Šablon:Zadužbine kralja Milutina
| Crkve i manastiri kralja Milutina | |||
| koji su podignuti na prostoru kraljevine Srbije | |||
| po navodima Danila II u „Žitijima kraljeva i arhiepiskopa srpskih” | |||
| Naziv | Narodni naziv | Vreme nastanka | Položaj i današnje stanje |
| Crkva Uspenja Presvete Bogorodice (Sedište Prizrenske episkopije) |
Bogorodica Ljeviška | (1307—1309) | Obnovljena 1950—1953, spaljena u martovskom nasilju 2004. |
| Crkva Uspenja Presvete Bogorodice (sedište Gračaničke episkopije) |
Gračanica | (1321) | Jugoistočno od Prištine u istoimenom selu. Danas je u potpunosti očuvana. |
| Crkva Bogorodice Trojeručice (sedište skopskog episkopa) |
Danas ne postoji, pošto su je uništile Osmanlije 1392. godine, pri zauzeću grada. | ||
| Crkva Svetog Georgija na reci Seravi | (1283) | Nedaleko od Skoplja, na reci Seravi. Osnovao ga je vizantijski car Roman III Argir (1028—1034), porušile su ga Osmanlije i na njegovom mestu je podignuta Sultan-Muratova džamija. | |
| Crkva Svetog Konstantina u Skoplju | Osim pominjanja u žitiju, ovaj hram se više nigde ne spominje. | ||
| Crkva Svetog Georgija Nagoričskoga | Staro Nagoričino | (1313—1318) | Severoistočno od Kumanova u istoimenom selu. Postoji i danas, a osnovao ga je vizantijski car Roman IV Diogen (1068—1071) |
| Crkva Svetih pravednika Joakima i Ane u domu Presvete Bogorodice |
Kraljeva crkva u Studenici | (1314 1313—1314) |
Manja crkva u sklopu manastira Studenice kod Raške. Postoji i danas. |
| Crkva Svetog mučenika Hristova Georgija u Dabru u mestu zvanom Orahovica |
Orahovica/Mažić | Nalazi se kod sela Mažića kraj Priboja na Limu, a bio je u ruševinama sve do 1999. godine kada je arheološki istražen i obnovljen. | |
| Crkva Svetog mučenika Hristova Nikite | Banjani | (između 1307. i 1316., 1307—1310, pre 1307.[1] pre 1309. ) |
15 km severno od Skoplja, između Banjana i Čučera(u ataru sela Gornjana na Skopskoj Crnoj Gori) |
| Crkva Svetog prvomučenika i apostola Hristova Stefana | Banjska | (1312—1314, 1313—1315) |
Milutinova zadužbina (mauzolej) severozapadno od Kosovske Mitrovice. Danas je u procesu obnove jer su ga Osmanlije porušile i pretvorile u džamiju. |
| podignuti na prostoru kraljevine Srbije | |||
| koje ne navodi Danilo II u „Žitijima kraljeva i arhiepiskopa srpskih” | |||
| Naziv | Narodni naziv | Vreme nastanka | Položaj i današnje stanje |
| Crkva Svete Bogorodice Odigitrije | (1314—1315) | Zapravo je podigao Milutinov kaznac Dragoslav u Mušutištu kod Prizrena. | |
| Crkva Svetog Petra | (1320) | Obnovljena zadužbina kneza Miroslava (XII vek) u Bijelom Polju koja i danas postoji. | |
| Manastir Svetog Nikole | U Kožlju (kod ušća Pčinje u Vardar), a navodi ga car Dušan 1353. godine u povelji. | ||
| Samostan Svetog Srđa | (1293 po Jirečeku) | Na Bojani kod Skadra, sa majkom Jelenom. | |
| Crkva Svetog Jovana u Svaču | (1300[2]) | U utvrdi Svač (današnji Šas) kod Ulcinja. | |
| koja mu pripisuju narodna predanja i rodoslovi | |||
| Naziv | Narodni naziv | Vreme nastanka | Položaj i današnje stanje |
| Manastir Svetog Stefana | Pominje se u rodoslovima u ili nedaleko od Prizrena | ||
| Manastir Uspenja Presvete Bogorodice | (Tvrdoš) | Na reci Trebišnjici kod Trebinja, a povezuje ga sa Milutinom narodno predanje. | |
| Manastir Vitovnica | Nalazi se nedaleko od Požarevca, a pominje se u narodnom predanju. | ||
| Crkva Svete trojice | Prema natpisu na zastavi sremskog sela Morovića, podigao ga je Milutin negde u (Skopskoj) Crnoj Gori. | ||
| Manastir Vratna | Nedaleko od Negotina, a podigao ga je, po predanju,sveti Nikodim za Stefana (Milutina[3]). | ||
| Manastirica | Nedaleko od Kladova na Dunavu, narodno predanje takođe pripisuje Nikodimu. | ||
| Pored ovih navedenih,Vasilije Marković pominje još neke bogomolje koje se pojavljuju u izvorima iz Milutinovog doba, ali je za njih nemoguće utvrditi, kako bližu lokaciju, tako i ko su im bili ktitori. | |||
| koji su podignuti van prostora kraljevine Srbije | |||
| po navodima Danila II u „Žitijima kraljeva i arhiepiskopa srpskih” | |||
| Naziv | Narodni naziv | Vreme nastanka | Položaj i današnje stanje |
| Manastirska crkva u Hilandaru | (započeto 1293. ili 1303[1]) |
Crkva je opstala do danas, uz pripratu koju je dozidao knez Lazar krajem XIV veka. | |
| Crkva Vaznesenja Hristova | Nalazila se na vrhu pirga Hrusija na Svetoj Gori kod Hilandara, a kasnije je uklonjena. | ||
| Crkva u Prodromu | Podignuta je u sklopu carigradskog manastir svetog Jovana Preteče (tes Petras). | ||
| Crkva Svetog arhijereja Hristovog Nikole | Nalazila se u Solunu, ali se ne zna o kojoj tačno građevini posvećenoj Svetom Nikoli je reč. | ||
| Crkva Svetog mučenika Hristovog Georgija | Nalazila se u Solunu, a danas je pretvorena u muzej agios Ierios . | ||
| Crkva Presvete Bogorodice u Treskavcu | (Treskovac) | U pitanju je manastir Uspenja Bogorodice kod Prilepa, koji je on značajno pomogao ili iznova podigao na prelazu sa XIII na XIV vek. | |
| Crkve Svetoga mučenika Hristova Georgija u kičevskom kraju | U pitanju je crkva u sklopu manastira Bogorodice, 12 km južno od Kičeva, koja je spaljena sredinom XVI veka. | ||
| Pored toga, Danilo Pećki navodi da je Milutin pomagao manastir Svete Katarine na Sinaju i podigao bolnicu u Carigradu. | |||
| podignuti van prostora kraljevine Srbije | |||
| koje ne navodi Danilo II u „Žitijima kraljeva i arhiepiskopa srpskih” | |||
| Naziv | Narodni naziv | Vreme nastanka | Položaj i današnje stanje |
| Manastir Svetih arhangela | Podignut je kao srpski manastir u Jerusalimu. | ||
| Crkvu Svete trojice | Nalazila se u Solunu. | ||
| Crkvu Svetog Stefana | Podignuta je u sklopu manastira posvećenog Bogorodici na Sinaju. | ||
| Pored toga, on je Crkvi Svetog Nikole u Bariju poklonio srebrni oltar/ikonu. | |||
Reference uredi
- ^ a b Aleksandar Deroko, „Monumentalna i dekorativna arhitektura u srednjevekovnoj Srbiji” (treće izdanje) Beograd 1985.
- ^ „Ilustrovana istorija Srba”, Pristupljeno 8. april 2013.
- ^ Odrednica Stefan sa može odnositi i na Milutinovog sina Stefana Dečanskog, ali je verovatnije da je reč o Milutinu, pošto je Nikodim umro 1324. godine, a Dečanski je tada još uvek bio zaokupljen ratom sa braćom oko vlasti.