Чича Томина колиба

Čiča Tomina koliba je roman abolicionističke spisateljice Harijet Bičer Stou. Roman je najpre objavljivan u nastavcima u časopisu National Era, a u celini je prvi put objavljen 20. marta 1852. godine. Samo godinu dana nakon objavljivanja rasprodat je u preko 300.000 primeraka širom Sjedinjenih Američkih Država i u preko 2 miliona primeraka širom sveta.[1] Preveden je na najmanje dvadeset i tri jezika i doživeo je veliki uspeh, ali je i žestoko napadan na „robovlasničkom Jugu“ SAD.[1] Ovaj roman je, prema mnogim izvorima, jedan od uzroka zbog kojih je izbio Američki građanski rat (1861—1865). Veoma je poznata priča o tome kako je Herijet Bičer Stou jednom prilikom posetila Abrahama Linkolna u Beloj kući, a on ju je pozdravio rečima: „To je ta mala žena zbog koje je izbio veliki rat.”[1][2] Kao glavni povod za pisanje ovog romana navodi se donošenje Zakona o odbeglim robovima 1850. godine, koji je zahtevao da se svi odbegli robovi, nakon što ih uhvate, moraju vratiti svojim gospodarima.[3]

Nastanak
Orig. naslovUncle Toms Cabin; or, Life Among the Lowly
AutorHarijet Bičer Stou
IlustratorHamat Bilings
Zemlja SAD
Jezikengleski
Sadržaj
Žanr / vrsta delaroman
Temaropstvo
Izdavanje
Izdavanje1852: John P. Jewett and Company
Hronologija
NaslednikA Key to Uncle Toms Cabin (1853)
Spoljašnje veze
Orig. tekstUncle Tom's Cabin; or, Life Among the Lowly (engleski Vikizvornik)

Priča

uredi
 UPOZORENjE:Slede detalji zapleta ili kompletan opis knjige!

Iako je u naslovu romana istaknut jedan lik, Čiča Tomina koliba se zapravo bavi dvema pričama, čiji su protagonisti dvojica Crnaca — Tom i Džordž Haris, koji pokušavaju da se odupru dehumanizaciji koju nameće ropstvo. Na početku romana, porodice obojice glavnih likova pogođene su istom nesrećom — njihovi članovi biće prodati drugim robovlasnicima.[3] Na ovaj način, Herijet Bičer Stou prikazuje kako je ropstvo razdiralo porodice i veze između roditelja i dece, muža i žene, što je za nju jedan od najstrašnijih posledica robovlasništva.[1] Dok priča Džordža Harisa prati razdvajanje jedne porodice i poteškoće koje prolaze do ponovnog, konačnog ujedinjenja, čiča Tomina priča predstavlja njegovo žrtvovanje i mirno prihvatanje svih nedaća koje su ga snašle.[3] Na taj način, čiča Toma je predstavljen kao hrišćanski mučenik, odnosno neko ko trpi ovozemaljske muke, crpeći snagu iz nesalomive vere u onozemaljsko postojanje — u bolji život koji će biti nagrada za sve pretrpljene nedaće.[1] Čiča Tomina patnja i smrt dali su podstrek mladom Džordžu Šelbiju (sinu njegovog gospodara) da oslobodi sve robove koji su bili u vlasništvu njegove porodice i tako glavni lik ovog romana postaje istinski heroj, koji je stradao za opšte dobro.[3] Stoga, bez obzira na to što ovaj roman ima dosta slabosti na polju naracije, to je jedno snažno delo, čija se vrednost temelji na moćnim likovima.[1]

Vreme i mesto radnje romana su Sjedinjene Američke Države u 18. i 19. veku. Likovi koji učestvuju u romanu su čiča Tomo, gospodin i gospođa Šelbi, gospodin Halej, Tom Loker, Eva, Avgust Sent Kler, gospođica Ofelija, Kesi, Emelina i gospodin Legri.[4]

 
Najava predstave Čiča Tomina koliba, koja se održala u Zadužbini Ilije M. Kolarca 3. februara 1935. godine.

Filmska adaptacija

uredi

Po romanu 1965. godine je snimljen i istoimeni film u režiji Geze Radvanija, u glavnoj ulozi sa Džonom Kicmilerom koji glumi čiča Tomu i premijerno je prikazan na četvrtom Moskovskom internacionalnom filmskom festivalu.[5]

Film je bio zapadnonemačko (Debora Film, CCC) - francusko (Sipro) - italijansko (Debora Film) - jugoslovenska (Avala film) produkcija i sniman je na više lokacija u Jugoslaviji.[6]

Reference

uredi
  1. ^ a b v g d đ Bloom, Harold. Bloom's Guides: Uncle Tom's Cabin. Bloom's Literary Criticism. ISBN 978-0-7910-9789-2. 
  2. ^ Weinstein, Cindy. The Cambridge Companion to Harriet Beecher Stowe. Cambridge University Press. str. xi. ISBN 978-0-511-22184-2. 
  3. ^ a b v g Robbins, Sarah. The Cambridge Introduction to Harriet Beecher Stowe. Cambridge University Press. str. 3. ISBN 978-0-511-27388-9. 
  4. ^ Lektira
  5. ^ 4th Moscow International Film Festival (1965)
  6. ^ IMDB

Spoljašnje veze

uredi

  Mediji vezani za članak Čiča Tomina koliba na Vikimedijinoj ostavi