Holter EKG
Holter EKG, holter monitoring, EKG holter, dinamička elektrokardiografija posebana je neinvazivna dijagnostička metoda u kardiologiji za registraciju elektrokardiograma (EKG) i praćenja rada srca u dužem vremenskom periodu. U toku dužeg vremenskog perioda, najčešće u vremenu od 24 do 48 časa a prema potrebi i 5-7 dana, uz pomoć, malog prenosnog aparata (holter EKG), koji sa sobom nosi pacijent u toku dnevno-noćnih aktivnosti, lekar stiče objektivni uvid u stanje srčanog mišića i njegov rad, u realnom životu, za vreme obavljanja pacijentovih svakodnevnih aktivnosti.
 Holter (rekorder) događaja (princip rada) |
Metoda može biti od izuzetne koristi kod utvrđivanje određenih srčanih poremećaja i u određivanju daljeg ispitivanja ili lečenja. Osim kod bolesnika, holter monitoring se može primeniti i u selekciji ljudstva za specijalne dužnosti (npr piloti, kosmonauti, ronioci itd) ali i u oblasti naučnositraživačkog rada.
Istorijat uredi
Holter EKG aparat nazvan je po dr Normanu J. Holteru (engl. Norman J Holter), izumitelju monitoringa srca 1949. Nakon brojnih istraživanja i usavršavanja klinička upotreba u neinvazivnoj dijagnostici, ovog prenosnog EKG uređaja počela je tokom 1960.[1]
Stariji (glomazni) holter uređaj koristio je magnetne trake (magnetofonske trake) ili standardne C-120, audio kasete, a zapis se beležio brzinom od 2 mm/sek. Zbog ograničenih mogućnosti magnetnih traka i kaseta (mali kapacitet memorisanja podataka)i izvora napajanja strujom (mali kapacitet akumulatora), prvi holter aparati nisu bili u mogućnosti da registruju EKG signal duže od nekoliko časova, a onda su se trake i akumulatori morala menjati, što je zahtevalo angažovanje medicinskog tehničara, tako da su se aparati u početku korišćeni isključivo kod stacionarno lečenih pacijenata. Stariji magnetofonski holteri, beležili su signale u analognoj tehnologiji (što je rezultovalo lošim kvalitetom snimka, se mogućim čestim greškama u zapisu). Prvi holter EKG koji je težio 40 kilograma nosio je pacijent na leđima, da bi kasnije bio zamenjen kasetofonom, čija je prvobitna verzija težila oko 2 kg, a danas manje od 0,5 kg. (u proseku 100-120 gr). Nakon svake nove upotrebe traka je išla na obradu a nakon tog sa nje su brisani podaci i traka pripremana za drugog pacijenta.[2]
Današnji savremeni opremljeni holetr EKG aparati, koriste digitalnu obradu podataka pa su podaci koji se memorišu na čvrsti disk, fleš karticu (memorijsku karticu) ili na sličnom medijumu, znatno pouzdaniji sigurniji za obradu podataka koji mogu biti trajno memorisina na nosaču zapisa. Takođe odmah nakon preuzimanja podataka aparat je spreman za dalju upotrebu (što nije bio slučaj kod starijih tipova aparata). Kako za memorisanje digitalnih podataka, nisu potrebni elektromotori (koji su kod starih aparata okretali magnetne trake i bili najveći potrošači struje), savremeni aparati su jako mali potrošači električne energije i zato imaju mogućnost višednevnog rada bez zamena baterija.
Dalja tehnička poboljšanja holter EKG aparata, dovela su i do boljeg kvaliteta snimanja, Greške izazvane fizičkom aktivnošću pacijenta svedene su na minimum, a broj operacija aparata je začajno uvećan, tako da danas može da vrši analizu rada pejsmejkera, izračunavanje varijacije srčanog ritma, automatsko merenje srčanih intervala itd.[2][3]
Namena uredi
Ova dijagnostička metoda snimanja, pokriva dvadesetčetvoročasovni rad srca pacijenta, i na primrnom, holter monitoringa mnogo je veća verovatnoća da se otkriju abnormalni poremećaji srčanog ritma u odnosu na klasični EKG čije registrovanje traje manje od jedne minute.
Konvencionalni holter EKG monitoring se prvenstveno koristi za;
- Otkrivanje i klasifikaciju srčanih aritmija kod bolesnika sa srčanom bolešću ili kod bolesnika sa simptoma koji bi mogli biti posledica aritmije (a ne mogu se registrovati EKG u miru).
- Diferencijalnu dijagnozu, ako su uzroci poremećaja eventualne brojne senzacije kao što je lupanje srca, vrtoglavica, kratkotrajni gubitak svesti, uključujući sinkopu i prolazne paralize (npr tranzitorni ishemični atak (TIA).
- Kod pacijenata sa pretkomorskim fibrilacije ili pretkomorskim prolaznim aritmijama koje se javljaju u toku noći.
- Nakon infarkta srca ili bolesti srčanog mišića mogu postojati brojni poremećaji ritma srca koji mogu proći nezapaženo, i zato njihovo otkrivanje zahteva obaveznu primenu holtera EKG
- Selekciju ljudstva za specijalne dužnosti (pitoti, ronioci, padobranci, astronauti, kesonski ranici itd)
- Pre i posle uvođenja novog leka u terapiju srčanih aritmija.
- Kontrola rada pejsmejkera.
- Selekciji i otkrvanju nejasnih srčanih poremećaja kod sportista.
- Naučnoistraživački rad u oblasti kardiologije, vazduhoplovne i kosmičke medicine, proveri dejstva antiaritmičnih lekova itd.
Indikacije za primenu holter EKG uredi
Holter EKG aparti mogu se koristiti za dijagnozu;
- Pretkomorskih fibrilacije srca.
- Multifokalne pretkomorske tahikardije, (ubrzan rad srca nastao iz većeg broja lokacija u srcu)
- Lupanja srca.
- Paroksizmalana supraventricularna tahikardija.
- Utvrđivanje uzroka brzog zamaranja.
- Usporen rad srca (bradikardija).
- Komorska tahikardija.
Nedostaci uredi
Kada se simptomi srčanih poremećaj, ne javljaju svakodnevno, često je 24 časovni holter EKG bez revolucionarnih otkrića. U ovim slučajevima, duža snimanja, primenom holter EKG, često mogu pomoći da se otkriju srčane aritmija ili da se one isključe kao uzrok tegoba. Zato danas postoje holter EKG aparati koji mogu i do 7 dana da registruju signale srca i da na ovaj način pomognu u otkrivanju napada panike i anksiozne poremećaje koje su često posledica aritmija.
Loše strane holter EKG su;
- Diskomfor pacijenta zbog zbog upotrebe široke odeće, obaveznog brijanja dlaka na poprsju, ograničenog održavanje higijene tela, mogućnost spadanja elektroda, pojačano znojenje,
- Pojava alergijskih reakcija nakon upotrebe samolepljivih fiksatora (leukoplasta) i gela za elektrode.
Ograničenja uredi
U toku upotrebe moguće su smetnje od jakih izvora elektromagnetnog zračenja (mobilni telefon, mikrotalasna peći jakih magneta) ali i vlage pa se zabranjuje;[4]
- Kupanje ili tuširanje pacijenta, (obavlja pre i nakon upotrebe holter EKG)
- Boravak u blizini izvora visokog napona, metal detektora ili velikih magneta (zabrana snimanja magnetmom rezonantnom tomografijom).
- Upotreba električnog jastuka, ćebeta, masažera i sličnih uređaja na električni pogon.
Konstrukcija uredi
Holter je u suštini minijaturni 24 časovni EKG-aparat sa 2 do 6 grudne elektrode koje se lepe na površinu grudnog koša. Aparat je izuzetno bezbedan i ne razlikuje se po svom izledu od malog kancelarijskog kasetofona. Sam aparat pacijent nosi na kaišu oko pojasa ili na specijalmom kaišu oko vrata. Stariji aparati su bili analogni magnetofonski holter EKG, jako neudobni za nošenje jer su bili glomazni i teški od 200-500 gr, zahtevali su češću zamenu baterija i prenosnih medijavidi istorijat .
Današnji savremeno opremljeni holter EKG aparati, digitalnom tehnologijom beleže podataka na čvrstom disku, fleš kartici ili memorijskoj karticu ili sličnim medijima aparata. Ovi aparti su lagani (teže oko 100-120 grama) i dozvoljavaju snimanja i do nedelju dana a broj operacija aparata je začajno uvećan, tako da pored standardnih snimanja, danas holter može da vrši analizu rada pejsmejkera, izračunavanje varijacije srčanog ritma, automatsko merenje srčanih intervala itd.[5]
Snimljeni EKG signali se preko fleš memorijske kartice prebacuje na hard-disk kompjutera (na kome je instaliran poseban program za čitanje i analizu EKG) koji obrađuje i analizaira i prema potrebi štampa snimljene podatke. Kompjuteri i njihov program omogućava analizu i preko 100.000 srčanih događaja u 24 časa. Svi dobijeni podaci mogu se arhivirati na na raznim medijima ili se mogu odštampati na papiru, ako su sastavni deo istorije bolesti pacijenta.
Postupak uredi
Pre montaže opreme, pacijent mora da se okupa, njegove grudi se potom moraju dobro očisti alkoholomom (ili nekim drugim sredstvom) kako bi se obezbedlo dobaro prianjanje samolepljivih EKG elektroda. Elektrode se prvo lepe a zatim pričvršćuju (turban Poveskom) na grudni koš pacjenta i omogućavaju njegove uobičajene dnevno-noćne aktivnosti. Muškarci, sa dlakavim grudima, moraju da obriju delove kože na koje se lepe EKG elektrode. Tankim žicama elektrode se povezuju sa malim prenosnim holter EKG aparatom koji se postavlja oko struka pacjenta, ili se nosi na specijalnom kaišu oko vrata. Za postavljanje holet EKG potrebno je oko 10 do 15 minuta, a za njegovo skidanje nakon primene, a manje od 5 minuta.
Prema posebnom uputstvu pacijent, na za tu namenu štampanom obrascu-dnevniku, vodi kraći dnevnik o aktivnostima u toku dana, i u najkraćim crtama opisuje eventualne tegobe i vreme njihove pojave. Na aparatu postoji dugme-marker koje pacijent pritiska kada oseti bilo koju nelagodnost (što ostaje zabeleženo u memoriji aparata), i tu istu nelagodnost evidentira u dneviku.
Aparat registruje 3 EKG kanala, najčešće u V1, V3, V5 odvodima, čiji signali ostaju zapamćeni u memoriji holter EKG.
U toku primene holter EKG monitoringa registruju se sledeći parametri;
- srednja srčana frekvenca,
- depresija ST segmenta,
- poremećaji srčanog ritma,
- kompenzatorne pauze ili prekidi u radu srca,
- Q-T interval
- varijabilnost srčane frekvence (kao nezvisan prognostički pokazatelj).
Radio telemetrijski holter EKG uredi
Napredak elektronike omogućio je i primenu modernih radio-telemetrijski predajnika uz pomoć kojih se snimaju i na daljinu šalju fiziološki parametari kao što su višekanalni snimci EKG, (čak i u najčešće primenjivanih 12 odvoda), za neprekidno praćenje bolesnika sa simtomom bola u grudima ili u odeljenjima za testiranje lekova. Moderni sistemi su lagani i nose se udobno. Njihove primena postaje sve popularanija jer omogućavaju; postavljanje dijagnoze na daljinu, pravilan izbor funkcionija uređaja i pravilno podešavanja aparata u toku njegovog rada. U savremnim bolnicama i centrima za rehabilitaciju bolesnika sa kardiovaskularnim bolestima, telemetrijska metoda, se sve više koristi za;
- istovremeno praćenje više bolesnika u toku lečenja ili rehabilitacije,
- kontrolu rada pejsmejkera, nakon njegove ugradnje, ili u fazi podešavanja,
- snimanje parametara u toku izvođenja testa opterećenja na pokretnoj traci ili ergociklu
- kliničkim istraživanjima pojedinih bolesti i lekova itd.[1][6]
Ova metoda primenjuje se za praćenje zdravlja;
- kosmonauta u periodu njihove selekcije, priprema na zemlji i boravka u kosmosu,
- pilota složenih i skupih aviona, u toku njihovog boravka u atmosferi, za vreme izvršavanja svakodnevnih letačkih zadataka ili u toku selekcije i rutinskih provera zdravlja u pilotskoj centrifugi itd.
- sportista, u fazi priprema za takmičenja ili kod sumnje na određene poremećaje u radu srca.[1][6]
Holter (rekorder) događaja uredi
Posebna vrsta telemetriskih aparata su holter (rekorderi) događaja. To su minijaturni uređaj za digitalnog snimanje srčanog rada veličine mobilnog telefona, koji nakon pojave simptoma, kao što su lupanje srca ili drugih senzacija u predelu srca ili grudnom koša, pritiskom na posebno dugme uređaj aktivira pacijent. Nakon aktiviranja aparat snima EKG signal u trajanju od 30-60 sekundi. Holter (rekorder) događaja, takođe u sebi ima i funkciju mobilnog telefona. Snimljeni deo EKG se GSM mrežom šalje medicinskoj službi za pozive u hitnim slučajevima. Nakon prijema signala i kontakta sa pacijentom, koji glasom prenosi informacije o simptomima koje je registrovao u momentu kada je osetio sanzacije na srcu i aktivirao holter, dežurni lekar, obrađuje informacije i daje pacijentu uputstva za terapiju i druge aktivnosti, ili ako je to potrebno određuje lokaciju na kojoj se pacijent nalazi i aktivira službu hitne pomoći.[6]
Prespektive uredi
Kontinuirano praćenje srčane aktivnosti (EKG i drugih vitalnih parametara) bolesnika u realnom vremenu, na putovanju u kući i na radnom mestu bolesnika danas je moguće u nekim zemljama sveta. U budućnosti, pomoću sa zemalje emitovanog digitalnog signala iz bolesnikovog holter EKG, preko GSM mreže i satelita u svemiru, biće moguće praćenje rada srca bolesnika u toku njegovog kretanje po celom svetu, od starne njegovog lekara.[1][6]
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ a b v g Thomas Hilbel, Thomas M Helms, Gerd Mikus, Hugo A Katus, Christian Zugck Herzschrittmachertherapie & Ele.... 10/2008; 19(3):146-54.Telemetric cardiac monitoring was invented in 1949 by Norman J Holter. Its clinical use started in the early 1960s. In the hospital, biotelemetry allows early mobilization of patients with cardiovascular risk and address., Pristupljeno 14. 2. 2010.(jezik: engleski)
- ^ a b Holterovskoe monitorirovanie Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. oktobar 2010), Pristupljeno 14. 2. 2010. (jezik: ruski)
- ^ Holter Monitoring na www.medical.philips.com. Pristupljeno: 14. 2. 2010.
- ^ Kerry P, Robert I. H, Kenneth M. S, Holter Monitor Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. februar 2010) Poseećeno 14. februara 2010.
- ^ Holter Monitoring na www.medical.philips.com Pristupljeno 18.7.2013.(jezik: engleski)
- ^ a b v g Norman J.Holter, Continuous electrocardiography of active subjects over long periods is now practical. Presented 20 July 1961 at the 4th International Conference on Medical Elec-tronics, New York.
