Crkvina u Slavkovici
Crkvina ili Manastirina je naziv za ruševine srednjovekovnog manastira, koje se nalaze u Slavkovici kod Ljiga, u podnožju Suvoborskog Rajca. Podizanje kompleksa se smešta u kraj XIII ili početak XIV veka, a postoje hipoteze da grobovi u njenom narteksu pripadaju despotu đurđu Brankoviću, njegovoj supruzi Jerini i sinu Lazaru.
| Crkvina u Slavkovici | |
|---|---|
 Ruševine manastira Vavaedenja Presvete Bogorodice | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Slavkovica |
| Opština | Opština Ljig |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | Manastir |
| Vreme nastanka | kraj 13. vek - početak 14. veka |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Vlasnik | Republika Srbija |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo |
Arheološka istraživanja kompleksa obavljena su u periodu od 1973. do 1978. godine, dok su sitniji zaštitni radovi izvedeni 1998. godine. Ruševine manastira se danas nalaze pod zaštitom Republike Srbije, kao spomenik kulture od velikog značaja,[1] a poslužile su i kao scenografija za jedan segment filma Povratak Otpisanih. Rekonstrukcija srednjovekovne Crkve vavedenja Presvete Bogorodice završena je 2018. godine.
Prošlost lokaliteta uredi
Smatra se da je krajem 13. vek ili početkom 14. veka, na ovom mestu podignuta crkva jednobrodne osnove, koju narodno predanje vezuje za praznik Vavedenja Bogorodičinog. Njena unutrašnjost je podeljena na tri traveja, a na njenom istočnom kraju se nalazi velika oltarska apsida, nepravilne potkovičaste osnove. Napravljena je od neobrađenog kamena, verovatno nije bila živopisana, tako da njen jedini ukras predstavljaju lezene na fasadi. Crkvi je, sredinom XV veka, dozidan narteks, dobila je i kupolu, a oko nje je podignut niz drugih građevina i zid, čime je ona postala središte manastira.[1] Prostor oko nje, korišćen je za sahranjivanje, od XIV do XVI veka, posle čega je najverovatnije zapustela.
U prostoriji uz južni zid narteksa, nalaze se tri masivna kamena sarkofaga, u kojima su sahranjene tri ugledne ličnosti, koji su svakako bili manastirski ktitori. U njima su nađeni zemni ostaci dvojice muškaraca (starijeg i mlađeg) i jedne (starije) ženske osobe, u čijim rukama je nađena kameja sa likom svetog Nikole.[1] Ona se datira u X/XI vek i danas se čuva u beogradskom Narodnom muzeju, a na osnovu nekih izvora, povezuje se ličnošću Jerine Branković, zbog čega pojedini naučnici smatraju da grobovi u crkvi pripadaju njoj, njenom mužu i jednom od sinova.[1]
Galerija uredi
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b v g „Manastir Vavedenje — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
(iz knjige Pejić, Svetlana; Milić, Mileta, ur. (1998). „Slavkovica, manastir”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (na jeziku: srpski). Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. str. 459. ISBN 8680879126.
Literatura uredi
- „Manastir Vavedenje — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
(iz knjige Pejić, Svetlana; Milić, Mileta, ur. (1998). „Slavkovica, manastir”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (na jeziku: srpski). Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. str. 459. ISBN 8680879126.
Spoljašnje veze uredi
- Obnova svetinje prioritet Valjevske eparhije (SPC, 21. avgust 2015) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. septembar 2015)
- Sarkofag otkriva tajnu grobnice despota Đurđa („Večernje novosti”, 19. februar 2017)
- Obnova manastira Vavedenja Bogorodičinog u Slavkovici - Eparhija valjevska (9. mart 2018.)
- Misterija tri sarkofaga, S. Ćirić, Politika, 2. jun 2018.
- Crkva u Slavkovici
