Hampi
Hampi (kanada: ಹಂಪೆ) je naselje unutar ruševina stare indijske prestonice Vijayanagare, na severu današnje indijske države Karnataka. Hampi se nalazi na obalama reke Tungabadre, oko 74 km od grada Belaryja i 353 km od Bangalorea. Ime mu potiče od anglizma starog naziva reke Tungabadre, Pampa, koji je kanada jeziku: Hampa.
| Hampi | |
|---|---|
 | |
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Grupa spomenika u Hampiju |
| Mesto | Indija |
| Koordinate | 15° 20′ 04″ S; 76° 27′ 44″ I / 15.334547° S; 76.462162° I |
| Površina | 418.724, 1.945.362 ha (4,50711×1010, 2,093970×1011 sq ft) |
| Uključuje |
|
| Kriterijum | Kulturno dobro: i, iii, iv |
| Upis | 1986. (10. sednica) |
| Ugroženost | 1999  –2006 |
| Veb-sajt | http://whc.unesco.org/en/list/241 |
Hampi je u 15. i 16. veku bio prestonicom Vijayanagara Carstva (1336—1565), središte trgovine, vere i kulture, i najveći grad u Indiji s velikim brojem znamenitih građevina. Zbog toga su Spomenici Hampija upisani na UNESKO-v Spisak mesta Svetske baštine u Aziji i Australaziji 1986. godine.
Istorija uredi
Hampi je u prvom veku bio mesto gde se razvilo staro kraljevstvo Kiškinda, koje se u epu Ramajana spominje kao Kraljevstvo (majmuna) Vanara,[1] mesto gde je bog Rama susreo Hanumana i ubio Vali u zamenu za pomoć od Sugreeva.[2]
Hampi je u 14. veku postao središtem moćnog Vijayanagara Carstva (1336—1565), zbog lako odbranjivog položaja okruženog s tri planine i velike reke s četvrte strane. Pod upravom gurua Vidyaranya, Hampi, tada poznat kao Vijayanagara, postao je najveći indijski grad i središte trgovaca iz celoga sveta koji su kupovali lokalne začine i pamuk. Rubini, dijamanti i drugo drago kamenje su naveliko prodavali ulični trgovci, a zlato i srebro su bili važeća valuta.[3] Pretpostavlja se da je u 15. veku grad Hampi bio drugi po veličini na svetu s oko pola miliona stanovnika.[4] Grad je bio i važno versko i kulturno središte sa stotinama hramova i javnim festivalima i proslavama na ulicama i velikom broju pesnika, kao što su Šri Purandara Dasa i Tenali Rama.
Tokom ovog razdoblja Hampi se često sukobljavao s muslimanskim kraljevstvima u severnom Dekanu (Bidar, Bijapur, Golkonda, Ahmednagar i Berar). Islamska konfederacija Dekana osvojila grad 1565. godine i pustošila ga sledećih 6 meseci. Hramovi su uništeni, pijace opljačkane opljačkane i zlatno doba Hampija je okončano. Uprkos pokušajima da se sačuva Carstvo, Hampi nije obnovljen i nikada više nije bio naseljen.
Njegove građevine se smatraju izvrsnom hinduističkom arhitekturom južne Indije, ali sa snažnim uticajima islamske arhitekture sa severa. Arheološko društvo Indije još uvek vrši iskopavanja u ovom području, redovno otrkivajući nove arheološke predmete i hramove. Danas pojačano iskopavanje gvozdene rude preti arheološkim lokalitetima, kao i planirana izgradnja brane na reci Tungabadra.
-
Lotus Mahal u kompleksu Zenana -
Stepenasta cisterna pored Podzemnog hrama -
Štale slonova -
Starac ispred ulaza u hram Vitala -
Kamena kola -
Lakšmi Narasima -
-
-
Izvori uredi
- ^ Pilgrimage India Preuzeto 13. juna 2011.
- ^ Hampi u Ramajani Preuzeto 15. juna 2011.
- ^ Povijest Hampija: Vijayanagara Preuzeto 15. juna 2011.
- ^ Gradovi po veličini 1500. god. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. jun 2011) Preuzeto 15. juna 2011.
Literatura uredi
- Doniger, Wendy (2010). The Hindus, An Alternative History. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-995334-7 Proverite vrednost parametra
|isbn=: checksum (pomoć)..