Crkva svetih Filipa i Jakova u Vukovaru
Crkva svetih Filipa i Jakova[1] je katolička crkva u Vukovaru u Hrvatskoj. Posle katedrale u Zagrebu i đakovačke katedrale, vukovarska crkva svetih Filipa i Jakova treća je po dužini u Hrvatskoj.
| Crkva svetih Filipa i Jakova | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Tip | crkva |
| Eparhija | Đakovačko-osječka nadbiskupija |
| Osnivanje | 1732. |
| Reosnovan | 2000. |
| Mesto | Vukovar Hrvatska |
Istorijat gradnje crkve uredi
Od 14. veka franjevci postaju prisutni na prostorima Slavonije i Srema. U razdoblju turske okupacije ovih krajeva, uništena je sva dokumentacija o njihovom delovanju. Ponešto se ipak pronađe u raznim dokumentima Franjevačkog Reda i u vatikanskim arhivima. Ali, zasigurno znamo da su franjevci Provincije Bosne Srebrene zepočeli svoje delovanje u prvoj polovini 17. veka.
Od 1688. godine franjevci stalno borave u gradu Vukovaru, dok su pre toga delovali iz Sremskih Laza.
1704. godine stradao je od rakocijevih ustanaka Franjevački samostan u Baču, pa gvardijan fra Antun Oršić s delom franjevačkog bratstva seli u Vukovar, tako da se vukovarsko franjevačko bratstvo do 1715. godine naziva “bački samostan sv. Marije u Vukovaru”.
1708. godine franjevci u Vukovaru upravljaju ne samo župom u Vukovaru već i Otoku, Drenovcima i Županji. U Vukovaru tada grade drvenu crkvu , koju na izričitu želju gvardijana Antuna Oršića posvećuju na “čast Bogu i Svetim apostolima Filipu i Jakovu”.
.jpg)
1723. godine vukovarski franjevci odvajaju se od nadleštva samostana u Baču; počinju graditi novi samostan i zidanu crkvu svetih apostola Filipa i Jakova.
1734. godine vukovarski franjevci upravljaju župama u Tordincima, Jankovcima i Sotinu, dok je Nuštar filijala vukovarske parohije (župe).
1736. godine franjevci su osnovali školu za mušku i žensku decu u gradu; u njoj su predavali i latinski jezik; njihova školska delatnost prestaje izvan samostana 1863. godine, a u samostanu je od 1733. do 1783. godine delovao visoki studij filozofije te od 1803. do 1885. godine visoki studij teologije; u prvoj su među ostalima predavali Vukovarčani Antun Tomašević, filozofski pisac, i fra Josip Janković, crkveni pravnik.
Josip Janković, vukovarčanin, boraveći u Rimu zamolio je papu Benedikta XIV, da mu za njegov grad Vukovar pokloni mošti nekog sveca “za duševnu utehu naroda svoga u Sremu i u Slavoniji” , usled velike kuge koja je zavladala ovim krajevima. Papa Benedikt XIV udovolji njegovoj molbi te mu poklanja relikviju “glasovitog viteza i vrlog Bone, slavnog mučenika, da bude prosvetitelj, patron i odbrana varoši vukovarske. 1754. godine fratar Josip Janković u crkvu svetih Filipa i Jakova donosi mošti sv. Bone mučenika. Sveti Bono vukovarski postaje najdraži svetac vukovarskog kraja, a njegove mošti obilaze, mole im se i dive kako vukovarski katolici tako i pravoslavci i dr.
1896. do 1897. temeljito je obnovljena i proširena crkva. Baroknom delu crkve dograđen je novi deo u klasicističkom stilu po nacrtima bečkog arhitekta Richarda Jordana. Tom dogradnjom vukovarska crkva postaje treća po dužini u Hrvatskoj – duga je 60 metara.
1911. godine crkva je freskopisana po mariborskoj Zoratijevoj školi. Slikanje cele crkve trajalo je samo četiri meseca.
1924. godine nabavljena su tri nova zvona u ljubljanskoj zvonolevaonici. Jedno od zvona poklonila je poslednja vukovarska grofica Sofija Elc.
Stradanje crkve u ratu 1991. godine i njena obnova uredi
1991. godine crkva je teško stradala u vazdušnim napadima JNA. Franjevci mošti svetog Bone Vukovarskog sklanjaju u kriptu crkve gde ostaju sve do 1995. godine.
1995. godine mošti svetog Bone, zaštitnika grada Vukovara kojeg su poštovali kako katolici tako i vukovarski pravoslavci i dr. , pripadnici dela srpskih paravojnih jedinica odneli su na obalu Dunava i spalili. Kripta crkve sv. Filipa i Jakova u kojoj je sahranjena većina vukovarskih grofova Elc, devastirana je u potpunosti. Tek po koji fragment moštiju franjevci su uspeli spasiti te se one danas nalaze u hramu izložene malom sarkofagu koji je crkvi poklonila zlatarska porodica Alberta Beriše iz Vukovara.
1997. i 1998. godine franjevci se među prvima vraćaju u porušeni samostan i crkvu u Vukovaru. 2000. godine crkva i samostan su dobili novi krov i tri nova zvona izlivena u Inzbruku. 2004. godine franjevci se vraćaju iz privremenog smeštaja u gradu u svoj samostan.[2]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Turizam Vukovar - Crkva sv. Filipa i Jakova i Franjevački samostan[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 11. 06. 2017. g. Pristupljeno 24. 06. 2017. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ Posveta crkve Svetoga Filipa i Jakova u Vukovaru - Večernji.hr