Furlanija-Julijska krajina
Autonomna regija Furlanija-Julijska krajina (ital. Friuli-Venezia Giulia, furl. Friûl-Vignesie Julie, sloven. Furlanija-Julijska krajina, nem. Friaul-Julisch Venetien) je jedna od 20 pokrajina Italije i jedna od 5 autonomnih oblasti sa specijalnim statusom. Glavni grad pokrajine je grad Trst, a drugi po veličini i značaju Udine.
| Furlanija-Julijska krajina Friuli-Venezia Giulia (italijanski) Friûl-Vignesie Julie (furlanski) Furlanija-Julijska krajina (slovenački) Friaul-Julisch Venetien (nemački) Friul-Venèxia Jułia (venecijanski) | |
|---|---|
 | |
 | |
| Država |  Italija |
| Admin. centar | Trst |
| Službeni jezik | furlanski, slovenački, nemački, venecijanski, Italijanski |
| Predsednik | Renco Tondo |
| Površina | 7.845 km2 |
| — broj st. | 1.207.087 |
| — gustina st. | 153,87 st./km2 |
| Zvanični veb-sajt | |
Pokrajina Furlanija-Julijska krajina spada u one saobraćajno važne oblasti Evrope, gde se Apeninsko poluostrvo vezuje za istočnu i srednju Evropu. Tu su i veoma jasno izraženi i uticaji sa Severa i Istoka, koji ovom delu Italije daju niz posebnosti.
Položaj uredi
Furlanija-Julijska krajina je krajnje severoistočnija pokrajina Italije, granična ka Sloveniji na istoku i ka Austriji na severu. Sa zapadu se nalazi italijanska pokrajina Veneto, a južno se Jadransko more.
Kao što postoji u nazivu pokrajina se sastoji iz dve istorijske oblasti:
- Furlanija ili Frijuli, zapadna oblast u sklopu Padske nizije i naseljena uglavnom italijanskim stanovništvom;
- Julijska krajina, istočna oblast naslonjena na Dinarske planine i naseljena mešanim stanovništvom (Italijani, Slovenci, Nemci);
Prirodne odlike uredi
Površina pokrajine je 7.856 km² i po ovome je Furlanija-Julijska krajina jedna od najmanjih italijanskih pokrajina.
Reljef uredi
U okviru Furlanije-Julijske krajine razlikuje se nekoliko prirodnih celina u pravcu jug - sever. Južni deo je ravničarsko područje uz severnu obalu Jadranskog mora. To je krajnje istočni deo Padske nizije. Ovaj deo zauzima 38% površine pokrajine i tu se gaje žita i povrće. Srednja celina je brežuljkasto-brdska sa vinogradima i voćnjacima. Ovaj deo zauzima 19% površine pokrajine. Severni deo je planinski u okviru sistema Alpa sa niz gusto naseljenih dolina. Sasvim mali deo na istoku je u sistemu Dinarida sa izraženim kraškim oblicima reljefa. Ovaj deo zauzima 43% površine pokrajine. To je stočarsko područje, jedino su u dolinama su razvijene ostale kulture.
Klima uredi
Klima u pokrajini Furlanija-Julijska krajina je izmenjeno sredozemna klima sa značajnih uticajem sa kontinetalnog Severa. Stoga su zime oštrije, a leta blaža nego u drugim delovima Italije. Ovaj sudar klima očitava se i u veoma jakim vetrovima.
Vode uredi
Južna granica pokrajine je severna obala Jadranskog mora, koja je ovde dosta močvarna i teško pristupačna. Glavne reke su meridijanskog pravca i teku sa Alpa ka Jadranskom moru. Najvažnija i središnje postavljena reka je Taljamento, a na istoku se nalazi donji deo toka Soče. Reke imaju značajan pad i nove velike naplavine u donji deo svog sliva.
Upravna podela uredi
Furlanija-Julijska krajina je podijeljena u 4 okruga, odn. provincije sa istoimenim gradovima kao upravnim središtima:
Stanovništvo uredi
Danas Furlanija-Julijska krajina ima oko 1,2 miliona stanovnika. Poslednjih stotinak godina broj stanovnika se gotovo nije promenio čemu je verovatno glavni uzrok bio periferan položaj pokrajine u okviru države.
Gustina Naseljenosti je oko 160 st./km², što je manje od državnog proseka (200 st./km²). Ravničarski deo pokrajine je znatno gušće naseljen nego severno, alpsko područje. Posebno je oblast Trsta gusto naseljena.
Etnička slika pokrajine je značajno drugačija nego u slučaju drugih italijanskih pokrajina. Tako u pokrajini dominira italijansko stanovništvo, ali sa frijulskim jezikom kao maternjim. U delovima do Slovenije živi slovenačka nacionalna manjina, a u delu do Austrije nemačka. Uticaj pograničnog karaktera pokrajine ogleda se i u velikom udelu stanovništva sa privremenim boravkom (6,7%).
Galerija uredi
-
Alpski deo pokrajine -
Kraško jezero Doberdob na istoku pokrajine -
Ostrvo Barbana u Gradeškoj laguni -
-
-
-
-
