Википедија

Crkva Madlen u Parizu

Crkva Madlen (francuski, L'église Sainte-Marie-Madeleine; manje formalno, samo La Madeleine) je katolička crkva u 8. pariskom arondismanu.[1][2] Crkva Madlen je prvobitno trebalo da bude izgrađena kao katolička crkva, ali je zgrada bila nedovršena kao rezultat revolucije. Napoleon je završio izgradnju zgrade kao spomenika posvećene njegovoj vojsci, ali je nakon restauracije pretvoren u katoličku crkvu koja nosi ime Svete Marije Magdalene. Na jugu se nalazi Trg Konkord, na istoku je Trg Vandom, a na zapadu crkva Svetog Avgustina.

Crkva Madlen
L'église de la Madeleine, La Madeleine
Crkva Madlen
Osnovni podaci
EparhijaPariska nadbiskupija
Osnivanje1845
Arhitektura
Stilklasicizam
Lokacija
MestoPariz, Francuska
Država Francuska

Istorija uredi

 
Crkva iz 1659. na Turgoovoj mapi Pariza (1736)
 
Projekat za crkvu Etjen-Luj Bulea (1777-1781)
 
Madlen sa desne strane na ovom posteru koji reklamira Svetsku izložbu (1878)

Mesto ovog zdanja, sa središtem na kraju ulice Rojal, vidljivo između Gabrijelovih hotela blizanaca na Trgu Konkord, zahtevalo je odgovarajući monumentalni završetak od vremena kada je taj trg osnovan 1755. godine, kao Trg Luj XV. Naselje oko lokaliteta zvalo se Ville l'Évêque. Lokalitet u predgrađu je pripojen gradu Parizu 1722.[3][4]

Dva pogrešna starta su napravljena u izgradnji crkve na ovom mestu. Razmišljalo se o rekonstrukciji starije crkve posvećene Mariji Magdaleni. Prvi projekat, naručen 1757. godine, sa izgradnjom započetom kraljevim ceremonijalnim postavljanjem kamena temeljca, 3. aprila 1763. godine, zaustavljen je 1764. godine; taj prvi dizajn, Pjera Kontana d'Ivrija, zasnovan je na kasnobaroknoj crkvi Palate invalida Žila Ardena Mansara, sa kupolom iznad latinskog krsta. Godine 1777. Kontan d'Ivri je umro i zamenio ga je njegov učenik Gijom-Marten Kutur, koji je odlučio da počne iznova, razorivši nedovršenu konstrukciju, skraćujući naos i zasnivajući svoj novi, centralizovaniji dizajn baziran na rimskom Panteonu. Na početku Revolucije 1789. godine, međutim, bili su završeni samo temelji i veliki portiko; hor bivše crkve je srušen 1797. godine, ali su radovi prekinuti dok je tinjala debata o tome kojoj svrsi bi konačna zgrada mogla da služi u revolucionarnoj Francuskoj: predloženi su biblioteka, javna plesna dvorana i pijaca. U međuvremenu, Narodna skupština je bila smeštena u Palati Burbon iza fronta sa kolonadom koji je bio inspirisan završenim portikom na drugom kraju nekadašnje ulice Rojal.

Nakon pogubljenja Luja XVI, 1793, njegovo telo je odmah prevezeno u staru crkvu Madlen (srušenu 1799), pošto je zakon na snazi zabranio sahranu njegovih posmrtnih ostataka pored posmrtnih ostataka njegovog oca, dofena Luja, u Sensu.

Dana 21. januara 1815. posmrtni ostaci Luja XVI i Marije Antoanete ponovo su sahranjeni u bazilici Sen Deni gde je 1816. godine njegovom bratu, kralju Luju XVIII, podignut pogrebni spomenik skulptora Edme Gola

Godine 1806. Napoleon je doneo odluku da podigne spomenik, Temple de la Gloire de la Grande Armée („Hram u slavu Velike armije“); nakon detaljnog konkursa sa brojnim prijavama i žirija koji je odlučio za dizajn arhitekte Kloda Etjena de Bomona (1757–1811), car je ipak naručio Pjera-Aleksandra Vinjona (1763–1828) da izgradi svoj dizajn na antičkom hramu. Tadašnji temelji su sravnjeni, očuvani su stojeći stubovi, a radovi su počeli iznova. Sa završetkom Trijumfalne kapije Karusel 1808. godine, prvobitna komemorativna uloga hrama je smanjena.

Nakon pada Napoleona, uz katoličku reakciju tokom Burbonske restauracije, kralj Luj XVIII je odredio da se građevina koristi kao crkva, posvećena Mariji Magdaleni. Vinjon je umro 1828. pre nego što je završio projekat i zamenio ga je Žak-Mari Ive. Novi konkurs je raspisan 1828-29, da se odredi dizajn skulptura za zabat, Poslednji sud, na kome Sveta Marija Magdalina kleči u molitvi za grešnike; pobedio je Filip Žozef Anri Lemer. Julska monarhija je ponovo osvetila spomenik pokajanja za Revoluciju kao spomenik nacionalnog pomirenja, a naos je zasvođen 1831. godine. Godine 1837. nakratko je predloženo da se zgrada najbolje koristi kao železnička stanica, ali je zgrada konačno osvećena kao crkva 1842. godine.

Sahrana Šopena u crkvi Madlen u Parizu odložena je skoro dve nedelje, do 30. oktobra 1849. godine. Šopen je tražio da se otpeva Mocartov Rekvijem. Rekvijem je imao glavne uloge za ženske glasove, ali crkva Madlen nikada nije dozvoljavala pevačice u svom horu. Crkva je konačno popustila, pod uslovom da pevačice ostanu iza crne baršunaste zavese.

 
Sortant De La Madeleine, Pariz od Žana Beroa

Tokom Pariske komune 1871. godine, paroh crkve, opat Degeri je bio jedan od onih koje je Komuna uhapsila i držala kao taoce. Pogubljen je zajedno sa Žoržom Darbojem, nadbiskupom Pariza i još četiri taoca 24. maja, dok su trupe francuske vlade ponovo zauzimale grad.

Arhitektura uredi

 
Severna fasada iz ulice Tronšet
 
Velike orgulje Aristida Kavajea-Kola

Madlen je izgrađena u neoklasičnom stilu i inspirisana je mnogo manjim hramom Maison carrée u Nimu, jednim od najbolje očuvanih rimskih hramova. To je jedna od najranijih velikih neoklasičnih zgrada koja imitira ceo spoljašnji oblik rimskog hrama, a ne samo prednji deo portika. Njegova pedeset i dva korintska stuba, svaki visok 20 m, su oko cele zgrade. Skulptura Strašnog suda na zabatu je delo Filipa Žozefa Anri Lemera, a na bronzanim vratima crkve nalaze se reljefi koji predstavljaju Deset zapovesti dimenzija 108 x 43 m.[5][6]

U unutrašnjosti, crkva ima jedan brod sa tri kupole nad širokim zasvođenim uvalama, raskošno pozlaćenim u dekoru inspirisanom koliko rimskim termama, tako i renesansnim umetnicima. U zadnjem delu crkve, iznad glavnog oltara, stoji statua Karla Maroketija koja prikazuje Svetu Mariju Magdalenu koju podižu anđeli, što evocira predanje o ekstazi u koju je unela u svoju svakodnevnu molitvu dok je bila u izolaciji. Polukupolu iznad oltara freskopisao je Žil-Klod Zigler, pod naslovom Istorija hrišćanstva, prikazujući ključne ličnosti hrišćanske religije sa – znak datuma Drugog carstva – Napoleonom koji zauzima centralnu scenu.

Danas uredi

Madlen je parohijska crkva Pariske nadbiskupije; svakodnevno se služe mise i druge verske službe, a i sahrane i venčanja. U podrumu crkve (ulaz sa strane cvetne pijace) nalazi se Foaje crkve Madlen. Tipičan za razne foajee koje vode verske i građanske grupe širom Francuske, tu je i restoran u kome se, uz godišnju pretplatu, može ručati ispod zasvođenih plafona uz francuski obrok od tri jela koji služe volonteri za nominalnu cenu. Posle večere možete popiti kafu u salonu na drugom kraju foajea koja je jedna od najjeftinijih espresa u Parizu. Zidove Foajea često ukrašavaju lokalni umetnici.[7][8]

Orgulje i orguljaši uredi

U crkvi se nalaze proslavljene orgulje, koje je sagradio Aristid Kavaje-Kol 1845. Obnovio ih je Kavaje-Kolov naslednik Šarl Muten 1927. godine, koji je takođe proširio klavijature na 56 dirki. Tonske modifikacije su izvršene 1957, 1971. i 1988. godine. Funkciju titularnog orguljaša godinama su imali mnogi veliki orguljaši i kompozitori.[9][10][11]

Galerija uredi

  • Enterijer
  •  
    Naos sa freskom Žila-Kloda Ciglera Istorija hrišćanstva na kojoj je istaknuti Napoleon
  •  
    Oltar sa statuom Marije Magdalene
  •  
    Jedna od kupola
  •  
    Krštenje Hristovo Fransoa Rudea

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ „La Madeleine”. aviewoncities.com. Pristupljeno 23. 3. 2014. 
  2. ^ „ÉGLISE DE LA MADELEINE”. en.parisinfo.com. Pristupljeno 23. 3. 2014. 
  3. ^ „La Madeleine - Paris, France”. sacred-destinations.com. Pristupljeno 23. 3. 2014. 
  4. ^ „Vignon's The Church of La Madeleine”. smarthistory.khanacademy.org. Arhivirano iz originala 31. 10. 2014. g. Pristupljeno 23. 3. 2014. 
  5. ^ „MadeleineArticle Free Pass”. britannica.com. Pristupljeno 23. 3. 2014. 
  6. ^ „EGLISE DE LA MADELEINE”. francethisway.com. Pristupljeno 23. 3. 2014. 
  7. ^ „ÉGLISE DE LA MADELEINE REVIEW”. fodors.com. Pristupljeno 23. 3. 2014. 
  8. ^ „Place de la Madeleine”. lonelyplanet.com. Pristupljeno 23. 3. 2014. 
  9. ^ Smith, Rollin; Vierne, Louis (1999). Louis Vierne: Organist of Notre-Dame Cathedral. ISBN 9781576470046. Pristupljeno 23. 3. 2014. 
  10. ^ „The Cavaille-Coll organ of La Madeleine, Paris”. signumrecords.com. Pristupljeno 23. 3. 2014. 
  11. ^ „Appendix J Parisian Organists - A Directory of Composers for” (PDF). rscm.u-net.com. Arhivirano iz originala (PDF) 10. 3. 2013. g. Pristupljeno 23. 3. 2014. 

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Црква_Мадлен_у_Паризу&oldid=27046901”