Hadži Prodan Gligorijević
Prodan Gligorijević, poznat kao Hadži Prodan (Nevade kod Takova, oko 1760. — oko 1825) bio je vojvoda Prvog srpskog ustanka, Srpske revolucije, Grčkog rata za nezavisnost protiv Osmanskog carstva. Vodio je pobunu 1814. pod nazivom Hadži Prodanova buna,[1] koja je inicirala Drugi srpski ustanak.
| Hadži Prodan Gligorijević | |
|---|---|
 Ilustracija iz Ilustrovane istorije srpskog naroda Koste Mandrovića | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1760. |
| Mesto rođenja | Nevade kod Takova, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 1825. (64/65 god.) |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1806—1825. |
| Učešće u ratovima | spisak
|
Biografija uredi
Prodan Gligorijević je bio vojvoda iz Prvog srpskog ustanka. Učestvovao je i istakao se u borbama 1806. godine, kada je i postao vojvoda. Epitet hadži, proizlazi iz počasne titule, koja se davala hrišćanima koji završe hodočašće u Svetoj Zemlji (Jerusalimu).[2] Učestvovao je u bitkama kod Sjenice, Nove Varoši, Prijepolja, Bijelog Polja i Suvodola (1809). Predvodio je odred od 700 ustanika koje je Karađorđe poslao u Vasojeviće, ali je ova ekspedicija propala jer je krenula suviše brzo, bez odgovarajućih priprema. Posle propasti ustanka održao se sa svojim odredom još oko mesec dana u Mučnju.[1] Predao se Turcima i naselio u manastir Trnavu kod Čačka.
Kako su obnovljeni turski zulumi, stavio se na čelo pobune u požeškoj nahiji. Njegov nedovoljno pripremljeni ustanak protiv Turaka (Hadži Prodanova buna) 1814. godine u čačanskom kraju je bio brzo ugušen.[3] On je pobegao prvo u Austriju, zatim u Vlašku, gdje je 1821. godine učestvovao u grčkom ustanku protiv Turaka.[4]
Kako se nakon poraza od Turaka Prodan sklonio jedno vreme i u Vasojeviće, po njemu je dobio ime jedan kraj u kojem je živeo, na gori Previji, ispod Jerinje-glave, naspram Andrijevice.[5] Po njemu je u Beogradu nazvana Ulica Hadži Prodanova.[6]
Reference uredi
- ^ a b „Znameniti Srbi 19-og veka”. str. 98—99. Arhivirano iz originala 8. 5. 2014. g. Pristupljeno 8. 5. 2014.
- ^ „Jerusalem and Ancient Temples (in Greek)”. apologitis.com. Arhivirano iz originala 13. 3. 2013. g. Pristupljeno 4. 5. 2010.
- ^ „Hadži Prodan”. Srpski legat. Pristupljeno 24. 1. 2020.
- ^ Kapela Svete Petke i crkva Ružica. Beograd: Izdavački fond Srpske pravoslavne crkve Arhiepiskopije beogradsko-karlovačke. 2010. str. 93—95.
- ^ Rovinski 1998, str. 63.
- ^ „Hadži Prodan Gligorijević”. Srpska enciklopedija (na jeziku: srpski). 2017-06-02. Pristupljeno 28. 1. 2023.
Literatura uredi
- Apolonovič Rovinski, Pavel (1998). Etnografija Crne Gore, tom II. CID - Podgorica.
Spoljašnje veze uredi
- Hadži Prodan Gligorijević vojvoda Starog Vlaha
- Hadži Prodanova buna Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. mart 2012)
