Hram Svetog Vasilija (Pesočin)
Hram Svetog Vasilija je aktivna parohijska pravoslavna crkva u selu Pesočin, u sastavu Ukrajinska pravoslavna crkve (Moskovska patrijaršija) – UPC (MP) kao samoupravna pravoslavna crkva sa posebnim statusom u okviru Ruske pravoslavne crkve u Ukrajini.[1]
| Hram Svetog Vasilija (Pesočin) | |
|---|---|
| Vasilіvsьkiй hram (Pіsočin) | |
 | |
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | selo Pesočin |
| Religija | pravoslavlje |
| Jurisdikcija | Ukrajinska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Harkovska eparhija |
| Država |  Ukrajina |
| Oznaka nasleđa | Objekat kulturnog nasleđa naroda Ukrajine. |
| Arhitektonski opis | |
| Tip arhitekture | crkva |
| Osnivanje | 1828. |
Naziv
uredi
Hram je dobio ime po jednom od tri velika jerarha - Svetom Vasiliju Velikom (grč. Ἅγιος Βασίλειος ὁ Μέγας; oko 329–379), poznatom kao Vasilije iz Cezareje, uticajnom teologu i episkopu Cezareje (Kesarije) u Kapadokiji (Mala Azija) i osnivačem opštežiteljne monaške tradicije u istočnom hrišćanstvu.[2]
Nakon primanja krštenja, godine 357. obilazi je manastire u Palestini, Egiptu, Siriji i Mesopotamiji, učeći se podvižništvu i monaštvu.[3][4] U Egiptu je kod arhimandrita Porfirija proveo godinu dana u asketizmu, hraneći se samo povrćem i voćem[5]. Nakon toga je otišao na hodočašće u Jerusalim. Ubrzo je i sam postao asketa, okupljajući oko sebe grupu monaha uključujući i njegovog brata Petra, na porodičnom imanju blizu gradića Anesija na crnomorskoj obali.[6]
Položaj
uredi
Hram Svetog Vasilija se nalazi u okviru Dnjeparske nizije i Srednje ruskog uzvišenja, u naselju Pesočin na adresi ulica Prvog maja 6a.
Pisočin je naselje urbanog tipa u Harkovskom okrug na severu Harkovske oblasti, predgrađe Harkova na Poltavskoj magistrali i Novo-Bavarskoj aveniji. Administrativni je centar seoskog saveta Pisočin , koji obuhvata i sela Nadtočija , Oleški i selo Raj-Olenjivka . U okolini hrama nalazi se nekoliko antičkih naselja koja su postojala u periodu od 2. milenijuma pre nove ere do 3. veka pre nove ere. U posleratnom periodu, Pesočin se razvija kao industrijsko predgrađe Harkova.[7]
Istorija
urediPrvi pomen Pesočina je 1732. godine. Ime potiče od reke Pesočne, koja se uliva u Udi. Krajem 18. veka Pesočin je naveden kao vojno naselje. Kasnije, ovo je selo u Peresečnenskoj oblasti Harkovskog okruga, koje se ni po čemu ne ističe.[7]
Prva pravoslavna crkva u Pesočinu, prema knjizi pravoslavnog svetitelja i istoričara Filareta Gumilevskog, podignuta je od drveta 1670. godine. Hram je dobio ime po jednom od tri velika jerarha - Svetom Vasiliju Velikom.[8] Crkva je u tom periodu bila potčinjena manastiru Kurjaz, a on zauzvrat - Belgorodskoj eparhiji (Sloboda Ukrajina nije imala svoju eparhiju, pa je morala da prizna svoju zavisnost od belgorodskog episkopa, kako bi u vojnim i političkim poslovima zavisila od vojvoda). Ali belgorodske episkope nisu mnogo zanimali običaji Slobodansko-ukrajinske crkve. Oni su odmah počeli da uvode svoje zakone: tako se mitropolit Avram suprotstavio ukrajinskom običaju polivanja novorođenčadi i odlučio da ih (na ruski način) potopi na krštenju.[8]
Kamena crkva u čast „vaseljenskog učitelja“; izgrađena je 1823. godine, mada je u crkvenim knjigama iz 1830. godine zapisano je da se prvi (kameni) hram u Pesočinu pojavio 1828. godine. Hram je sagradio sveštenik Ruske pravoslavne crkve Simeon (Telengovskij). Pomagali su mu upravnik crkve Abraham Šutka i meštani. U hramu su tada bili srebrni evharistijski sasudi, pun crkveni krug knjiga i četiri zvona na zvoniku.
Ukupan broj parohijana te 1828. godine bio je 488 muškaraca i 549 žena. Tako je, prema ovom dokumentu, u Pisočinskoj Vasiljevskoj crkvi 1828. godine bilo 1037 parohijana. Taj broj se značajno smanjio 1870. godine kada je počela je epidemija kolere, koja je usmrtila veliki broj ljudi i stoke, pa je 1864. godine u selu Pisočin bilo samo 393 muškarca i 409 žena. Krajem 1880-ih godina stanovništvo se polako povećavalo i pojavila se potreba za proširenjem hrama.[8]
Godine 1888. podneta je „molba” Konzistoriji za proširenje Vasilijeve crkve. A 22. januara 1890. godine primljen je izveštaj od sveštenika naselja Olšanskaja - Aleksija Grekova, u kojem je ovako obavestio arhiepiskopa harkovskog i oktirskog Amvrosija o završetku Pisočinske crkve:
U selu Pesočina Vasiljevska crkva je proširena sa dve bočne kamene ivice - severnom u ime Iverske Bogorodice i južnom - u čast prvih apostola Petra i Pavla, kao i proširena zapadnim delom crkva, koja radi u julu 1889. godine, juče i završena.[8]
Ali sa završetkom crkve materijalno stanje lokalnog sveštenstva nije se popravilo, pa čak ni pogoršalo. Razlog je bila loša žetva i nedostatak zemlje, zbog čega sveštenstvo nije dobijalo ni hranu ni novac, jer su parohijani od jeseni bili prinuđeni da kupuju hleb.
Sredinom 19. veka , posle Krimskog rata , knez Dmitrij Ivanovič Svjatopolk-Mirski , koji je komandovao pukom, uz pomoć svojih vojnika iskopao je i izgradio 15 bara (ttope ) u lancu od Pesočina do Ljubotina uključujući i Pesočin.
Godine 1890. hram je posetio poznati propovednik, kasnije sveti pravedni Jovan Kronštatski , o čemu se na hramu nalazi spomen -ploča . On je u ovom hramu služio u crkvi moleban za vodoosvećenje. Tom prilikom iz Harkova je pušten dodatni prigradski voz do stanice Rižov, jer je prema rečima savremenika, za vreme boravka protojereja Jovana Kronštatskog u Pesočinu, došlo više od sto hiljada ljudi da primi njegov blagoslov. Vezano za ovaj hram postoji verovanje da je Jovan Kronštatski izrekao proročanstvo, koje se i obistinilo, da ovaj hram neće biti razoren ni u godinama teških vremena.[8]
Hram u vreme sovjetske vlasti
urediPre Velike oktobarske revolucije crkva je bila pouzdan oslonac i garant poniznosti stanovništva. Ali početkom 1920-ih godina ukazom Komesarskog veća zabranjena je delatnost crkve. Po ovom ukazu, sva imovina Vasilije Vasilijevog hrama bila je potčinjena lokalnoj upravi – Vojnorevolucionarnom komitetu.[8]
U periodu 1920-ih i 1930-ih godina Vasiljevska crkva je bila kanonski pravoslavna i pripadala je Harkovskoj i Ahtirskoj eparhiji Ruske pravoslavne crkve. Prema zapisima u njoj je 1932. godine sveštenik bio je Kovalevski Pavel Dmitrijevič, rođen 1876. godine.
Tokom 1926. godine u okolini hrama osnovana je Kurjažska dečija kolonija nazvana po Gorkom, koju je vodio poznati učitelj Anton Makarenko. Radila je do kraja 1930-ih.[7]
Hramu Drugom svetskom ratu
urediU avgustu 1943. godine, prilikom oslobađanja Harkova od nemačke okupacije , sovjetske trupe su napredovale preko Korotiča i Rej-Elenovke kako bi opkolile nemačku harkovsku grupu sa jugozapada. Fašističke jedinice su se branile, a minobacačku bateriju Nemci su postavili u jarku reke Pesočne severoistočno od Pesočinske crkve. Na sreću, hram nije oštećen od uzvratne vatre.
Novoizgrađene svetinje
urediU Pesočinu su 2010 -ih godina podignute dve pravoslavne kapele: u čast Svetog Pantelejmona kod sanatorijuma „Grov” i u ime sveštenomučenika Aleksandra, arhiepiskopa harkovskog, u blizini okruga „Mobil”
Galerija
uredi
2.jpg)
3.jpg)
1.jpg)
Izvori
uredi- ^ „Vasilіvsьkiй hram (Pіsočin), the Glossary”. uk.unionpedia.org (na jeziku: ukrajinski). Pristupljeno 2022-04-29.
- ^ „Justin Ćelijski, Žitije svetog Vasilija Velikog”. Arhivirano iz originala 12. 10. 2007. g. Pristupljeno 29. 09. 2007.
- ^ Quasten 1986, str. 205.
- ^ Encyclopaedia Britannica (15th ed.) vol. 1, pp. 938.
- ^ „Justin Ćelijski, Žitije svetog Vasilija Velikog”. Arhivirano iz originala 12. 10. 2007. g. Pristupljeno 29. 09. 2007.
- ^ Encyclopaedia Britannica (15th ed.) vol. 1, pp. 938.
- ^ a b v „Pesočin, posёlok gorodskogo tipa, pgt - Ukraina - Harьkovskaя oblastь”. tochka-na-karte.ru. Pristupljeno 2022-04-29.
- ^ a b v g d đ GO-Alьternativa. „Istoriя slobodы Pesočinskoй”. Istoriя slobodы Pesočinskoй (na jeziku: ua). Pristupljeno 2022-04-29.
