč, Austrija |
| Datum smrti | 19. februar 2000. (71 god.) |
| Mesto smrti | brod Kvin Elizabet 2, |
Biografija uredi
Hundertvaser je rođen pod imenom Fridrih Stovaser. Bio je jedinac iz mešovitog braka. Nakon što mu je otac preminuo 1929. godine, kad je imao samo godinu dana, u holokaustu su mu stradali svi rođaci s majčine strane. Njega i majku Elsu od smrti u ratu spasilo je samo očevo poreklo i činjenica da je služio u austrijskoj vojsci.
Sa samo pet godina počinje otkrivati umetnost i radi prve crteže. Godine 1936. upisuje se u Montesori školu, ali je napušta nakon godine dana zbog finansijskih problema. U školi uočavaju njegov neobični smisao za boje i oblike. Godine 1948. upisuje Akademiju likovnih umetnosti u Beču, u klasi Robina Hristiana Andrersena. Nakon što je prikupio osnovna znanja o proporcijama tela, crtanju akta i kopiranju iz prirode, napušta akademiju jer smatra da mu ona više ništa ne može ponuditi.
Ubrzo posjećuje izložbu Egona Šilea, čiji je rad imao veliki uticaj na njega, za razliku od formalnog obrazovanja i tu ga impresioniraju boje, kao i živost i humanost građevina koje prikazuje na slikama. Takođe ga fasciniraju dela Valtera Kampmana i njegovo prikazivanje stabala kao da su ljudska bića. Ova dva slikara imala su podjednaki uticaj na Hundertvasera kao i veliki majstori poput Paula Klea i Gustava Klimta.
Godine 1949. putuje u Italiju a zatim odlazi u Pariz, gde ostaje kroz 1950. godinu. Odlazak u Pariz bio je presudan i snažno je uticao na njegov život i rad.
Postao je svetski poznat već od kasnih 60-ih godina, jer nakon boravka u Parizu slede neprestane izložbe, predavanja i performansi.
Od vremena kada je naslikao svoju prvu spiralu, 1953. godine u ateljeu svoga prijatelja Renea Broa, Hundertvaser je učvrstio svoju viziju sveta i svoj odnos prema spoljašnjoj stvarnosti. Bio je to odnos osmišljen kao osmoza, postepeni prelaz koji sledi nivoe svesti, a u svojem je središtu uvek imao svoje „ja“. Slikarski simbol spirale predstavlja biološku metaforu. Ravne linije nazivao je „đavoljim oruđem“. Svoju umetničku teoriju nazvao je „transautomatizam“, a bila je zasnovana na nadrealističkom automatizmu, ali se fokusirala na iskustvo gledaoca.
Ime uredi
Mnogo je puta menjao svoje ime. Prvi put menja prezime iz Stovaser u Hundertvaser –sto voda. U vodi vidi utočište, mesto na koje uvek može pobeći. Dok je 1961. živeo u Japanu promenio je ime iz Friedrih u Friderih, zatim u Fridereih, te na kraju u Fridensreih, a često se nazivao i gospodin Regentag ili kapetan Regentag po svom jedrenjaku. Brod je nazvao Regentag, odnosno - kišni dan, zbog lepote boja koje se mogu videti u kiši i jer su kišni dani jedini dani kad može raditi, kad je sretan. Na kraju je dodao još jedno ime, Dunkelbunt – tamno-šaren. Rekao je da ima toliko imena jer on u sebi nosi više osoba — slikara, arhitekta...
Delo uredi
Bavio se slikarstvom, skulpturom, arhitekturom, kao i uređivanjem fasada, dizajnom poštanskih markica, plakata, odeće i zastava. Bio je veliki borac za očuvanje prirode, što je pokazivao i kroz svoje radove. Protivnik pravih linija ("Ljudi, kao i sva živa bića, sagrađeni su od ćelija. Ako ćelije uoče nešto što nije organska forma odašilju alarmantne signale mozgu, što izaziva razna oboljenja, uključujući i ona kancerogena. Prava linija potpuno je strana ljudskom rodu, suprotnost životu i svemu što postoji. Ona je fikcija na kojoj se temelji naša civilizacija. Pojavila se kod ljudskog roda sa ciglom i modularnom konstrukcijom, a njena krajnja posledica su moderna arhitektura i dizajn."), u svojim radovima koristio je jarke boje, organske forme.
Na modelu "Highrise Meadow House", u Beču, Hundertvaser je ukazao na mogućnosti uzgajanja biljaka i drveća u samom središtu grada. Isticao je kako je gradnja takvih kuća jeftinija nego što se čini, a osnovni cilj su sreća i zadovoljstvo onih koji u njoj žive. Model se sastojao od tri betonska bloka, naravno kružna, s međusobno različitim i nesimetrično postavljenim prozorima na betonskim stubovima. Na ravnim krovovima tako odvojenih spratova zasađeni su trava, cveće i drveće, a krave su se liftovima dovozile na takve zelene površine. Zu bi se odlagala zemlja iz organskih toaleta (još jedan njegov izum) i na njoj bi mogle da se odgajaju različite vrste voća i povrća. Ujedno bi se takvom konstrukcijom rešio i odvod jer bi se iskorišćena voda crpila na vrh, pa bi se spiralnim kanalima spuštala niz građevinu i pritom pročišćavala. Da ideja nije toliko suluda i nemoguća najbolje svedoči nekoliko Hundertvaserovih realizovanih projekata, kao što je Dečji centar u Hederhajmu, koji je sagradio Alfred Schmid prema slikarevim zamislima 1988. godine.
