Мимар Синан — разлика између измена

Садржај обрисан Садржај додат
Спашавам 2 извора и означавам 0 мртвим. #IABot (v2.0beta8)
Autobot (разговор | доприноси)
м Разне исправке
Ред 2:
| име = Мимар Синан
| слика = Statue_of_Mimar_Sinan_in_Edirne.jpg
| ширина_слике = 250п
| опис_слике = Мимар Синан
| пуно_име =
| датум_рођења = [[15. април]]а [[1489]].
| место_рођења = [[Кајсери]]
| држава_рођења =
| датум_смрти = {{Датум смрти|1588|2|7|1489|4|15}}
| место_смрти = [[Цариград]]
| држава_смрти =
| поље =
| правац_традиција =
| утицаји_од =
| утицао_на =
| значајна_дела =
| боја = #CCCC99
}}
Ред 22:
Рођен у [[Анадолија|Анатолији]] као син [[Православље|православних]] [[Јермени|јерменских]] родитеља <ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9067893/Sinan Sinan (Ottoman architect) - Britannica Online Encyclopedia], Приступљено 13. 4. 2013.</ref><ref>[https://armenianweekly.com/2013/11/15/the-islamized-armenians-and-us/ The Islamized Armenians and Us]</ref>. Године [[1511]]. почиње да ради у [[Инжењерство|инжењерији]] [[Јањичари|јањичарске]] војске и [[1539]]. добија титулу „први градитељ“. Први велики рад му је био [[Шехзадина џамија]] у Цариграду [[1548]]. Најпознатије дело на нашим просторима је [[Мост Мехмед-паше Соколовића|Мост Мехмед паше Соколовића]] у [[Вишеград]]у. Синанов ученик [[Мимар Хајрудин Ага]] је саградио [[Стари мост (Мостар)|Стари мост]] у [[Мостар]]у и тиме положио пријемни испит за Синанов менторат.
 
Мимар Синан је најзначајнији заступник класичне [[Османска архитектура|османске архитектуре]] и неки га пореде с његовим савремеником [[Микеланђело Буонароти|Микеланђелом]].<ref>{{Cite book| last = Osa| first = Veronica De| title = Sinan, the Turkish Michelangelo: A Biographical Novel| url = http://books.google.com/books?id=ZDzcAAAACAAJ| year = 1982| publisher = Vantage Press| isbn = 978-0-533-04655-3| pages = }}</ref> На различитим местима у [[Османско царство|Османском царству]] је саградио 84 великих [[џамија]], 52 мале џамије, 57 школа Курана ([[медреса]]), 7 библиотека, 18 караван сараја, 22 [[маузолеј]]а, 46 [[турско купатило|хамама]], 35 одморишта (сарај), 3 болнице, 5 [[акведукт]]а, 8 мостова и 8 складишта. Једно од његових дела је [[Џамија Мехмед-паше Соколовића]].
 
Сахрањен је непосредно изван северног зида уз Сулејманову џамију.
Ред 28:
== Биографија ==
[[Датотека:Mimar Sinan büstü, ODTÜ.jpg|десно|мини|250px|Мимар Синану, биста, [[Анкара]]]]
Прву Синанову биографију написао је турски књижевник и сликар Мустафа Сај Челеби, савременик и лични пријатељ Синанов. Ова биографија појавила се одмах након Синанове смрти, [[1588]]. године. У њој се каже да је Синан рођен у [[Кајсери (вилајет)|Кајсерији]] у [[Кападокија|Кападокији]]. По различитим изворима тврде да је пореклом Јермен,{{sfn|Fletcher|2005|p=138}}<ref name="SAE">Zaryan, ''Sinan'', Armenian Soviet Encyclopedia. стр. 385.</ref><ref>Kouymjian, Dickran. "Armenia from the Fall of the Cilician Kingdom (1375) to the Forced Emigration under Shah Abbas (1604)." in ''The Armenian People From Ancient to Modern Times, Volume II: Foreign Dominion to Statehood: The Fifteenth Century to the Twentieth Century''. [[Richard G. Hovannisian]] (ed.). New York: St. Martin's Press. {{page| year = 1997| isbn = 978-0-312-10168-8| pages = 13}}</ref><ref name="Alboyajian1937">Alboyajian (1937), vol. 2. стр. 1533-34.</ref>{{sfn|Jackson|1913|p=143}}{{sfn|Sitwell|1939|p=74}} Албанац<ref name=Cragg>{{harvnb|Cragg|1991|p=120}}</ref>{{sfn|Brown|1942|p=94}} или Грк.<ref>Talbot, Hamlin ''Architecture Through the Ages''. University of Michigan. стр. 208.</ref><ref>{{harvnb|Moravcsik|Rosenbaum|2009|p=275}}</ref><ref name="Goodwin, Godfrey 1971 199">{{harvnb|Goodwin|1971|p=199}}</ref><ref name=" Rogers, J. M. 2006 ">{{Cite book| author = Rogers, J. M. | title = Sinan: Makers of Islamic Civilization. | publisher = I.B.Tauris: Oxford Centre for Islamic Studies | year = 2006| page = backcover | isbn = 978-1-84511-096-3 | quote = (Sinan) He was born in Cappadocia, probably into a Greek Christian family. Drafted into the Janissaries during his adolescence, he rapidly gained promotion and distinction as a military engineer. }}</ref>
 
Године [[1938]]. на 350-годишњици Синанове смрти, турски историчар [[Б. Злуг]] је изнео неке нове податке о Синановом пореклу. Ове податке он темељи на оригиналним писаним документима, који се налазе у турском Државном архиву. Према њима, Синан се родио у [[Агирназ]]у, селу у подручју [[Кеси]], у централном делу [[Кајсери (вилајет)|Кајсерије]]. Према подацима сиџила (судбеног протокола) из тога времена, ове крајеве су насељавали хришћани турског порекла, које је Византија, да би се одупрла навалама Арапа насељавала у [[Анадолија|Анадолији]].<ref>{{cite book| last1 last= Akgündüz| first1first = Ahmed| last2 = Öztürk| first2 = Said| title = Ottoman History: Misperceptions and Truths| url = https://books.google.com/books?id=EnT_zhqEe5cC| year = 2011| publisher = IUR Press| isbn = 978-90-90-26108-9| pages = 196}}</ref> Као хршћанско дете, Синан је доведен у [[Истанбул]], преведен на [[ислам]] и дат у [[јањичари|јањичарску]] војску на васпитавање.<ref name="GoodwinA87">{{harvnb|Goodwin|2001|p=87}}</ref>
 
Према подацима Б. Злуга, с којима се слажу и подаци Е. Еглија, није познат тачан датум Синановог рођења, ни доласка у Истанбул. Са највише вјероватноће узима се да је рођен [[1490]]. или [[1491]]. године. Већ [[1516]]. године суделује као грађевински радник у војном походу на [[Египат]]. О следећих пет година нема поузданих података. Године [[1521]]. налази се са војском султана [[Сулејман Величанствени|Сулејмана]], кад она заузима [[Београд]], а наредне [[1522]]. године налази се са војском у походу на Родос. Тада у јањичарској војсци добија титулу „секбан коњаник“, (род јањичарске војске који у саставу има ловачке псе). Године [[1526]]. учествује у [[Битка код Мохача|бици код Мохача]] и у заузимању [[Краљевина Угарска (1000—1526)|Угарске]], а [[1529]]. са султановом великом армијом, налази се под [[Беч]]ом. Следећих година је, највероватније, са султановом војском у [[Средња Европа|Средњој Европи]], али о томе нема сигурних података. Године [[1534]]. и [[1535]]. учествује у освајању [[Персија|Персије]] и [[Месопотамија|Месопотамије]]. У овом походу, према подацима Б. Злуга, Синан у једном нападу код Ванског језера добија задатак да изгради флотилу малих ратних лађа, што успешно извршава. Након завршетка персијске војне постављен је за „хасекију“ (служба дворског вртлара). Након овога, суделује у још неколико ратних похода. С њим у вези је за значајан податак о градњи моста преко реке [[Прут]]а у походу на [[Румунија|Румунију]] [[1538]]. године. Овај задатак Синан је извршио за десет дана.
Ред 48:
 
Синану се приписује изрека да је Хасеки Хурем џамија његово ''шегртско дело'', ''[[Шехзаде џамија]]'' – ''калфинско'', а џамије султана Сулејмана и султана Селима -{II}- – ''мајсторска'' остварења. Па према томе ће и бити извшена подела периода његовог развоја, на:
 
* Шегртски период (до 1550. године)
* Калфински период (од 1550. до 1570. године)
Линија 101 ⟶ 100:
 
== Литература ==
* {{Cite book| ref=harv|author = Rogers, J. M. | title = Sinan: Makers of Islamic Civilization. | publisher = I.B.Tauris: Oxford Centre for Islamic Studies | year = 2006| page = backcover | isbn = 978-1-84511-096-3 | quote = (Sinan) He was born in Cappadocia, probably into a Greek Christian family. Drafted into the Janissaries during his adolescence, he rapidly gained promotion and distinction as a military engineer. }}
* {{citeCite book|ref=harv| title = Indian architecture: (The Islamic period)| last = Brown| first = Percy | authorlink = | year = 1942| publisher = Taraporevala Sons| location = |id=| url = https://books.google.com/books?id=e-VOAAAAYAAJ&q=the+fame+of+the+leading+Ottoman+architect,+Sinan,+having+reached+his+ears,+he+is+reported+to+have+invited+certain+pupils+of+this+Albanian+genius+to+India+to+carry+out+his+architectural+schemes.&dq=the+fame+of+the+leading+Ottoman+architect,+Sinan,+having+reached+his+ears,+he+is+reported+to+have+invited+certain+pupils+of+this+Albanian+genius+to+India+to+carry+out+his+architectural+schemes.&hl=en&sa=X&ei=SyWyT__ZCsjOswb_y4C9Bg&ved=0CDQQ6AEwAA| quote=… the fame of the leading Ottoman architect, Sinan, having reached his ears, he is reported to have invited certain pupils of this Albanian genius to India to carry out his architectural schemes.| pages = 94}}
* {{Cite book | ref = harv| last = Sitwell| first = Sacheverell| title = Old Fashioned Flowers| year = 1939| publisher = Country Life| authorlink = Sacheverell Sitwell| pages = 74}}
* {{Cite book | ref = harv| last = Cragg| first = Kenneth | authorlink = | year = 1991| publisher = Westminster John Knox Press | location = | isbn = 978-0-664-22182-9| url = https://books.google.com/books?id=pMuxLlWih04C&pg=PA120| title = The Arab Christian: A History in the Middle East| pages = 120}}
* {{Cite book | ref = harv| last = Jackson| first = Thomas Graham| title = Byzantine and Romanesque Architecture, Volume 1| year = 1913| publisher = Cambridge University Press| page = [https://books.google.com/books?id=YjDNAAAAMAAJ&pg=PA143 143]| authorlink = Thomas Graham Jackson| quote = They are many of them designed by Sinan, who is said to have been an Armenian}}
* {{Cite book | ref = harv| last = Fletcher| first = Richard| title = The cross and the crescent: Christianity and Islam from Muhammad to the Reformation | year = 2005| publisher = Penguin | location = London| isbn = 9780670032716 | edition = Reprinted.| authorlink = Richard A. Fletcher| pages = 138}}
* {{Cite book | ref = harv| last = Goodwin| first = Godfrey| title = A history of Ottoman architecture | publisher = Johns Hopkins Press | year = 1971| isbn = 978-0-8018-1202-6}}
* {{citeCite book| ref = harv| last1 last= Moravcsik| first1first = Gyula| last2 = Rosenbaum| first2 = Samuel R.| title = Byzantium and the Magyars| year = 1970| publisher = Akadémiai Kiadó| url = https://books.google.rs/books/about/Byzantium_and_the_Magyars.html?id=uyAiAAAAMAAJ&redir_esc=y}}
{{refbegin|30em}}
* {{Cite book | ref = harv| last = Fletcher| first = Richard| title = The cross and the crescent: Christianity and Islam from Muhammad to the Reformation | year = 2005| publisher = Penguin | location = London| isbn = 9780670032716 | edition = Reprinted.| authorlink = Richard A. Fletcher| pages = 138}}
* {{Cite book | ref = harv| last = Günay| first = Reha | authorlink = | year = 2006| publisher = Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları | location = Istanbul, Turkey | isbn = 975-8599-77-1 | url = https://books.google.com/books?id=OfQjGQAACAAJ&dq=A+guide+to+the+works+of+Sinan+the+Architect+in+Istanbul&hl=en&sa=X&ei=3ZV8T5rqA8PV4QTisvHYDA&ved=0CDEQ6AEwAA | accessdate = 505. 4. 2012. | title = A guide to the works of Sinan the architect in Istanbul| pages = 23}}
* -{Alboyajian, Arshag A. ''Պատմութիին հայ Կեսարիոյ'' (History of Armenian Kayseri). 2 vols. Cairo: H. Papazian, 1937.}-
* -{Çelebi, Sai Mustafa . Book of Buildings : Tezkiretü'l Bünyan Ve Tezkiretü'l-Ebniye (Memoirs of Sinan the Architect). Koç Kültür Sanat Tanıtım}. {{page| year = 2004| isbn = 975-296-017-0| pages = }}
* {{Cite book| ref = harv| author = De Osa, Veronica | title = Sinan the Turkish Michelangelo| location = New York| publisher = Vantage Press| year = 1982| isbn = 978-0-533-04655-3| pages = }}
* {{citeCite book| ref = harv| last = Egli| first = Ernst| title = Sinan, der Baumeister osmanischer Glanzzeit| location = | publisher = Erlenbach-Zürich, Verlag für Architektur;| year = 1954| isbn = 978-1-904772-26-2| pages = }}
* {{citeCite book| ref = harv| last = Goodwin| first = Godfrey| authorlink = Godfrey Goodwin| year = 2001| title = The Janissaries| location = London| publisher = Saqi Books| isbn = 978-0-86356-055-2| pages = }}
* —— (2003). "A History of Ottoman Architecture". London: Thames & Hudson Ltd (1971, reprinted). {{page| year = 2003| isbn = 978-0-500-27429-3| pages = }}
* {{Cite book| ref = harv|author-link= Ara Güler | author last= Güler, |first=Ara | author2 = Burelli, Augusto Romano | author3 = Freely, John | title = Sinan: Architect of Suleyman the Magnificent and the Ottoman Golden Age| location = | publisher = WW Norton & Co. Inc| year = 1992| isbn = 978-0-500-34120-9| pages = }}
* {{Cite book| ref = harv|author-link= Patrick Kinross | author last= Kinross, |first=Patrick | title = The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire| location = London| publisher = Perennial| year = 1977| isbn = 978-0-688-08093-8| pages = }}
* {{citeCite book| ref = harv| last = Kuran| first = Aptullah| title = Sinan: The Grand Old Master of Ottoman architecture| location = | publisher = Ada Press Publishers| year = 1987| isbn = 978-0-941469-00-5| pages = }}
* {{Cite book| ref = harv| author last= Kuran, |first=Aptullah | others = Ara Güler (Illustrator); Mustafa Niksarli (Illustrator)| title = Mimar Sinan| location = Istanbul| publisher = Hürriyet Vakfi| year = 1986| isbn = 978-3-89122-007-8| pages = }}
* {{cite book
| last=Necipoĝlu
Линија 128 ⟶ 127:
| publisher=Reaktion Books
| location=London
| year = 2005
| isbn = 978-1-86189-244-7
}}
* {{citeCite book| ref = harv| last = Rogers| first = J M.| title = Sinan| location = | publisher = [[I.B. Tauris]]| year = 2005| isbn = 978-1-84511-096-3| pages = }}
* -{Saoud, Rabat (2007). ''[http://www.muslimheritage.com/uploads/Mimar_Sinan_Great_Ottoman_Architect.pdf Sinan: The Great Ottoman Architect and Urban Designer].'' Manchester: Foundation for Science, Technology and Civilisation.}-
* -{[[Brian Sewell|Sewell, Brian]]. (1992) [http://www.cornucopia.net/highlights3full.html ''Sinan: A Forgotten Renaissance''] [[Cornucopia (Magazine)|Cornucopia]], Issue 3, Volume 1. {{ISSN|1301-8175}}}-
* {{Cite book| ref = harv| title = Sinan | ISBN =0-333-02901-1 | last = Stratton| first = Arthur| authorlink= Arthur Stratton | publisher = [[Macmillan Publishers]]| year = 1972}}
* {{Cite book| ref = harv| author = Turner, J. | title = [[Grove Dictionary of Art]]| location = | publisher = [[Oxford University Press]], USA; New Ed edition| year = 1996| isbn = 978-0-19-517068-9| pages = }}
* {{Cite book| ref = harv| editor = Van Vynckt, Randall J. | title = International Dictionary of Architects and Architecture| location = Volume 1. Detroit| publisher = St James Press| year = 1993| isbn = 978-1-55862-089-6| pages = }}
* -{[[Ђорђо Вазари|Vasari, G.]] (1963). ''[[The Lives of Painters, Sculptors and Architects]]''. (Four volumes) Trans: A.B. Hinds, Editor: William Gaunt. London and New York: Everyman.}-
* -{Wilkins, David G. ''Synan'' in Van Vynckt (1993). стр. 826.}-