Lukovska banja — разлика између измена

Postoje ostaci kupatila koje je koristio kralj Milutin za vreme svog boravka u ovim krajevima i gazdovanja nad rudnicima. I u srednjem veku korišćene su lekovite vode sa ovih izvora, a takođe i u vreme Turaka, o čemu svedoči podatak da se ovo mesto u Kruševačkom defteru N° 567 iz 1575. godine, zove "Banja Lukova" i ima jedno kupatilo-hamam. Posle oslobođenja od Turaka 1878. godine, u banji je uređen jedan bazen, koji je korišćen za kupanje i lečenje bolesnika. Prvo kupatilo je od dasaka urađeno oko 1900. godine. Međutim, bez obzira što nije bilo više kupatila narod je dolazio i kupao se u virovima, pa je banja do Prvog svetskog rata bila dobro posećena i u njoj je godišnje boravilo oko 1.500 gostiju.▼

Bogat i raznovrstan biljni svet je omogućio da u Lukovskom kraju žive razni krupni sisari, pernata divljač i dr. Prema narodnom predanju ovde je često boravio kralj Milutin zbog izvarendnih uslova za lov.▼

Crkva Sv. Mine (u narodu poznata i kao Mrkšina crkva), nalazi se u centru sela Štava, na seoskom groblju, sa desne strane puta Lukovska Banja-Leposavić. Od Lukovkse Banje je udaljena 5,5 km ili oko sat pešačenja, a od Kuršumlije 42 km. Prema narodnom verovanju, preci sadašnjih stanovnika preneli su pri doseljavanju svoju slavu Sv. Minu i sagradili crkvu za vladavine kralja Milutina. Turci su porušili crkvu u prvom naletu posle Kosovske bitke, koja je obnovljena 37 godina posle boja na Kosovu, ali su je Turci ponovo porušili.▼

Crkva je u osnovi jednobrodna građevina sa polukružnom oltarskom apsidom i pripratom. Spoljne dimenzije crkve su 9,35m (dužina) i 5,80 m (širina). Krov je na dve vode a pokrivena je kamenim pločama. Građena je od lomljenog i tesanog kamena i profilisane sige upotrebljene za završni krovni venac. Naos je osvetljen sa po jednim uskim prozorom sa seveerne i južne strane, kao i otvorom ispred apsidijalne konhe (Radović A. i dr., 1983., br.28). U tekstu naosa na samom nadvratku, piše da je crkva osvećena za vreme patrijarha pajsija, tj. između 1614. i 1647. godine. Crkva ima sve odlike spomenika ove vrste građene u vreme turske dominacije, posle obnove Pećke patrijarčije, pa predstavlja najznačajniji objekat iz tog perioda u Toplici.▼

Unutrašnjost crkve je bila u celini živopisana ali su u požarima pojedini delovi živopisa stradali, delimično ili potpuno. Freske su islikane postojanim bojama u vizantijskom stilu. na osnovu sačuvanih slika može se zaključiti da je oslikavanje veoma znalački osmišljeno. Na relativno malom prostoru predstavljen je uobičajeni tematski i ikonografski sadržaj, koji obrađuje najvažnije događaje iz hrišćanske istorije ▼

Crkva Sv. Đorđa - Nalazi se na kamenom visu Nenadov kamen (975 m.n.v.) koji predstavlja izvanredan vidikovac, do kojeg se od hotela "Kopaonika" (681 m.n.v.) dolazi na dva načina. Lakšom stazom u dužini od 1900 m i kraćom ali težom u dužini od 900 m.▼

Banja danas ▼

Lukovska Banja je u sastavu sela Lukova, koje je oko 1,5 km nizvodno od nje. Banja je lokalni administrativno-upravni, privredni, obrazovni, zdravstveni i sportski centar za osam sela u veoma retko naseljenom (880 stanovnika na 134 m2) jugoistočnom delu Kopaonika tzv. Lukovskom kraju.▼

Planinske reke su nastanjene pastrmkama i bogate rečnim rakovima a naročito Štavska, Trebinjska i Lukovska reka.▼

TRESKA - Najveću pažnju turista i prirodnjaka, svojom bizarnošću i originalnošću, privlači Štavska treska (1.439 m), ogranak Kopaonika, na severu od Štave. Ona se izdiže između između Štavkse reke (na jugu), Blaževske reke (na zapadu) i Đerekaruše (na severu). Nju je još pre 110 godina istakao Tihomir R. Đorđević, sa "dva kamena roga (Velika i Mala treska) na vrhu, koji, okićeni šumom sa sviju strana, kao kakvom bujnom grivom, izgledahu u večernjoj rumeni nenadmašno čarobno".▼

Treska predstavlja nabolji vidikovac u čitavoj Toplici. U neposrednoj blizini vrha su neistražena pećinska crkva, ostaci neke građevine i kameni krstovi. Stara bukova šuma bogata je gljivama, lekovitim biljem (koje meštani beru 7. jula, na Ivandan) i izvorima hladne i pitke vode. Od lokaliteta Jagnjilo u selu Štava. preko zaseoka Trečnjice, do vrha Treske, treba da se prepešači oko 4,5 km i savlada visinska razlika od 535 m, a za to treba oko sat i po napornog hoda.▼

Crkva Sv. apostola Petra i Pavla je na seoskom groblju Lukova (Babića). Po narodnom predanju crkvu je podigao kralj Milutin, koji je tu imao rudnike i livnice za preradu olova, bakra, srebra i zlata. Porušena je za vreme Turaka. Obnavljana je 1871., 1895. i 1983. godine, posle zemljotresa. ▼

Dužina crkve sa oltarom je oko 10 m a širina i visina po 5m. unutrašnjost crkve je zivopisana ali freske nemaju neke posebne umetničke vrednosti. Do nje se stiže asfaltnim putem iz Lukovske Banje ka Kuršumliji posle 15 minuta umerenog hoda, a od Kuršumlije je udaljena 34 km.▼

Udaljena je od Niša 101 km, Kruševca 107 km i Beograda 297 km.▼