Crnorečka nahija
Crnorečka nahija bila je nahija u koja je postojala od 1530. godine u okviru Osmanskog carstva, a 1833. je ušla u sastav Kneževine Srbije. Ukinuta je 1834. godine kada je uspostavljena nova administrativna podela Srbije.
| Crnorečka nahija | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1530.—1834. | |||||||||
 Proširenje Kneževine Srbije 1833. godine | |||||||||
| Glavni grad | Zaječar | ||||||||
| Regija | Balkan | ||||||||
| Zemlja |  Osmansko carstvo  Kneževina Srbija | ||||||||
| Događaji | |||||||||
| Status | Bivša nahija | ||||||||
| Istorija | |||||||||
• Uspostavljeno | 1530. | ||||||||
• Ukinuto | 1834. | ||||||||
| |||||||||
U prvom sačuvanom turskom popisu iz 1455. godine, Vidinski sandžak je bio podeljen na četiri nahije: Vidin, Belgrad (današnji Belogradčik), Svrljig i Banja. Najveća od njih, Vidinska nahija, obuhvatala je i današnju oblast Crne Reke koja je tada bila podeljena na tri oblasti: Crna Reka, Klivje i Vinišnica. Za Klivje i Vinišnicu nije poznat tačan naziv, pa postoje više verzija imena i svaki popis ih je drugačije beležio. Klivje je beleženo kao Kelvije, Gelvije, Keluje, a Vinišnica kao Vinešnica, Velešnica, Vnešnica i Veleštica. Crna Reka koja je tada bila dosta manja oblast i prostirala se usko uz dolinu Zlotske reke, Crnog Timoka i Bele reke. Klivje je obuhvatalo dolinu gornjeg toka Crnog Timoka i kao najveća naselja se spominju Ilino, Podgorac, Paralovo, Boljevac, Mirovo, Sasi i Stopanja. Vinišnica se nalazila u uglu između Crnog i Belog Timoka, i najveća naselja (koja se mogu danas odrediti) bila su Vratarnica, Bela Reka, Vrbovac, Planinica, Bratujevac, Marinovac i Lasovo.
Crnorečka nahija obrazovana je 1530. godine spajanjem oblasti Crne Reke, Vinišnice i Klivja i izdvajanjem iz Vidinske nahije Vidinskog sandžaka. Klivje i Vinišnica se od tada prestale da se spominju i vremenom su ti nazivi izašli iz upotrebe. Do kraja turske vlasti, Crnorečka nahija je kontinuirano postojala kao samostalna upravna jedinica. U sudskom pogledu pripadala je vidinskom kadiluku, a u vojno-upravnom pogledu Vidinskom sandžaku do kraja 17. veka i Vidinskom pašaluku u 18. i početkom 19. veka.[1]
Leta 1833. godine, Crnorečka nahija zajedno sa ostalih pet nahija pripala je Kneževini Srbiji, a to je potvrđenom Trećim hatišerifom. Tako je Crnorečka nahija oslobođena turske vlasti. Na skupštini februara 1834. godine, knez Miloš je izdejstvovao podelu Srbije na serdarstva koja su obuhvatala okružja (okruge). Naziv nahija zamenjena je srpskom rečku okružje (kasnije okrug), pa je tako od Crnorečke nahije postalo Crnorečko okružje koje je bilo u stastavu Timočkog serdarstva.[2]
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Bojanić-Lukač, Dušanka, Zaječar i Crna Reka u vreme turske vladavine (XV-XVIII vek), Zaječar i okolina, Glasnik Etnografskog muzeja, knjiga 42, str. 23-78, Beograd 1978.
- ^ „Administrativno-teritorijalne promene u NR Srbiji 1834-1954” (PDF). publikacije.stat.gov.rs.