Hrvatska stranka prava
Hrvatska stranka prava (Hrvatska stranka prava) je politička stranka u Hrvatskoj. Stranka se poziva na principe Stranke prava, utemeljene 1861, i ideologiju njenog osnivača Ante Starčevića. Ta Stranka prava od 1903. do 1918. naziva se takođe Hrvatska stranka prava, ali savremeni HSP je sledbenik Hrvatske stranke prava koja je delovala od 1919. do 1929.
Hrvatska stranka prava Hrvatska stranka prava | |
|---|---|
 | |
| Predsednik | Karlo Starčević |
| Osnivač | Ante Starčević |
| Osnovana | 1861. (Prva stranka) 1990. (Druga stranka) |
| Raspuštena | 1929. (Prva stranka) |
| Sedište | Zagreb Hrvatska |
| Ideologija | Hrvatski nacionalizam, Evroskepticizam, Nacionalni konzervativizam, Socijalni konzervativizam, Ustaše. |
| Politička pozicija | Krajnja desnica |
| Zastava stranke | |
 | |
| Veb-sajt | |
| www | |
Istorija uredi
Utemeljenje HSP-a uredi
U novembru 1989. iz HDS-a istupaju neki članovi centralnog odbora stranke, te na čelu sa Krešimirom Pavelićem osnivaju Podsticajni odbor za obnavljanje Hrvatske stranke prava. Dana 25. februara 1990. Podsticajni odbor održao je svoju treću sjednicu kao obnoviteljski sabor Hrvatske stranke prava, u stanu Gorana Ante Blažekovića, člana odbora, u Zagrebu.
Tom prilikom za potpredsjednika stranke izabran je Ante Paradžik, za političkog sekretara Krešimir Pavelić i za predsednika Centralnog odbora Goran Ante Blažeković. Ujedno je doneta odluka da će predsednik stranke biti izabran na prvom opštem saboru stranke koji je trebalo održati do 25. februara 1991. godine. Dana 27. februara 1990. stranka je registrovana kao 18. politička stranka u Hrvatskoj. Mesto vršioca dužnosti predsednika stranke ponuđeno je Dobroslavu Paragi, koji je u zapadnom svetu bio poznat kao borac za ljudska prava, što je on prihvatio. Na prvom Opštem Saboru HSP-a 25. februara 1991. Paraga je i zvanično izabran za predsednika stranke. Ubrzo je osnovan i ogranak stranke u BiH.
Ratne godine uredi
Pri izbijanju rata u Hrvatskoj HSP je uspela da organizuje paravojne jedinice, Hrvatske odbrambene snage (HOS), koje su brzo počele da deluju i uključivati se u borbu Hrvatske, a potom i hrvatske Herceg-Bosne. Tokom 1991, Krešimir Pavelić, koji se nije slagao s osnivanjem HOS-a, napušta stranku. Ante Paradžik, načelnik Ratnog štaba HOS-a, ubijen je 21. septembra 1991. prilikom povratka sa političkog skupa u Križevcima, pod zasada još nerazjašnjenim okolnostima. Nakon reorganizacije Hrvatske vojske početkom 1992, HOS u Hrvatskoj se utapa u HV. HOS u BiH se osipa nakon što je krajem 1992. ubijen general-major Blaž Kraljević, komandant HOS-a Hercegovine od strane herceg-bosanskih lidera HDZ-a. HSP time gubi na snazi i uticaju i u Hrvatskoj i u BiH.
1993. u HSP-u dolazi do raskola. Tokom Paraginog odsustva održava se Vanredni sabor HSP-a u Kutini na kojem je za predsjednika izabran Anto Đapić, bivši potpredsednik stranke. Ustavni sud Republike Hrvatske tada presuđuje da Đapićeva frakcija ima pravo na korišćenje imena HSP-a. Paraga 1995. osniva HSP 1861. Iste godine na izborima, HSP pod Đapićev vođstvom osvaja 5,1% glasova, tačno koliko je potrebno za ulazak u Sabor.
Tokom rata, HSP se istakla kao veliki predstavnik hrvatskog nacionalizma i neofašizma. Na političkim skupovima HSP-a veličalo se ustaše i pjevalo ustaške pjesme, pozdravljalo sa Za dom spremni, borci HOS-a nosili su crne uniforme koje su asocirale na crne uniforme ustaške Crne legije, a Predsjedništvo HSP-a objavilo je 13. juna 1991. u Ljubuškom "Lipanjske povelju o obnovi i uspostavi Nezavisne Države Hrvatske na cjelokupnom povijesnom i etničkom prostoru"[1]. Ogranak HSP-a u Kutini neko vreme je nosio ime Ante Pavelića, poglavnika NDH.
HSP danas uredi
Hrvatska stranka prava polako gubi popularnost u Hrvatskoj, a najveći krah u istoriji stranke doživljava na parlamentarnim izborima 2007., kada je samo jedan poslanik HSP-a ušao u Sabor. Po mnogima sudeći, bivši predsjednik stranke, Anto Đapić, najzaslužniji je za pad popularnosti HSP-a. Godine 2009. Đapić daje ostavku na mesto predsednika HSP-a, a zamenjuje ga Danijel Srb, čiji je glavni zadatak bio vraćanje ugleda i popularnosti stranke. HSP je trenutno jedina stranka u Saboru koja se protivi članstvu u Evropskoj uniji. Takođe, stranka se zalaže i za državnotvornu zaštitu i za jedinstvenu nacionalnu politiku Hrvata u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i u iseljeništvu.[2]
2009. Ruža Tomašević napušta stranki zbog sukoba sa Srbom i osniva sopstvenu partiju:Hrvatska stranka prava dr Ante Starčević.
Danijel Srb je 13. oktobra 2011. pozvao sve desne stranke na ujedinjenje i zajednički nastup na parlamentarnim izborima 2011.[3] HSP po prvi puta u istoriji, nakon loših rezultata na izborima 2011, nije dobio poslanika u Saboru. Ovakav rezultat doveo je stranku u krizu koja je podsakla vođe dalmatinskog HSP-a da traže ostavku počasnog predsednika stranke Ante Đapića.[4] Predsednik splitskog HSP-a, Hrvoje Tomašević, tražio je Đapićev ostavku i nove stranačke izbore.[4] Podržao ga je vođa dubrovačkog HSP-a, Denis Šešelj.[4] Taj apel rezultovao je Đapićev ostavkom.[5]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Tekst HSP-ovog proglašenja obnove NDH, skenirano iz knjige Borba za hrvatsku državnu nezavisnost, autora D. Parage i A. Paradžika, izdano (1991). str. 222”. Pristupljeno 29. 4. 2013. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. јануар 2012)
- ^ Romić, Tea (11. 11. 2011). „Pravašice: U nas nema muškaraca, našu listu nosi 14 pametnih žena”. Večernji list. Приступљено 11. 11. 2011.
- ^ Hoće li se ujediniti desnica?[мртва веза]. Hrvatska radiotelevizija. 13. listopada 2011. Preuzeto 16. listopada 2011.
- ^ а б в Jurković, Edi. I Šešelj protiv Srba na čelu HSP-a. Večernji list. 10. prosinca 2011. Preuzeto 14. prosinca 2011.
- ^ Anto Đapić povlači se iz političkog života svoje stranke. Večernji list. 12. prosinca 2011. Preuzeto 14. prosinca 2011.
