Španska kolonizacija Amerike — разлика између измена

{{short description|Prekomorska ekspanzija pod krunom Kastilje}}

 

 

Počevši od prispeća [[Кристифор Колумбо|Kristofora Kolumba]] na Karibe 1492. godine i nastavljajući kontrolu nad ogromnom teritorijom tokom više od tri veka, [[Шпанска империја|Špansko carstvo]] se proširilo na [[Антили|Karipska]] ostrva, polovinu [[Južna Amerika|Južne Amerike]], veći deo [[Средња Америка|Centralne Amerike]] i veći deo [[Северна Америка|Severne Amerike]] (uključujući današnji) [[Meksiko]], [[Флорида (Тревизо)|Floridu]], i [[југозапад (САД)|jugozapadne]] i primorske [[West Coast of the United States|pacifičko obalske]] regione [[SAD|Sjedinjenih Država]]. Procenjuje se da je tokom kolonijalnog perioda (1492-1832) ukupno 1,86 miliona Španaca naseljeno u Americi, a dodatnih 3,5 miliona je doseljeno tokom postkolonijalne ere (1850-1950); procena je da je u 16. veku naseljeno 250.000, a većina tokom 18. veka, jer je imigraciju podstakla nova dinastija Burbon. Suprotno tome, [[američki starosedeoci#European colonization|veličina autohtone populacije]] je redukovana za procenjenih 80% tokom prvog veka i po nakon Kolumbovih putovanja, prevashodno širenjem [[стари свет|afroevroazijskih]] [[инфекција|bolesti]].<ref name="Histoire">"La catastrophe démographique" (The Demographic Catastrophe) in ''[[L'Histoire]]'' n°322, July–August 2007, p. 17</ref> Ovo se može smatrati prvim [[genocid]]nim aktom velikog obima u [[Genocides in history#1490 to 1914|modernom dobu]],<ref>{{cite book|last=Forsythe|first=David P.|title=Encyclopedia of Human Rights, Volume 4|year=2009|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0195334029|p=297|ref= harv}}</ref> iako je ova tvrdnja osporena zbog uvođenja bolesti, koje se smatrju nusproduktom [[Columbian exchange|kolumbijske razmene]]. [[Местици|Rasno mešanje]] bilo je centralni proces u španskoj kolonizaciji Amerike, i ultimatno je dovelo do [[Латинска Америка|latinoameričkog]] identiteta, koji kombinuje [[hispano]] i [[američki starosedeoci|indijanske]] kulture.

 

== Osvajanja ==

 

Katolički monasi [[Изабела I од Кастиље|Izabela od Kastilje]], kraljica [[Круна Кастиље|Kastilje]] i njen muž [[фернандо II од Арагона|kralj Ferdinando]], kralj [[Круна Арагона|Aragona]], vodili su politiku zajedničke vladavine svojih kraljevstava i stvorili jedinstvenu [[Španska monarhija|Špansku monarhiju]]. Iako su Kastiljom i Aragonom zajedno vladali njihovi monarsi, oni su ostali odvojena kraljevstva. Katolički monarsi dali su zvanično odobrenje za planove đenovskog pomorca [[Кристифор Колумбо|Kristofora Kolumba]] za putovanje u Indiju plovidbom na zapad. Finansiranje je stiglo od kraljice Kastilje, tako da se profit od španske ekspedicije pretočio u Kastilju. U proširenju španskog suvereniteta na njihove prekomorske teritorije, vlast nad ekspedicijama otkrivanja, osvajanja i naseljavanja pripadala je u monarhiji.<ref>Ida Altman, S.L. Cline, and Javier Pescador, ''The Early History of Greater Mexico,'' Pearson, 2003 pp. 35–36.</ref>

 

== Reference ==

 

== Literatura ==

{{Refbegin|30em}}

* [[David Brading|Brading, D. A.]], ''The First America: the Spanish Monarchy, Creole Patriots, and the Liberal State, 1492–1867'' (Cambridge: [[Cambridge University Press]], 1993).

* [[John Huxtable Elliott|Elliott, J. H.]] ''Empires of the Atlantic World: Britain and Spain in America, 1492–1830'' (New Haven: Yale University Press, 2007)

* Gibson, Carrie. ''Empire's Crossroads: A History of the Caribbean from Columbus to the Present Day'' (New York: Grove Press, 2015)

* [[Clarence H. Haring|Haring, Clarence H.]] ''The Spanish Empire in America'' (London: Oxford University Press, 1947)

* Kamen, Henry. ''Empire: How Spain Became a World Power, 1492–1763'' (HarperCollins, 2004)

* Portuondo, María M. ''Secret Science: Spanish Cosmography and the New World'' (Chicago: Chicago UP, 2009).

* [[Hugh Thomas (writer)|Thomas, Hugh]]. ''Rivers of Gold: the rise of the Spanish Empire, from Columbus to Magellan'' (2005)

* Weber, David J. ''The Spanish Frontier in North America'' (Yale University Press, 1992)

* Weber, David J. "John Francis Bannon and the Historiography of the Spanish Borderlands: Retrospect and Prospect." ''Journal of the Southwest'' (1987): 331–363. See [[John Francis Bannon]]

* Weber, David J. “The Spanish Borderlands, Historiography Redux.” ''The History Teacher'', vol. 39, no. 1, 2005, pp. 43–56. JSTOR, [http://www.jstor.org/stable/30036743 online].