Tur (govedo) — разлика између измена

{{Taxobox

| image_width = 250п

| regnum = -{[[Животиња|Animalia]]}-

| phylum = -{[[Хордати|Chordata]]}-

| classis = -{[[Сисари|Mammalia]]}-

| ordo = -{[[Папкари|Artiodactyla]]}-

| familia = -{[[Шупљорога говеда|Bovidae]]}-

| subfamilia = -{[[Bovinae]]}-

| genus = ''-{[[Bos]]}-''

| binomial = ''-{Bos primigenius}-''

}}

[[Govedo]] Tur je bilo nešto većih dimenzija nego današnja domaća goveda koje poznajemo. Dužina tijela odraslog mužjaka je dostizala i do 2,8 -{m}- i još 0,8 -{m}- dužine repa. Visina leđa kod mužjaka je varirala između 160 i 180 -{cm}-, dok je kod ženke iznosila oko 150 -{cm}-. [[Zubna formula]] (kao i kod drugih vrsta roda potporodice -{[[Bovinae]]}-) je:

[[СликаДатотека:Long horned european wild ox.jpg|мини|widthп|лево|Divlje evropsko govedo je imalo i dosta prirodnih neprijatelja]]Evropsko divlje govedo je bilo rasprostranjeno skoro u cijeloj [[Evropa|Evropi]]. Njihovo [[stanište]] su bile [[šuma|šume]]. Te šume su bile većinom vlažne, [[močvara|močvarne]] ili u riječnim [[dolinaдолина|dolinama]]ma, zbog potreba za [[voda|vodom]]. Ova goveda su živjela u krdima, a poneki stariji mužjaci su živjeli solitarno da bi se u vrijeme parenja pridruživali krdima. U krdu, koje je brojalo nekoliko desetina jedinki, postojao je dominantni mužjak, pa je za vrijeme parenja dolazilo do borbi oko ženke. Parenje se vjerovatno odvijalo krajem ljeta, a telad su dolazila na svijet krajem proljeća. Tur se najviše hranio travom, ali i plodovima [[voće|voća]], [[list|lišćem]], mekšim grančicama i sl. Za razliku od većine današnjih vrsta goveda koji su u pravilu dnevne [[životinja|životinje]], Tur je bio aktivan u sumrak i noću.

* -{''[[Bos primigenius primigenius]]''}- - naseljavao prostore većeg dijela Evrope, sem najsjevernije oblasti (sjever [[skandinavsko poluostrvo|Skandinavskog poluostrva]]) i [[irska|Irske]], [[Srednji Istok]], centralne oblasti [[azija|Azije]] pa i neke dijelove [[daleki istok|Dalekog Istoka]],

* -{''[[Bos primigenius namadicus]]''}- - naseljavao prostore [[indija|Indije]],

* -{''[[Bos primigenius mauretanicus]]''}- - nastanjen u najsjevernijem dijelu [[afrika|Afrike]].

Malo je informacija o prisustvu i životu divljeg goveda na Dalekom Istoku i srednjoj Aziji, ali i u sjevernoj Africi (gdje se spominju u [[egipat]]skim spisima o lovu [[faraon]]a [[рамзес I|Ramzesa]]). Nešto je više podataka o Turu u Evropi, gdje su ih [[praistorija|praistorijski]] ljudi oslikavali na zidovima [[pećina]], [[Rimljani]] su pisali o njihovoj upotrebi i pripitomljavanju, bili su sastavni dio [[grb]]ova i [[zastava]] nekih [[srednji vek|srednjovjekovnih]] evropskih zemalja itd. Uzroci njihovog izumiranja leže u činjenici da su se masovno [[lov|izlovljavali]] tokom praistorije i srednjeg vijeka. Pored toga, širenje ljudske populacije i krčenje [[šuma]] ugrožavalo je životni prostor divljeg goveda. Prvo pripitomljavanje počelo je na južnom [[Kavkaz]]u i sjevernoj [[mesopotamija|Mesopotamiji]] oko 6000 godina p.n.e. U Evropi se do [[13. vek|13. vijeka]], stanište Tura smanjilo na [[panonska nizija|Panonsku niziju]], [[litvanija|Litvaniju]], [[poljska|Poljsku]], Ist. [[prusija|Prusiju]], [[moldavija|Moldaviju]] i [[transilvanija|Transilvaniju]]. Poslednji primjrak Tura je bila ženka koja je uginula [[1627.|1627. godine]] u Poljskoj. Uporedo sa [[lov]]om, divlje jedinke su tiho iščezavale zbog pripitomljavanja, koje je zbog promjena načina života uslovilo [[anatomija|anatomske]] i [[fiziologija|fiziološke]] promjene i na kraju nastanak nove vrste domaćeg goveda -{[[Bos taurus]]}-.