Šajobabonj
Šajobabonj (mađ. Sajóbábony) je istorijski grad u severnoj Mađarskoj, u županiji Boršod-Abauj-Zemplen (Borsod-Abaúj-Zemplén).[2]
| Šajobabonj mađ. Sajóbábony | |
|---|---|
 Ime mesta rovaškim pismom | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Mađarska |
| Region | Severna Mađarska regija |
| Županija | Boršod-Abauj-Zemplen |
| Srez | Miškolc |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 2.978[1] |
| — gustina | 221,41 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 48° 10′ 27″ S; 20° 44′ 14″ I / 48.17417° S; 20.73730° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 13,45 km2 |
  Šajobabonj Šajobabonj na karti Mađarske | |
| Poštanski broj | 3792 |
| Pozivni broj | (+36) 46 |
| Veb-sajt | |
| http://www.sajobabony.hu/ | |
Istorija
urediNaselje osnovano u Arpadovoj eri. Ime naselja se prvi put pojavljuje kao Babun (verovatno lično ime) u povelji iz 1325. godine. U početku je pripadao zamku Diošđer, u vlasništvu kraljevske porodice. Kasnije je više puta stavljen pod hipoteku. Takođe je bio u vlasništvu porodica Njari, Druget, Jaci i Rakoci. U 18. veku, kada se imanje Diošđera vratilo kruni, Baboni je ponovo postao vlasništvo krune. Za vreme turske vladavine bio je u sastavu „hatvanskih sandžaka”. Tokom perioda potčinjavanja većina stanovnika prešla je u reformatorsku veru. Iako je njihova škola radila od 1600. godine, do izgradnje crkve došlo je tek u vreme Jozef II, za vreme Jožefovog dekreta o trpeljivosti. Njegovi stanovnici su uglavnom živeli od poljoprivrede do početka 20. veka.
Po mnogima, jedan od glavnih razloga zašto što je prethodnik „Severnomađarske hemijske fabrike” (EMV), „1040“ počeo da se gradi ovde krajem 1940-ih su bile ogromne šume u ovim krajevima koje su sakrivale pogled na fabriku. Fabrika je bila izgrađena u vreme velike vojne industrijske kampanje za razvoj, i ona je prvobitno bila vojna fabrika (Nitrokemija u Balatonfuzfu je praktično bila „matična institucija“ nove fabrike, u početku su ovde radili mnogi inženjeri i radnici odatle). Hiljade zatvorenika, među njima i dobar broj političkih osuđenika, učestvovalo je u izgradnji fabrike, što je verovatno bilo opravdano prinudnim tempom zbog izbijanja Korejskog rata (izgradnja je počela 1949. godine a proizvodnja je počela 1951). Sa završetkom Korejskog rata, proizvodnja municije (celulozni nitrat, pešadijski i artiljerijski barut, TNT, nitroglicerin) je naglo opala, iako je potencijal vojne industrije ostao očuvan do promene režima, postepeno ustupajući mesto delatnosti civilne hemijske industrije (sulfonamidi - farmaceutske sirovine i poluproizvodi -, kao što su nikl i kadmijum masa za punjenje alkalnih baterija, poliuretani, formaldehid, termoreaktivne feno- i aminoplast plastike, aktivna sredstva za zaštitu bilja, zatim sredstva za zaštitu bilja rashodovana, prvo fosforna kiselina, zatim fosforna kiselina nakon njihove zabrane, intermedijeri na bazi fosgena, tiolkarbamati, kasnije estri karbaminske kiseline, derivati uree). Kao rezultat industrijskog razvoja, dogodio se eksplozivan razvoj: za novopridošle radnike i inženjere izgrađeno je urbano stambeno naselje, koje je tako i kulturno i teritorijalno oštro odvojeno od sela, starog prebivališta naroda Babonja. U duhu jednoobraznog planiranja savremenog stambenog kompleksa, uporedo sa stambenim zgradama izgrađeni su škola, vrtić, obdanište i sportski tereni. Najveća industrijska nesreća u istoriji Mađarske dogodila se 1979. godine u Šajobabonju, u kojoj je uništena fabrika TNT-a EMV-a.
Sredinom 1980-ih, zemljište je parcelisano na većem prostoru u delu sela prema magistralnom putu, na kome su nizom pojedinačnih izgradnji građene moderne, porodične kuća, stvarajući prijatnu, prigradsku životnu sredinu.
Od 1. jula 2009. mesto je opet dobilo status grada.
Populacija
urediGodine 2001. 8% celokupnog stanovništva naselja se izjasnilo da je romske nacionalnosti.[3]
Tokom popisa 2011. godine, 83,8% stanovnika se izjasnilo kao Mađari, 7,8% kao Romi, 0,2% kao Rumuni i 2,6% kao Slovaci (15,1% se nije izjasnilo, zbog dvojnog državljanstva, ukupan broj može biti veći od 100 %).
Verska distribucija je bila sledeća: rimokatolici 27,3%, reformisani 21,1%, grkokatolici 3,6%, nedenominacioni 16,7% (31% se nije izjasnilo).[4]
Reference
uredi- ^ Gazetteer of Hungary, 1 January 2015. Hungarian Central Statistical Office.
- ^ „Központi Statisztikai Hivatal (KSH)”. Arhivirano iz originala 21. 09. 2008. g. Pristupljeno 05. 12. 2022.
- ^ A nemzetiségi népesség száma településenként
- ^ Sajóbábony Helységnévtár
